Evrimsel biyolojiyi bugüne kadar gerek doğa tarihi, gerekse konsept-odaklı inşa edilmiş olmak üzere birçok farklı örnek üzerinden anlattık. Fakat akıl, akıldan üstündür! Kimi zaman karşılaştığımız örnekler, bunca yılımızı popüler ve akademik seviyede evrimsel biyolojiye adamış bizlerin bile aklına gelmeyen düzeyde. Bunları gördüğümüzde öylesine seviniyoruz ki! Çünkü ülkemizin dört bir yanından bilime ilgi duyan insanlar, konu üzerine kafa yorarak kendi örneklerini geliştiriyorlar. Bu durum, bilim ile halk arasındaki köprünün zor da olsa inşa edilebileceğini gösteriyor.
Bu tür örneklerden bir diğerine, Uludağ Sözlük sitesinde rastladık. 21 Temmuz 2015'te "beklenmedik depar" isimli kullanıcı, birçoğumuzun neredeyse günlük olarak tükettiği Antep fıstıklarını kullanarak, kardeşine evrimsel biyolojinin kalbinde yer alan ve "itici gücü, motoru" olarak bilinen Doğal Seçilim'i anlatmış. Bize de, yazım ve dilbilgisi denetiminden geçirdiğimiz haliyle aktarmak düşer. Buyrunuz:
"Bir gün çerez yerken kardeşim benden Doğal Seçilimi anlatmamı istedi. Ben de önümüzdeki bir tabak antep fıstığını yerken anlatacağımı söyledim. Geniş bir tabak olduğu için, hepsini ayrı ayrı görebiliyorduk. Fıstıkları, 'doğal ortamında yaşayan canlılar' olarak görmesini istedim.
Çoğu insanın yaptığı gibi, doğal olarak, kabuğu en açık olanları en önce yedik. Kabuk ne kadar zor açılıyorsa, o fıstıklar o kadar sona kalıyordu. Diğer bir yandan kardeşim benden çok daha iyi bir açıcıydı, belki de parmak yapısı sayesinde... Bana kıyasla daha fazla fıstığı alt edebiliyordu. Bir süre sonra açabileceklerimizin hepsini yemiş, tamamen kapalı olanlar ve çok az açıklığı olanları bırakmıştık.
Kalan fıstıklar çiftleştiğinde, yavruları da zor açılan veya kapalı kabuklara sahip olacaktı. Açık kabuklular ise biz 2 avcı tarafından çoktan elenmişti! Daha iyi fıstık açan kardeşim, benden daha iyi beslenebiliyordu ve bu ona pek çok fayda sağlıyordu. Kıtlık durumunda hayatta kalma olasılığı daha yüksekti, daha iyi beslendiği için daha verimliydi. Böylece bu genlerini yavrularına daha rahat aktarabilecekti.
Yıllar geçecek, Antep fıstığı daha sert, daha sağlam bir kabuğa sahip olacak; avcılar ise daha sert tırnaklara ve dişlere, belki de daha gelişmiş bir zekaya sahip olup Antep fıstıklarını açmanın yollarını bulacak... Bu, türlerin nesiller boyu birbirlerini nasıl geliştirdiğinin, türlerin nasıl evrimleştiğinin öyküsüdür. Geride bıraktığımız 3,8 milyar yıldır!"
Bu kadar basit!
Sorusu olan?
Teşekkür: Bu yazıyı yazan Uludağ Sözlük yazarı "beklenmedik depar"a teşekkürler!
Kaynak: Uludağ Sözlük
