Ağzını Şapırdatarak Çiğneyenlerden Nefret Etme Sebebiniz, Yaratıcı Beyniniz Olabilir!

Bir daha yanınızda oturan birisinin ağzını şapırdatarak yemek yemesine sinirlenmeye başladığınızda bunun üzerinde çok durmamaya çalışın çünkü böyle hissetmenizin sebebi yaratıcı beyniniz olabilir. Üstelik yalnız da değilsiniz. Dahi kabul edilen birçok kişi sıklıkla dikkat ve sinirlerini bu tip gürültülerle kaybederler; Charles Darwin, Marcel Proust ve Anton Çehov bunlardan bazılarıdır. Franz Kafka bir keresinde şöyle demiştir: “Yazmam için yalnızlığa ihtiyacım var; asosyal birisi gibi değil, o yeterli olmaz, ölü birisi gibi!”

Northwestern Üniversitesinde yapılan bir araştırma, yaratıcılık ve anlamsız gürültüleri filtreleyememe arasında bir bağ olduğunu gösteriyor. Mart 2015’te Neuropsychology’de yayınlanan bu araştırma yaratıcı düşünürlerle “duyusal kapılama” arasındaki ilişkiyi inceliyor. Duyusal kapılama, gereksiz veya ilişkisiz uyaranları filtreleyen, istem dışı, sinirsel bir süreçtir.

Araştırmacılar 97 katılımcıya gerçek hayatta yaratıcılığa dair eriştikleri başarıları sorgulayan bir anket veriyorlar ve onları Ayrıştırıcı Düşünme Testine tabi tutuyorlar. Bu test laboratuvarlarda sıklıkla kullanılan ve yaratıcı zihinleri değerlendirmeye yarayan bir tekniktir.

Ayrı bir testte de katılımcılara bir dizi, kısa “bip” sinyalleri veriliyor ve beyin aktiviteleri ölçülüyor. Ölçümlerin hedefi işitsel uyarımdan 50 milisaniye sonra ortaya çıkan, istem dışı nörofizyolojik tepkidir.

Bu testlerden elde edilen bulgular değerlendirildiğinde yaratıcılığı yuksek insanların dikkatlerinin gürültüye daha hassas olduğu görülüyor. Bu çalışmanın sonuçları gösteriyor ki bu tarz “sızdırıcı” duyusal kapılamaya sahip insanlar, dikkatlerini çok çeşitli uyaran üzerine yayma yetisine sahip olduklarından daha yaratıcı olabilirler. Sözünü ettiğimiz bu çalışmanın ana yazarı Darya Zabelina şunları söylüyor:

"Sızdırıcı" duyusal kapılama, beynin alınan bilgiyi proses etmeye başladığı safhada gerçekleştiğinden ve kişiye dikkatinin ana odağında bulunmayan uyarıları düşüncelerine entegre etme şansı verebildiği için, gereksiz bilgiyi filtreleme yetisindeki bu düşüklük gerçek hayatta yaratıcılığa yol açabilir. Doğru yönlendirilirse bu duyarlılık yaşantılara küçük fakat önemli detaylar ekleyerek hayatı daha zengin fakat anlamlı kılar.

Tabii, 100’ün altında katılımcıyla yapılan bu araştırma, genellemeler türetmek icin oldukça küçük bir çalışma. Dahası, yaratıcılık ölçülemeyecek kadar kişisel ve bir anketin kolayca yakalayamayacağı bir şey. Bu yüzden bizim tavsiyemiz: Kulaklıklarından yayılan yüksek gürültülü müziğine kızdığınız adama kalkıp da dehanızı kanıtlamaya çalışmayın.

Teşekkür: Bu yazıyı çeviren Ömer F. Altundağ'a teşekkür ederiz.