Periyodik cetveli tarih süreci içerisinde oluşturan ve geliştiren bilim insanları kimlerdir ve bu çalışmaları ne zaman yapmıştır?

Lise kimya ödevi için mi soruyorsun bu soruyu, doğruyu söyle :)

1817–1829 yılları arasında Alman kimyacı Johann Wolfgang Döbereiner tarafından yapılmıştır. Döbereiner, bazı elementleri “triadlar” adı verilen üçlü gruplar halinde sınıflandırdı. Örneğin kalsiyum, stronsiyum ve baryum elementlerini bir grup olarak değerlendirdi; bu gruplarda ortadaki elementin atom ağırlığının diğer iki elementin ortalamasına yakın olduğunu gözlemledi. Bu yaklaşım, elementlerin benzer özellikler gösterebildiğini ve atom ağırlıkları arasında belirli bir düzen olabileceğini ilk kez ortaya koydu.

Döbereiner’in triadları, elementler arasında ilk sistematik benzerlik arayışıdır.

1862 yılında Fransız bilim insanı Alexandre-Émile Béguyer de Chancourtois, elementleri artan atom ağırlıklarına göre sıralayarak bunları bir silindir üzerinde helisel (spiral) şekilde düzenledi. “Tellürik helix” adı verilen bu düzenlemede, benzer özellik gösteren elementlerin eksene paralel çizgiler üzerinde hizalandığını fark etti. Ancak çalışması kimyacılar arasında pek ilgi görmedi; bunun nedeni, çizimlerin yetersiz oluşu ve jeoloji terminolojisi kullanmasıydı.

Chancourtois’in “tellürik helix” düzeni periyodiklik kavramını geometrik olarak gösteren ilk girişimdir.

1865 yılında İngiliz kimyacı John Alexander Reina Newlands, “Octaves Yasası” (Law of Octaves) adı verilen ilkesini ortaya koydu. Newlands, elementlerin artan atom ağırlığına göre sıralandığında her sekizinci elementin benzer kimyasal özellikler gösterdiğini belirtti. Her ne kadar bu yasa daha sonra tüm elementler için geçerli olmadığı anlaşılsa da, periyodik düzen fikrini güçlendiren önemli bir katkı oldu.

Newlands’ın Octaves Yasası, müzik notalarına benzerliğiyle dikkat çekmiş olsa da bilim camiasında başlangıçta ciddiye alınmamıştır.

1869 yılında Rus kimyacı Dmitri İvanoviç Mendeleev tarafından geliştirildi. Bu modern anlamdaki ilk olarak geçiyor. Mendeleev, elementleri atom ağırlıklarına göre sıraladı ve benzer özelliklere sahip elementleri aynı sütunlara yerleştirdi. En önemli katkılarından biri, tablosunda henüz keşfedilmemiş elementler için boşluklar bırakması ve bu elementlerin özelliklerini önceden tahmin etmesiydi. Örneğin, “eka-alüminyum” olarak adlandırdığı elementin varlığını ve özelliklerini öngördü; bu element daha sonra “galyum” olarak keşfedildi ve Mendeleev’in öngörülerinin doğruluğu periyodik tabloya olan güveni artırdı.

Mendeleev ile aynı dönemde, Alman kimyacı Julius Lothar Meyer de benzer çalışmalar yürütmekteydi. Meyer, elementlerin atom hacimlerini ve fiziksel özelliklerini inceleyerek, bunların atom ağırlıklarıyla birlikte belirli periyodik eğilimler gösterdiğini ortaya koydu. Meyer’in bulguları, Mendeleev’in periyodik yasasını destekleyerek periyodik düzenin bilim camiasında kabul görmesine katkıda bulundu.

Mendeleev’in öngörüleri (eka-alüminyum → galyum, eka-silisyum → germanyum) periyodik tablonun bilimsel güvenirliğini kanıtlamıştır.

İngiliz kimyacı Sir William Ramsay’ın 1894–1898 yılları arasında gerçekleştirdiği soy gazların keşfidir. Ramsay, helyum, neon, argon, kripton ve ksenon gibi elementleri tanımlayarak cetvele yeni bir grup ekledi. Bu keşif, tablonun eksik kısımlarını tamamladı ve kimyasal elementlerin sınıflandırılmasında yeni bir döneme işaret etti.

1913 yılında İngiliz fizikçi Henry Moseley tarafından yapıldı. Moseley, X-ışını tayf analizleri ile elementlerin atom numaralarını belirledi ve elementlerin periyodik cetveldeki yerlerinin atom ağırlıklarına değil, atom numaralarına göre düzenlenmesi gerektiğini gösterdi. Bu buluş, atom ağırlıklarına dayalı sıralamanın yarattığı anomalileri ortadan kaldırdı ve günümüzdeki modern periyodik sistemin bilimsel temelini oluşturdu. O yüzden kritik buluş olarak geçer.

Moseley’in atom numarası buluşu, periyodik yasanın doğru bilimsel temele oturmasını sağlamıştır.^[1][2][3][4]