Zorlarsak Evet!
Cemre; halk arasında baharın habercisi olarak bilinen, önce havaya, sonra suya ve en son toprağa düştüğüne inanılan sıcaklık artışlarını ifade eden meteorolojik ve kültürel bir kavram.
Temelinde güneşin (görece) yüzünü kuzey yarı küreye dönmeye başladığı, 21 Aralık tarihli, güneş ışınlarının oğlak dönencesine dik geldiği günün ertesidir.
Bu zamandan sonra güneş artık yönünü kuzeye çevirmiştir ve her geçen gün güneş ışınlarının dik açı ile geldiği alanlar kuzey yarı küreye yavaş yavaş yaklaşmaktadır.
21 Mart’ta tam ekvatora ve bu tarihten sonra da güneş ışınları artık kuzey yarı küreye dik düşmektedir.
Ancak aralıktan marta kadar ki süreçte birikimli ısı artışı kuzey yarı kürede ve kışa nazaran, ancak şubatın sonlarına doğru kendini hissettirmeye başlar. Bu yüzden ilk cemre 21 Şubat’ta havaya, ikinci cemre 28 Şubat’ta suya, üçüncü cemre ise 7 Mart’ta toprağa düşer.
Cemre Arapça kökenli bir kelime olup köz anlamına gelir. Değdiği yeri ısıtan anlamında…
Buraya kadar ki olağan. Zorlama bölümü ise cemrenin düşüş sıralamasıdır. Isı tutma kapasitesi açısından en yoğun olanı su, sonra sırasıyla toprak ve havadır. Yani en hızlı ısınan hava, sonra toprak sonra sudur.
Oysa halk arasındaki sıralama hava, su ve toprak şeklindedir. Hava konusunda bir aykırılık yok iken, suyun, yoğunluğuna göre en sonda olması gerekir iken ikinci sırayı alması karaların (Toprağın) gündüzleri hızlı ısınıp geceleri gündüz aldığı ısıyı muhafaza edemeyip hızlı soğumasıdır.
Oysa su geç ısınır, aynı zamanda geç soğur. Bu, suyun, karaya nazaran ısıyı daha uzun süre bünyesinde barındıracağı ve göreli olarak karadan daha sıcak olacağı anlamına gelir. Sevgiyle...
Kaynaklar
-
Prof. Dr. h.c. İbrahim Atalay. (2021). Uygulamalı Klimatoloji. Yayınevi: Yazarın kendi yayını. sf: 584.
-
Prof. Dr. h.c. İbrahim Atalay. (2012). Genel Fiziki Coğrafya. Yayınevi: Yazarın kendi yayını. sf: 460.
