Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), çocukluk çağının en yaygın nörodavranışsal durumu olarak tanımlanmaktadır. DEHB'nin kendi başına bir hastalık olmadığı, daha çok bir dizi duygusal, psikolojik ve/veya öğrenme sorunu için son ortak davranış yolunu temsil eden bir semptom grubu olduğu endişesini dile getiriyoruz. Giderek artan sayıda çocuğa, özellikle de erkek çocuklara DEHB teşhisi konmakta ve basitleştirilmiş bir yaklaşıma göre uyarıcı ilaçlarla tedavi edilmektedir. Bununla birlikte, literatürün metodik olarak gözden geçirilmesi, ilgili sorunları gündeme getirdi. Dikkatsizlik, hiperaktivite ve dürtüselliğin "temel" DEHB belirtileri DEHB'ye özgü değildir. DEHB ile önemli ölçüde örtüşen semptomlar, tanıda güçlükler ve uyarıcı ilaçları içermeyen kanıta dayalı tedavi yöntemleriyle, depresyon ve anksiyete dahil olmak üzere “eşlik eden” psikiyatrik ve öğrenme sorunları oranları %12 ila %60 arasında değişmektedir. Hiçbir nöropsikolojik test sonucu DEHB için patognomik değildir ve yapısal ve işlevsel nörogörüntüleme çalışmaları DEHB için benzersiz bir etiyoloji belirlememiştir. Tutarlı bir şekilde hiçbir genetik belirteç tanımlanmamıştır ve kalıtsallık çalışmaları, ailesel çevresel faktörler tarafından karıştırılmaktadır. Conners Derecelendirme Ölçeği-Gözden Geçirilmiş'in geçerliliği ciddi şekilde sorgulanmıştır ve okul çocuklarının ebeveyn ve öğretmen "derecelendirmeleri" sıklıkla tutarsızdır, bu da ölçek veya görüşme yoluyla öznel bilgi kaynağı verilerinin kullanımının DEHB tanısı için nesnel bir temel oluşturmadığını düşündürür . Davranışsal bir tepki oluşturan uyarıcı ilaçların ampirik teşhis denemelerinin, "DEHB" olan ve olmayan çocuklar arasında ayrım yapmadığı gösterilmiştir. Özetle, DEHB'nin bir hastalık veya nörodavranışsal bir durum olduğu şeklindeki işleyen dogma şu anda kanıt incelemesine dayanmıyor. Semptomatik çocukların kapsamlı değerlendirmesi bireyselleştirilmeli ve eğitimsel, psikolojik, psikiyatrik ve aile ihtiyaçlarının değerlendirilmesini içermelidir. DEHB sadece dürtüsel, Hiperaktif ve dikkatsiz olmakla ilgili değildir. Son çalışmalar, DEHB'si olan kişilerin başka ilginç şeyleri olduğunu göstermiştir. DEHB'si olan çocuklar daha fazla düşme, yanlışlıkla daha fazla şeyi devirme, ve diğer çocuklardan daha kötü ince motor becerilerine sahipler. Üstelik koordine olmak ve işleri halletmek için istikrarlı bir iç yapıya sahip olmamız gerekir. DEHB'si olan kişiler, zamanın ne kadar olduğunu anlamakta çok daha fazla zorluk yaşarlar. DEHB'nin yaklaşık %76'sı genetiktir. DEHB'si olan yetişkinler üzerinde yapılan araştırmalar, çocuklarının yaklaşık %50'sinin de DEHB'si olacağını bulmuştur. Diğer sorun ise DEHB'si olan iki kişinin tesadüfen daha sık evlenmesidir. Diğer bir yaygın sorun, DEHB'si olan kişilerin, yine güçlü bir şekilde kalıtsal olan öğrenme güçlüğü olan kişilerle evlenmesidir. Son birkaç yılda, araştırmacılar DEHB'si olan kişilerde beyine baktılar ve bazı açık anormallikler buldular. MRI tarayıcıları, beynin enine kesitte çok ayrıntılı bir resmini çeker. DEHB olan kişilerde beyin tabanının dikkatle ilişkili bölümlerinin sağda daha küçük olduğunu gösteriyorlar. Beynin sol ve sağ ön tarafını birbirine bağlayan kısmının da MRG kullanılarak yapılan birkaç çalışmada daha küçük olduğu bulunmuştur. Araştırmacılar, beynin farklı bölümlerinin ne kadar çalıştığına baktıklarında, DEHB'de beynin ön bölümlerinde azalmış aktivite bulmuşlardır. Özel testler, beynin belirli görevleri yerine getirirken DEHB'de eskisi kadar verimli olmadığını ve beynin küçük bir bölümünü kullanabilmek yerine daha büyük bir bölümünü kullanması gerektiğini gösterebilir. Tıpta hastalıkların teşhisinde kullanılan üç yöntem vardır. Bunlar anamnez (hasta ve ailesinin size anlattıkları), hastanın muayenesi ve laboratuvar testleridir. Her birinin DEHB tanısında bir rolü vardır. Teşhisteki iş, aradığınız bozukluğun belirtilerini bulmak ve bunun başka bir şey olmadığından emin olmaktır. Kısacası DEHB çok ciddi bir durumdur. Bazı çocuklar büyüyecek ve çok az sorun yaşayacak. Bazıları ise belki zayıf koşullar sebebiyle tedavi dahi. olmayacak. Bu çocuklarda tedavi esastır. DEHB agresif bir şekilde tedavi edilmelidir. Bir dizi farklı müdahale denenmelidir. Ebeveynler bu durum hakkında ellerinden gelen her şeyi öğrenmeli ve çocukları için mümkün olan en iyi tedaviyi talep etmelidir. Teşhis çok kasvetli olabilir, ancak bu umutsuz bir durum olduğu anlamına gelmez çünkü DEHB muhtemelen tüm nöroloji ve psikiyatride en tedavi edilebilir bozukluktur!
Kaynaklar
- E. M. Hallowell. Adhd 2.0 : New Science And Essential Strategies For Thriving With Distraction—From Childhood Through Adulthood. ISBN: 9780399178733.
- J. C. A. J. Hannibal. Ib Psychology Course Companion: International Baccalaureate Diploma Programme. ISBN: 9780199151295.
- D. Travis. Ib Psychology - A Student's Guide. ISBN: 9780473391393.
- D. Semple. (2019). Oxford Handbook Of Psychiatry. ISBN: 9780198795551. Yayınevi: Oxford University Press, USA.
- I. Cormac. (2012). Essentials Of Physical Health In Psychiatry. ISBN: 9781908020406. Yayınevi: RCPsych Publications.
