Sizce devletlerin dini olmalı mıdır?

Devletin dini olmamalıdır. Devlet din işleriyle uğraşmamalıdır, topluma hizmet etmelidir. Topluma yaşanabilecek bir hayat oluşturulmalıdır. Devletin dini olursa diğer dine mensup insanlara yada dinsiz insanlara haksızlık olur. Devlet ile din işleri beraber olmamalıdır.

Teorik olarak devletlerin dini olmamalıdır. Lakin pratikte bunu uygulayabilme olağınız sıfırdır. Çünkü insanların veya o topluluğun benimsediği bir din vardır. Üstelik din ile yönetilmeyi isteyen insan sayısı çok ama çok fazladır.

Bu konu olmalı veya olmamalı diyebilecek kadar kolay bir konu değildir. Yapabileceğiniz en iyi şey dini kurumların finansmanını devlete değil inananlara bırakmaktır ama o bile tarafsızlığı sağlamaya yetmez. Çünkü inanmak çok baskın ve yoğun bir duygudur. Hele hele sosyal yaşamın din ile tesis edildiği ülkelerde bu tür laik kavramlar tamamen çöp olur.

Devletlerin dini olmamalıdır çünkü; bir toplumda farklı inanç ve görüşler vardır. Bir devletin dini olması toplum içindeki farklı görüş ve inançlardaki insanların mağdur olmasına ve mağduriyetin ötesinde kendini toplumun bir parçası olarak görmemesine sebep olabilir.

Konuyu 2 başlık altında toplayalım. 1-Devlet yönetimi, 2- Devletin hukuk sistemi. İslam tarihini incelediğimizde pek çok İslam Alimi ve dönemin en önemli halifelerinden Hz. Ömer bile (bir hadisinde devletin dini adalettir demiştir) devlet yönetimlerinde dinin olmaması gerektiğini savunmuştur. Fakat hukuk sistemi farklı ele alınmıştır, Allah'ın yasa, kural ve Peygamberin uygulamalarının esas alınmasını yani şeriatı zorunlu kılmıştır.

Devletlerin dini olur mu? Devletlerin dini olmamalı mıdır?

Bu iki sorunun ayrı ayrı cevaplanması gerekir. Bu cevaplar da sanırım sadece felsefi olarak cevaplanmalıdır.

Evet tarihte devletlerin dini olmuştur. Çünkü dinler hem millet oluşturmak ve sıfırdan inşa etmek için harika bir gereçtir hem de devleti yönetenler dini kendi uluslarını yönetmek için kullanırlar. Devlet yöneticileri din sayesinde bir ulus sahibi olurlar, ulusu yönetirken ve uluslararası siyasette din sayesinde ittifaklar, savaşlar ve barış düzenleri inşa ederler. Din gibi harika bir gereçten hiçbir yönetici vazgeçmek istemez. Din toplumları yönetmek dışında bireyler için de harika ideolojilerdir. Bir dine inanan gerçek inançlı bireyler devletler, örgütler ve ruhban sınıfı için harika bir araçtır hatta bir silahtır. Tüm bu nedenlere bakınca devletin dini benimsemesi çok anlaşılabilir bir karardır.

Devletlerin dini olmamalı mıdır? Olmamalıdır diyenler Avrupa'daki laisizm fikrinden hareketle din ve devletin ayrılmasını savunur. Ama bu düşünce uygulamada devletin dinsizleşmesinin gerekli olduğunu ifade eder. Fakat tarihte laisizmi benimseyen devletlerin aslında uygulamada bunu başardıklarını söylemek zordur. Resmi olarak devletin dini olmasa da, ya devlet dini yönetmekte, ya da dine ait ruhban sınıflar toplumu yönetmeye devam etmekteler. Devlet bireyi, dinin ruhban sınıflarına karşı koruyamamaktadır. Çünkü aileler çocuklarına sormadan onları bir dini takip eden bireyler olarak tescil ettirmektedir. Çocukların çoğu akıl baliğ olunca dini tercihlerini yeniden gözden geçirmeyi düşünmemektedirler.

Dinin birey ve toplum üzerinde başka bir etkisi ise kültür, gelenek ve göreneklerin dinin çerçevesi içinde form bulmasıdır. Bu nedenle bir bireyin toplumdaki kültür ve gelenekleri yok sayarak ayrı bir alt kültür oluşturması çok zor, belki de imkansızdır.

Burada mesele devletin resmi dini olup olmamasından ziyade, devletin din ve vicdan özgürlüğü ve bireysel tercihleri koruyan pratiği sağlamasıdır. Birey, toplum, din, hatta devlet kurumlarına karşı korunabilmelidir. İfade ve inanç özgürlüğü gerçekten var olmalıdır. Bu konuda başarılı bir devletin resmi dini olup olmaması aslında çok da önemli değildir.