Cengizhan aslında bugün bildiğimiz anlamıyla Moğol etnisitesinin adına ''Moğol'' denmesinin sebebidir. Yani Göktürklerin kurucusu Bumin Kağan Türkler için ne ise Cengizhan Moğollar için odur.
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/58/Mongol_Empire_c.1207.png
Şu haritada Cengizhan tüm Orta Asya'yı birleştirmeden önceki siyasi yapı yansıtılmaya çalışılmış. Bu parçalı yapıda Khamag Moğolları diye geçen ulus Cengizhan'ın ulusudur. Geriye kalanlar Cengizhan'dan önce Moğol olarak isimlendirilmiyordu. Daha sade bir harita seçmek gerekirse...
https://www.worldhistorymaps.info/wp-content/uploads/2021/02/map-1200ad-scaled.jpg
Bu haritada Moğolistan yakınlarında gösterilen kabilelerden Kırgız, Nayman, Kerayit ve Tuvalılar Türk(Türki) kökenli; Merkitler Türk veya Moğol kökenli; Celayirler, Tayciutlar, Tatarlar ve Moğollar(Khamag Moğolları) Moğol kökenlidir. Cengizhan tüm bu kabileleri Moğol ulusu içine aldıktan sonra hepsini düzenleyip komutanları arasında paylaştırmış ve Türk kökenli olan içinde Moğolistan'da kalanlar(Çin Moğolistan'ı da dahil) Moğollarca asimile edilmiş batıya giden Moğollarda Türklerce asimile edilmiştir. Moğollar ve Türkler arasında geçiş bilinen tarihte oldukça sıktır(örneğin Timur'un Barlas kabilesi Khamag Moğollarındandı, Subutay'ın Uranhay kabilesi Tuva Türklerindendi).
Çağataylı Türkleri hem Moğol kimliklerini hem Türk kimliklerini aynı anda korumak için çoğu kez Moğolları Türk olarak ilan etmişlerdir.[1][2] Çoğu kez İskit-Hun-Türk-Moğol-Tatar isimleri toptan Türk veya Moğol olarak isimlendirilmişlerdir.[3] Her ne kadar geçmişte yeryer Türk ismi Moğolları içine alacak şekilde yeryer de Moğol ismi Türkleri içine alacak şekilde genişlemiş olsa da Moğollar ve Türkler tamamen farklı dillere sahiplerdir. Bu yüzden aynı etnisite olarak görülmezler.
Cengizhan Moğol etnisitesinden bağımsız olarak Türk etnisitesine ait olduğunu gösteren bir delil olmadığı gibi aksi yönde deliller vardır.[4]
Kaynaklar
- E. B. H. (. O. Khorezm). (1937). Şecer-I Terakime.
- A. Ş. Nevayi. (2011). Muhakemetü'l-Lugateyn. Yayınevi: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Voltaire. (1969). Türkler Müslümanlar Ve Ötekiler. Yayınevi: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Kafesoğlu, İbrahim. (1953). Türk Tarihinde Moğollar Ve Cengiz Meselesi. Tarih Dergisi, sf: 105-136. | Arşiv Bağlantısı