Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

890 Milyon Yıllık Sünger Fosili, Keşfedilmiş En Eski Hayvan Olabilir!

890 Milyon Yıllık Sünger Fosili, Keşfedilmiş En Eski Hayvan Olabilir! Digichat
7 dakika
1,998
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 1 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Podcast
9:15
Begüm Naz Şimşek
Seslendiren
15
  • İndir

İlk bitkiler karaya çıkmadan çok önce, naçiz deniz süngerlerinin akrabaları, milyonlarca yıl veya daha uzun süre Dünya'nın sularını filtreledi. Basitlikleri, bilim insanlarının, süngerlerin gezegenimizde ortaya çıkan en eski hayvanlar olduğunu öne sürmesine neden oldu. Fakat, tam olarak ne zaman ortaya çıktıkları tartışma konusu olmaya devam ediyor.

Nature dergisinde yayınlanan yeni bir araştırma, eski bir resifteki ağımsı yapıların 890 milyon yıllık süngerler olabileceğini öne sürüyor.[1] Doğrulanırsa, kuzeybatı Kanada'daki Little Dal kireçtaşlarında bulunan sünger fosilleri, bir hayvana ait olduğundan emin olduğumuz en eski fosillerinden 300 milyon daha eski olacaktır.

Tüm Reklamları Kapat

Bununla beraber, bu antik hayvan fosili iddiaları, birçok tartışmayı da beraberinde getiriyor. Antik denizlerde gelişen bu canlılar, onların modern okyanuslarda yaşayan günümüz akrabalarından oldukça farklı olabilir. Bilim insanları, ne düzey ve çeşitlilikteki kanıtın hayvanları birbirlerinden ayırmaya yeteceği konusunda hemfikir değiller. Little Dal fosilleri de buna dahil. İsviçre'deki Lozan Üniversitesi'nde antik yaşam konusunda uzman bir paleontolog olan Jonathan Antcliffe, şöyle diyor:

Elimizdeki şey, esasen, bir kaya üzerindeki bazı eğri çizgilerden ibaret... Rorschach mürekkep lekesi testi gibi bir şey...
Little Dal formasyonundaki sünger fosili olduğu düşünülen fosiller
Little Dal formasyonundaki sünger fosili olduğu düşünülen fosiller
Nature

Çalışmanın baş yazarı Elizabeth Turner, bir Zoom görüşmesi sırasında, hardal sarısı renkteki doğal banyo süngerlerini, yeni ortaya atılan fosil süngerlerin modern bir örneği olarak gösterdi. Süngere yumuşaklığını veren bükülebilir tüpler ağına dikkat çekerek, ağın, son zamanlarda tanımlanan birkaç ağımsı fosillerin yanı sıra, yeni analiz edilen fosillerle de aynen bulunduğunu açıkladı.[2] Ontario'daki Laurentian Üniversitesi'nde bir saha jeoloğu olan Turner şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

Bu sonuca varmak neredeyse kaçınılmaz. Ancak hayvanın kimliğine yönelik önerimiz elbette tartışmalı olacak. Yayınlanma, akademik camiaya sunulup tartışılma ve iddialarımıza meydan okunma zamanı gelmişti.
TheJournal

Garip Fosiller

Yeni tanımlanan fosiller, yüksek Little Dal resifinin kuytu köşelerine sıkışmıştı. Yapı; sıcak ve sığ denizlerin, günümüzde Kuzey Amerika olarak bilinen bölgede geniş bir araziyi sular altında bıraktığı bir zamanda oluştu. Zaman ve tektonik, iç denizleri kurutmuş ve resifleri taşa çevirdi.

Mercanlar tarafından oluşturulan bugünkü birçok resifin aksine, bu antik yapının mimarları siyanobakterilerdir. Bu mikroplar, sümüksü katmanlarda yetişir, zamanla kumlar onların yapışkan yüzeylerine tutundukça ve suda çözünen mineraller katı tüy parçacıklarına dönüştükçe katmanlı höyükler oluştururlar.

Fosillerin keşfedildiği ekosistemlerin çizimi
Fosillerin keşfedildiği ekosistemlerin çizimi
Nature

Fosilleştiklerinde oluşturdukları katmanlı mikrobik yapılar stromatolit olarak adlandırılır. Bazıları 3.5 milyar yıl öncesine kadar uzanmaktadır. Bu antik tarihleri, stromatolitleri, Dünya'da yaşamın en erken izlerine yönelik tatmin edici kanıtlar haline getirmektedir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Turner, Little Dal'ı on yıllar önce Ontario'daki Queen's Universitesinde yüksek lisans öğrencisiyken araştırmaya başlamıştı. O zamanlar, siyanobakterilerin resifi nasıl oluşturduğu ile ilgileniyordu. Ancak karmaşık yapılı bir dizi garip numune dikkatini çekti. Turner, şöyle diyor:

Bunda garip bir şey vardı. Little Dal resifi, çoğunlukla sadece birtakım çizgili kat kat şeylerden oluşuyordu.

Yapıdan alınan bazı tuhaf numuneler, birbirinden ayrılan ve daha sonra çokgen ve üç boyutlu bir ağ şeklinde tekrar birleşen, tüp benzeri modelleri açığa çıkardı. Bu garip modelleri yapan canlının ne olduğunu bilmiyorlardı. Elizabeth Turner şöyle diyor:

Biraz üzerine kafa yorup, sonra aklımdan çıkacağını düşündüm.

Ancak son yıllarda, olası türlerine dair ipuçları birikmeye başladı. Araştırmacılar; birkaç yerde, Little Dal resiflerinden çok daha genç kayalarda şaşırtıcı şekilde benzer kıvrım ağları buldu.[2], [3] Dallanan ağ oluşumlarının, keratosan süngerleri olarak bilinen sınıfın fosil kalıntıları olabileceğini öne sürdüler.

Pek çok sünger, iskeletlerini, kalsiyum karbonat veya silikadan oluşmuş spikül adı verilen küçük sert yapılardan oluşturur. Fosillerde, yapılar ilkel süngerlerin apaçık izlerini gösterir; ancak keratosan süngerleri bu sert isketelerden yoksundur. Onun yerine, süngerimsi yapılarını "protein spongin"in ağlarından alırlar ve bu "spongin"lerin, günümüzde banyo kullanımında ideal olan yumuşak, yayımsı bir dokuları vardır.

Bulunan fosillerin Chelonaplysilla violacea gibi boru (horn) süngerlerinin iskeletlerine çok benzediği bildiriliyor.
Bulunan fosillerin Chelonaplysilla violacea gibi boru (horn) süngerlerinin iskeletlerine çok benzediği bildiriliyor.
Polar Journal

Turner, kayaların kağıt inceliğindeki kısımlarını mikroskopta inceleyerek, Little Dal numunelerindeki borumsu şekillerin ve yapıların daha önce keratosan süngerleri olarak tanımlanan fosillere ve günümüzdeki süngerlere olan benzerliklerini belgeledi. Tuhaf şekilleri ilk kez fark ettikten on yıllar sonra Turner, sonunda onları yayınlamaya hazır hissetti. Şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

Bu, ağır bir şekilde ilerleyen bilimin harika bir örneği.

Sünger mi Yoksa Başka Bir Şey mi?

Bu yeni çalışma, ilk hayvanların ne zaman ortaya çıktığı ve bir fosilin hayvan olduğunu doğrulamak için hangi kanıtların gerektiği konusunda uzun tartışmaları önüne katıyor. Londra Doğa Tarihi Müzesi'nde antik mikroplar konusunda uzman bir jeobiyolog olan Keyron Hickman-Lewis'in açıklamasına göre; biyobelirteç olarak da bilinen eski yaşam için jeokimyasal izleyicilerin kullanılması, olası canlıları tanımlamanın son birkaç on yıl içinde yaygın bir yolu haline geldi. Örneğin, çeşitli lipit türlerine ait fosil kalıntıları genellikle biyobelirteç olarak kullanılmaktadır.[4]

Ancak Hickman Lewis, o zamandan beri eski yaşama ait bu sözde kanıtların çoğunun yanlış olduğunun ortaya çıktığını söylüyor. Sözde biyobelirteçlerin bazıları muhtemelen "bulaşma"dan kaynaklanıyordu, diğer kimyasal izler ise hayvanların kesin ve net belirtileri değildi. Mesela, bilim insanları yakın zamanlarda, su yosunlarının ve jeolojik değişiklerin bir kombinasyonunun, daha önce Umman'daki 653 milyon yıllık tortulardan çıkarılan antik süngerlerin kanıtı olarak tanımlanan aynı bileşimi üretebileceğini keşfettiler. Bu yüzden, erken bir heyecan sonrasında Hickman-Lewis, hayvanların eski kökenlerinden oldukça şüphe duymaya başladıklarını söylüyor.

Little Dal örgüsel ağlarının incelenmesi, tartışmayı daha da alevlendirecek gibi duruyor. Çalışmayı gözden geçiren Knoxville'deki Tennessee Üniversitesinden Robert Riding, kanıtların güçlü olduğunu düşündüğünü söylüyor. Riding, son zamanlarda, New York'taki yaklaşık 485 milyon yıllık stromatolitler ile ilgili benzer fosilleri belgeleyen bir çalışma yayınladı.[3]

Turner, bu süngerlerin mikrobik resiflerle olan ilişkisinin anlamlı olacağını belirtiyor. Dünya'nın atmosferi her zaman oksijen bakımından zengin değildi ve süngerler, bu yaşam dostu gaz denizlerde yaygınlaşmadan önce bu habitata gelmişti.[5] Ancak fotosentetik mikropların, süngerlerin kullanabileceği oksijeni yaydığı siyanobakteri resiflerinin çevresinde muhtemelen "oksijen vahaları" hep var olacaktı. Hickman-Lewis şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

Bu iki şeyin birlikte gerçekleşmesi, her ikisinin de durumunu güçlendiriyor.

Diğer uzmanlar, süngerimsi ağın Turner ve diğerlerinin belirttiği kadar o sınıfa özgü olmadığına dikkat çekerek, bu olaya pek de ikna olmuş değiller. Antcliffe şöyle diyor:

Temel olarak, tabiatın her alanındaki varlıklar (bakteriler, su yosunları, mantarlar, bitkiler, hayvanlar) buna benzer şeyler yapabilir.

Antcliffe ve meslektaşları, eski deniz süngerleri için 2014 yılında yapılan bir incelemede, en eski ve ikna edici hayvan fosillerinin İran'da bulunan ve yaklaşık 535 milyon yıl öncesine ait sünger spikülleri olduğunu buldu.[6] Ayrıca yakın zamanlarda çıkan hiçbir çalışmanın da fikrini henüz değiştirmediğini söylüyor.

Sci-News

Birçok inceleme, daha önceki sünger benzeri yapıların, Antcliffe'in "ipuçları ve fısıltıları" olarak adlandırdığı şeyleri tanımlamaktadır. Ancak hiçbiri, spiküller veya gözenekler gibi tartışılmaz özelliklere sahip değil. Bu özelliklerin ikincisi, spiküllerden yoksun ancak 523 milyon yıl kadar eski kayalarda tanımlanan, başka bir sınıf ve olan çok tartışılan Archaeocyathid süngerlerinin kimliğini doğrulamada kilit rol oynamaktaydı.

Iowa, Mount Vernon'daki Cornell Üniversitesinden paleobiyolog Drew Muscente, zorluğun, kısmen diğer hayvanlara kıyasla eski süngerleri tanımlamaktan kaynaklandığını söylüyor. Örneğin dinozorlar, bilim insanlarının fosilleri cansız nesnelerden ayırt etmelerini sağlayabilecek bir dizi ayırıcı kemik özelliklerine (oyuklar, kafatası birleşme çizgileri ve daha fazlası) sahiptir. Muscente şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

Elinizde deniz süngeri veya o çeşit bir organizma varsa, tüm bu küçük ayrıntıları kaçırıyorsunuz.

Edinburgh Üniversitesi'nden karbonat jeologu Rachel Wood, abiyotik veya cansız kimyasal süreçlerin şaşırtıcı şekilde hayata benzeyen yapılar da oluşturabileceğini ekliyor:

Turner haklı olabilir. Ama bence, böylesine güçlü bir iddiada bulunmak için diğer tüm olasılıkları araştırmalı ve çürütmelisiniz. Şimdilik bunların deniz süngeri olduğunu tam olarak tespit ettiğini sanmıyorum.

Bu tartışma, ancak daha çok araştırılarak çözülebilir. Wood, tüp ağının üç boyutlu modellerini üretmenin, yapılara daha ayrıntılı bir bakış açısı kazandırmaya yardımcı olacağını belirtiyor. Ek olarak Riding, yeni çalışmanın, bu örgülü yapıları ve daha fazlasını aramak için diğer stromatolitleri mercek altına almaları konusunda daha fazla bilim insanına ilham vermesini umuyor. Riding şöyle diyor:

Bunun hikayenin sonu olduğunu sanmıyorum. Bu, fazlasıyla merak uyandırıcı aşamanın sadece bir başlangıcı.
Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
19
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 3
  • Muhteşem! 1
  • Bilim Budur! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Umut Verici! 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: National Geographic | Arşiv Bağlantısı
  • ^ E. C. Turner. (2021). Possible Poriferan Body Fossils In Early Neoproterozoic Microbial Reefs. Nature, sf: 87-91. doi: 10.1038/s41586-021-03773-z. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ a b C. Luo, et al. (2014). First Report Of Fossil "Keratose" Demosponges In Phanerozoic Carbonates: Preservation And 3-D Reconstruction. Die Naturwissenschaften, sf: 467-477. doi: 10.1007/s00114-014-1176-0. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ a b J. Lee, et al. (2021). The ‘Classic Stromatolite’ Cryptozoön Is A Keratose Sponge-Microbial Consortium. Geobiology, sf: 189-198. doi: 10.1111/gbi.12422. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ J. J. Brocks, et al. (2011). Biomarkers (Molecular Fossils). Springer, Dordrecht, sf: 147-167. doi: 10.1007/978-1-4020-9212-1_30. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ L. J. Alcott, et al. (2019). Stepwise Earth Oxygenation Is An Inherent Property Of Global Biogeochemical Cycling. Science, sf: 1333-1337. doi: 10.1126/science.aax6459. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ J. B. Antcliffe, et al. (2014). Giving The Early Fossil Record Of Sponges A Squeeze. Biological Reviews, sf: 972-1004. doi: 10.1111/brv.12090. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/03/2023 15:28:11 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10788

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Yağ
Görme
Hastalık Kataloğu
Evrimsel
Sağlık Bakanlığı
Mühendislik
Doğru
Karanlık Enerji
Tespit
Diş Hastalıkları
Paleontoloji
Etimoloji
İmmünoloji
Hastalık
Öne Çıkan
Hücre Biyolojisi
Zooloji
Kan
Yeni Koronavirüs
Bilimsel
İnfografik
Hava
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Çiftleşme
Dil
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
M. Wei-Haas, et al. 890 Milyon Yıllık Sünger Fosili, Keşfedilmiş En Eski Hayvan Olabilir!. (12 Ağustos 2021). Alındığı Tarih: 22 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10788
Wei-Haas, M., Acar, M. S., Bakırcı, Ç. M. (2021, August 12). 890 Milyon Yıllık Sünger Fosili, Keşfedilmiş En Eski Hayvan Olabilir!. Evrim Ağacı. Retrieved March 22, 2023. from https://evrimagaci.org/s/10788
M. Wei-Haas, et al. “890 Milyon Yıllık Sünger Fosili, Keşfedilmiş En Eski Hayvan Olabilir!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Mehmet Samet Acar, Evrim Ağacı, 12 Aug. 2021, https://evrimagaci.org/s/10788.
Wei-Haas, Maya. Acar, Mehmet Samet. Bakırcı, Çağrı Mert. “890 Milyon Yıllık Sünger Fosili, Keşfedilmiş En Eski Hayvan Olabilir!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Mehmet Samet Acar. Evrim Ağacı, August 12, 2021. https://evrimagaci.org/s/10788.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.