Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

4500 Yıl Önce Yaşamış Kanser Hastası!

4500 Yıl Önce Yaşamış Kanser Hastası!
2 dakika
6,409
Tüm Reklamları Kapat

Genellikle hastalıkların "modern çağ sıkıntıları" olduğunu sanarız. Hatta öyle ki, bunu bir adım öteye götürerek "modern teknolojilerin bu hastalıklara neden olduğunu" iddia edenler vardır. Evet, modern çağda çok daha sabit yaşantılar sürdürmemizin, aktif yaşamdan uzaklaşmış olmamızın ve belki beslenme şeklimizin bir miktar değişmesinin (işlenmiş etlerin ve hormonlu bitkilerin yaşantımıza girmesinin) hastalıkların görülme sıklığında bazı etkileri olabilir. Bu konu bilimsel olarak incelenir ve belli sonuçlara ulaşılabilir.

Fakat bu bir iddiadır, "modern yaşamın yeni hastalıklar yarattığı" bambaşka bir iddiadır. Bu sonuncusu, neredeyse her zaman hatalı bir düşünce şeklidir. Hastalıkların büyük bir kısmının yüz binlerce yıldır var olduğu düşünülmektedir. Üstelik insanlarda gördüğümüz hastalıkların ezici bir çoğunluğu ya birebir aynı ya da benzer olacak şekilde diğer hayvan türlerinde de bulunmaktadır. Hatta modern bilim ve evrimsel biyoloji sayesinde bazı hastalıkların ve hastalık yapıcı unsurların çok uzun zaman dilimlerine yayılmış evrimlerini analiz edip, bunlar sayesinde savunma stratejileri geliştirmemiz mümkün olabilmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Ne yazık ki bu konudaki bir sorun, hastalıkların geçmişlerini görme imkanımızın pek olmamasıdır. Geçmişe gitmemizin şu anda herhangi bir yolu yoktur. Dolayısıyla kanserli bir T. rex'i bizzat inceleme şansımız bulunmamaktadır. Geçmişten bugüne kalan çok güçlü iki imza vardır: fosiller ve genler. Fosiller hastalıklar konusunda sıkıntılıdır, çünkü genellikle geçmiş canlılarla ilgili çok az sayıda fosil bulabilmekteyiz. Toplamda sahip olduğumuz fosil sayısı 300.000-500.000 arası olsa da, yaşamış tüm türlerin sayısının yüz milyarlarla ifade edildiğini düşünürseniz ve bunların her birinde ortalamada milyonlarca birey olabileceğini hesaba katarsanız, eldeki fosillerin neredeyse bir "hiç" olduğunu anlayabilirsiniz.

Bulduğumuz az sayıda fosilin "hastalıklı" bireylere denk gelmesi, hem de o hastalıkların fosilleşen sert dokuda iz bırakacak hastalıklar olması çok düşük bir ihtimaldir. Buna rağmen, "adli paleoantropoloji" isimli bir bilim dalı bulunmaktadır ve en azından yakın tarihten çıkarılan kemiklerden bazı hastalıkların izlerine ulaşmayı hedeflemektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Siberya'dan çıkarılan 4500 yıllık kemikler de, muhteşem bir gerçeği göstermiştir: kemiklerde, kanser nedeniyle oluştuğu tespit edilen delikler bulunmuştur! Hatta uzmanlar, kanserin türünün akciğer ya da prostat kanseri olabileceğini düşünmektedirler. Yapılan incelemeler, kanserin kalça kemiklerinden kafatası kemiklerine doğru yayıldığını göstermektedir. Sesketchewan Üniversitesi'nden biyoarkeolog Angela Lieverse, CBS News sitesine şöyle diyor:

Bu kemikler, bugüne kadar kendimizden emin bir şekilde kanserli olduklarını rahatlıkla söyleyebileceğimiz en eski kemikler değilse de, en eskilerden birisidir. Bu kemiklerin sahibi, net bir şekilde kanser hastasıydı.

Nedenini tam olarak bilmek imkansız olsa da, kemikler üzerinde yapılan diğer analizler, avcı-toplayıcı yaşam süren bu bireyin civardaki yangınlardan soluduğu gazlar nedeniyle akciğer kanseri olmuş olabileceğini düşündürüyor. Aynı kabileden diğer tüm erkeklerin gömülme biçiminin aksine, bu birey dairesel bir çukur içerisine, dizleri karnına çekik bir şekilde gömülmüş. Dr. Lieverse sözlerini şöyle bitiriyor:

Gerçekten trajik bir hikaye... Başına neler gelmiş olabileceğini düşünmek üzülmenize neden olacaktır.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
17
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Bilim Budur! 10
  • Tebrikler! 6
  • İnanılmaz 6
  • Muhteşem! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Üzücü! 2
  • Umut Verici! 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Korkutucu! 1
  • Güldürdü 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • Archaeology. Cancer Identified In 4,500-Year-Old Skeleton. (4 Aralık 2014). Alındığı Tarih: 28 Şubat 2020. Alındığı Yer: Archaeology | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 08/12/2023 19:53:28 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/3080

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Beslenme Davranışları
Tercih
Doğal Seçilim
Hukuk
Süpernova
Yeni Doğan
Mantık
Normal Doğum
Radyasyon
Koronavirüs
Goril
Bilim Tarihi
Vaka
Algı
Ses
Süt
Savaş
Fare
Uzay Aracı
Optik
Metabolizma
Kitap
Akciğer
İstatistik
Spor
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Türkiye Kıyıları Nasıl SONSUZ Uzunlukta Olabilir? | Sahil Paradoksu!
Türkiye Kıyıları Nasıl SONSUZ Uzunlukta Olabilir? | Sahil Paradoksu!
Deadpool Gibi Ölümsüz Olmak Mümkün mü?
Deadpool Gibi Ölümsüz Olmak Mümkün mü?
Plazma Küresi Nasıl Elektrik Saçıyor?
Plazma Küresi Nasıl Elektrik Saçıyor?
4000 Liraya Milyar Dolarlık Genom Diziledik! | Öğrenebildiklerimiz İnanılmaz!
4000 Liraya Milyar Dolarlık Genom Diziledik! | Öğrenebildiklerimiz İnanılmaz!
Megalodon Dişi, Sandığınızdan ÇOK DAHA Büyüktü!
Megalodon Dişi, Sandığınızdan ÇOK DAHA Büyüktü!
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. 4500 Yıl Önce Yaşamış Kanser Hastası!. (5 Aralık 2014). Alındığı Tarih: 8 Aralık 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/3080
Bakırcı, Ç. M. (2014, December 05). 4500 Yıl Önce Yaşamış Kanser Hastası!. Evrim Ağacı. Retrieved December 08, 2023. from https://evrimagaci.org/s/3080
Ç. M. Bakırcı. “4500 Yıl Önce Yaşamış Kanser Hastası!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 05 Dec. 2014, https://evrimagaci.org/s/3080.
Bakırcı, Çağrı Mert. “4500 Yıl Önce Yaşamış Kanser Hastası!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, December 05, 2014. https://evrimagaci.org/s/3080.
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close