Filizlenmiş Yeşil Patatesler Yenir mi? Patateslerin Yeşil Kısmı Sağlığa Zararlı mı?

İddia

Güneş altında ya da yüksek neme sahip ortamlarda uzun süre bekletilen patateslerin renginin sarıdan yeşile dönüştüğü belirtilerek, rengi yeşile dönüşen patateslerin içerdikleri ''solanin'' adı verilen bir madde nedeniyle zehirleme etkisi yapabileceği bildirildi.

Gerçek mi?

Gerçek

İddianın Kökeni

Birçok insan bitkilerin yeşilini tercih eder ve yeşilliği doğallık, güzellik, sağlık olarak algılar. Bu çoğu zaman doğrudur. Fakat patateslerde olduğu gibi bu bilginin doğru olmadığı durumlara da rastlamaktayız, bu sebepte genellemeler üzerinden hareket etmemekte fayda var. Türkiye'de de aralıklarla sağlık ve beslenme haberleri yeşillenmiş patateslerin sağlığa etkisiyle ilgili haberleri gündeme getirmektedir.

Bilgiler

Patates bitkisi (Solanum tuberosum) evrimsel süreç içerisinde gelişirken kendini otçul hayvanların bazılarından, böceklerden ve mantarlardan koruyabilmek adına çeşitli adaptasyonlar kazanmıştır. Bunlardan biri, hepimizin bildiği gibi, besin deposunu yer altında saklamaktır (ki yediğimiz kısmı da budur). Bu çekinik savunma sistemi haricinde patates çiçeğinin (yediğimiz kısmının ve toprağın üzerinde bulunan genelde mor renkli çiçekler) içerisinde çok yüksek oranda "solanin" isimli bir kimyasal bulunmaktadır. Bu kimyasal bir alkalidir ve kuvvetli bir zehirdir. Bu zehrin üretilebilmesi için kloroplastların ve güneşin varlığı gereklidir. Dolayısıyla çiçeği insan gibi hayvanlar tarafından tüketilemez, ancak kimi zaman toprak üstüne çıkan kökleri (patatesin kendisi) hayvanlar tarafından yenebilir, özellikle de insan bu yumruları toplayarak yüksek ekonomik öneme sahip patatesi satar.

Ancak evrimsel süreçte kazanılan adaptasyon, insan gibi hayvanlara karşı koymaya da yaramaktadır. Toprak üzerine çıkan kök (patates), güneşe maruz kaldığında önce klorofiller üretilir ve rengi sarıdan yeşile dönmeye başlar. Klorofilin varlığı, solaninin üretilmeye başlaması demektir. Dolayısıyla patatesin içerisinde zehir birikmeye başlar.

Bu sebeple, eğer patateslerinizi güneş altında bıraktıysanız ve sarıdan yeşile döndüklerini görürseniz sakın tüketmeyin! Solanin zehirlenmesi insan için oldukça tehlikelidir. Mide bulantısı, kusma, ishal, mide krampları, boğaz yanması, kalp aritmisi, baş ağrısı ve baş dönmesi gibi semptomlarla kendisini belli eder. İleri düzeyde alınacak olursa veya müdahale edilmezse halüsinasyonlara sebep olur. Sonrasında hissizlik, felç, hipotermi gibi ölümcül belirtiler ortaya çıkar. En sonunda da ölüm gelir.

150 Derecede Kaynatın!

Yapılan araştırmalar 152 derecede kızartılan patateslerin içerisindeki solaninin ciddi miktarlarda azaldığını ve etkisiz hale geldiğini göstermektedir. Fakat 100 derece ve civarı sıcaklıkta haşlanan patateslerdeki solanin düzeylerinde hiçbir değişim olmamaktadır. Siz yine de emin olmak adına yeşil gördüğünüz patateslerin hiçbirini tüketmeyiniz! Ayrıca aynı araştırmalar patatesin gövdesinde de yüksek oranda solanin bulunduğunu dolayısıyla asla tüketilmemesi gerektiğini söylemektedir.

Vücudumuzun Solanin Direnci

Vücudumuz, solanin kimyasalının vücut ağırlığımızın kilogramı başına 2-5 miligramını etkisiz hale getirebilir. Örneğin 80 kilogram iseniz, 160-400 miligram civarını etkisiz hale getirebilirsiniz. Eğer aldığunuz solanin miktarı kilogram başına 6 miligrama ve üzerine ulaşacak olursa, büyük ihtimalle ölümcül hale gelecektir. Piyasadaki patateslerin içerisinde patatesin gramı başına 0.2 miligram solanin bulunmaktadır ve bu zararsızdır. Ancak eğer ki bu patatesler gün ışığına maruz bırakılırsa gram başına 1 miligram düzeyinde solanin üretilir ve tek bir patates bile ölümcül hale gelebilir.

Bu yüzden dikkatli olmanızı ve böyle bir durumda acilen doktora gitmenizi önemle tavsiye ederiz.