Deniz kalemi (Pennatulacea)
Deniz kalemleri, Pennatulacea takımına ait kolonyal deniz cnidaryanlarıdır. Tarikat içinde 14 aile var; 35 mevcut cins ve tarif edilen 450 türden yaklaşık 200'ünün geçerli olduğu tahmin edilmektedir. (Bu kısımdan sonrası Evrim Ağacı yazısısından alınmıştır.)
Deniz kalemleri koloni halinde yaşayan sölenterlerdirler ve Pennetulacea takımı olarak bilinirler. Bu takım altında 16 farklı aile bulunmaktadır. Bu ailelerin, "kozmopolitan dağılım" adı verilen bir şekilde, Dünya'nın hemen her yerinde, kendilerine uygun ortamlarda bulundukları düşünülmektedir; ancak özellikle tropikal ve ılık sularda yaşarlar. Bu takım, yakın akrabaları olan deniz kamçıları ve gorgonyanlarla birlikte "yumuşak resifler" olarak gruplandırılırlar.
Tüylü gibi gözüktükleri için ve eskiden kullanılan kuş tüyü kalemleri andırmalarından ötürü "deniz kalemi" adını almışlardır; ancak günümüzdeki deniz kalemlerinden sadece Subselliflorae alttakımı kuş tüyü kalemi andırır. Bu alttakımdan çok daha geniş olan Sessiliflorae alttakımı, bu tüysü yapılardan yoksundur ve daha çok topuz benzeri yapılarla veya halka halinde görülürler. Sessiliflorae alttakımı, halk arasında "deniz hanım oğlanları" olarak da bilinir.
Bu canlıların bilinen en eski fosilleri Kambriyen Dönem'e aittir ve Burgess Şisti'nde bulunmuş olan Thaumaptilon cinsidir. Ancak buna benzer fosiller, Ediyakaran Dönemi'ne kadar uzanır ve bu zamanlardan kalma Charnia cinsi canlılar, bu türlerin ilk ortaya çıktığı zamanları temsil etmektedir. Ancak bilim camiası, bu fosillerin tam olarak hangi canlı grubuna ait olduğu konusunda hemfikir değildir.
Yumuşak resiflerden olmalarından ötürü, deniz kalemleri de çok sayıda polip üretirler ve her birinin 8 dokunacı bulunur. Fakat diğer yumuşak resiflerden farklı olarak, deniz kalemlerinin polipleri belli işlevleri yerine getirecek şekilde özelleşmiştir: tek bir polip, dik duran bir sap halini alır ve buna rachis adı verilir. Bu süreçte, dokunaçlarını yitirir ve bundan sonra "kök" benzeri bir yapı üretir. Buna da pedunkül adı verilir. Diğer polipler, bu merkezi ve dik polipten dallar halinde çıkarlar ve sifonozoit adı verilen su emici yapılara, otozoit adı verilen beslenme yapılarına ve üreme yapılarına dönüşürler. Tüm bu koloni, kalsiyum karbonat ile sertleşir ve katı hale gelir.
Kök benzeri pedunkülleri sayesinde yumuşak su tabanlarına ve çamurlu tabanlara tutunabilirler. Uzun deniz kalemi (Feniculina quadrangulis) gibi bazı türlerde, toprağın üzerinde kalan kısım 2 metreye kadar uzayabilir. Turuncu denizkalemi (Ptilosarcus gurneyi) gibi bazı türler ise çok parlak renklere bürünebilirler. Çok nadiren 10 metreden sığ sularda bulunurlar ve çoğunlukla derin suları tercih ederler. Bazı türleri 2.000 metre derinlikte bile görülebilir.
Birçok hayvan türünün aksine, çoğu hareketsiz hayvanlar olsa da, denizkalemleri gerektiği zaman yerlerini değiştirebilirler ve bir başka yere demir atabilirler. Ancak hareketleri pek aktif değildir ve akıntılara bağlı olarak hareket etmek zorunda kalırlar. Bu sayede, yer değiştirme sırasında, akıntıya kapılmış planktonları yiyebilirler ve ölmezler. Deniz kalemlerinin en yaygın avcısı deniz tavşanları ve deniz yıldızlarıdır. Bu avcıların bazıları, yalnızca deniz kalemleri ile beslenecek kadar özelleşmiştir.
Deniz kalemlerine dokunulduğunda, parlak yeşil bir ışık saçabilirler; yani biyolüminesan canlı türleridir. Benzer şekilde, rahatsız edildikleri zaman içlerine hapsettikleri suyu dışarı bırakabilirler.
Diğer antozoan hayvan türleri gibi deniz kalemleri de sperm ve yumurtaları koordineli bir şekilde su kolonlarına salarak ürerler ve bazıları bunu dönem dönem yapsa da, bazıları tüm yıl boyunca üreyebilir. Döllenmiş yumurtalar planül adı verilen yapılara dönüşür ve bir hafta kadar bu yapı su içerisinde serbestçe süzülür, sonrasında bir yüzeye yapışır.
Yetişkin deniz kalemleri, bazı yavru balıklar gibi canlılara sığınak da olmaktadırlar. Gövde halkalarının sayılması sonucu, bazı deniz kalemlerinin 100 yılı aşkın bir süre yaşayabildiği tespit edilmiştir.
Deniz kalemi
- Bilimsel Adı Pennatulacea
- Halk Arasındaki Türkçe Adı Deniz kalemi
- Halk Arasındaki İngilizce Adı Sea pen
Taksonomi
- Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran
Yaşam Ağacı projesinin bir
parçası olarak hazırlanmıştır.
Evrim Ağacı
Türkiye'deki bilimseverlerin buluşma noktasına hoşgeldiniz!
Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz.
E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.
Geri dön
Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz.
Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.
Geri dön
Close
“Ses dalgaları kulak zarı ve kulak kepçesine (kulağınızın etli kısmı) çarptığında bir dizi mekanik ve nörokimyasal olayı tetikler. Bu sürecin sonunda ismine perde dediğimiz içsel, zihinsel bir imge oluşur. Kimsenin olmadığı bir ormanda bir ağaç düştüğünde yine ses çıkar mı? (Bu soruyu ilk olarak İrlandalı filozof George Berkeley sormuştu.) Kısaca cevap vermek gerekirse, hayır! Ses, beynin titreşen moleküllere verdiği tepkiyle ortaya çıkan zihinsel bir imgedir. Benzer şekilde bir insan ya da hayvanın bulunmadığı yerde perde de olamaz. Düşen ağacın yarattığı titreşimi uygun bir alet ölçebilir ancak duyulmadığı takdirde ya da duyulana kadar bu titreşim bir ses değildir.”
Daniel J. Levitin