Tarihi Değiştiren 11 Kadın Bilim İnsanı
- Özgün
Bilim genellikle erkeklerin baskın olduğu bir alan olarak bilinir. Oysa ki bu alanda sınırları aşarak büyük keşiflere imza atmış olan kadın bilim insanları insanlığa önemli katkılarda bulunmuşlardır. Toplumdaki çeşitli ön yargıların azalmasıyla, kadınları bu alanda daha sık görmeye başladık. Bu listede bilim tarihine yön vermiş 11 kadın bilim insanını ele alıyoruz.
Tüm zamanların en büyük bilim insanı kimdir? İlk akla gelenler Albert Einstein, Isaac Newton ve birkaç başka isim olurdu ve elbette bunun iyi bir nedeni var. Bu bilim insanları yaptıkları dikkate değer keşiflerle dünyayı anlayış biçimimizi değiştirdiler.
Ancak kadınlar, eğitim ve kariyer imkanlarından yoksun bırakıldıkları dönemler dahil olmak üzere, uzun zamandır bilimde önemli adımlar atmış olsalar da hep liste dışında bırakıldılar. Neyse ki son zamanlarda kadın bilim insanları tarihin gölgesinden kurtulmayı başardı.
Her ne kadar bahsedilmesi gereken, listeye dahil edilemeyerek hakkı yenen birçoğu olsa da, işte bilim alanında sınır tanımayan o kadınlardan bazıları...
Öne Çıkan 11 Kadın Bilim İnsanı
Ada Lovelace, Matematikçi
(10 Aralık 1815 - 27 Kasım 1852)
Lovelace ilk bilgisayar programcısı olarak kabul edilir (modern bilgisayarlar icat edilmeden çok daha öncesinde). Onun, Charles Babbage’ın tasarladığı analitik makine (programlanabilir, genel amaçlı bir bilgisayar) üzerine yazdığı notların ilk bilgisayar algoritmaları olduğu düşünülür.
Marie Curie, Fizikçi ve Kimyacı
(7 Kasım 1867 - 4 Temmuz 1934)
Birçok başarıya imza atmış olan Curie’nin bilime katkıları arasında radyoaktivitenin keşfi ve 1. Dünya Savaşı’nda da kullanılmış olan taşınabilir bir X-ışını ünitesinin icadı gibi önemli çalışmalar bulunmaktadır. Curie, eşi Pierre ile birlikte radyoaktif yapıdaki polonyum ve radyum elementlerini keşfetmiş ve radyoaktif izotopları izole etme teknikleri geliştirmiştir. 1903 yılında, Curie Nobel ödülü kazanan ilk kadın olmuştur. Fizik dalında kazandığı bu ödülün ardından kimya alanındaki ödülü de kazanmıştır ve böylelikle iki kez Nobel ile ödüllendirilen ilk insan olmuştur.
Janaki Ammal, Botanikçi
(4 Kasım 1897 - 7 Şubat 1984)
Hindistan’ın ilk kadın bitki bilimcisi olan Ammal, bugün yetiştirilmekte olan birçok melez türü geliştirmiştir. Kendisi ayrıca Hindistan’daki biyolojik çeşitliliği koruma çalışmalarında da yer almıştır.
Chien-Shiung Wu, Fizikçi
(31 Mayıs 1912 - 16 Şubat 1997)
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Wu, Enrico Fermi’nin radoyaktif beta bozunumu teorisini ilk doğrulayan -ve sonrasında düzelten- bilim insanıdır. Ayrıca fizikteki parite teorisini altüst eden “Wu deneyi” ile de bilinir. Bu buluş, Wu’nun bu çalışmadaki önemli rolü göz ardı edilerek onun erkek çalışma arkadaşlarının Nobel ödülü almasıyla sonuçlanmıştır.
Katherine Johnson, Matematikçi
(26 Ağustos 1918 - 24 Şubat 2020)
Johnson’ın bir NASA çalışanı olarak yörünge mekaniği üzerine hesaplamaları, uzaya ilk Amerikalı astronot gönderme girişimlerinde kritik rol oynamıştır. Yaşam öyküsünü anlatan "Gizli Sayılar" filmi ile tanınırlığı artmıştır.
Rosalind Franklin, Kimyacı
(25 Temmuz 1920 - 16 Nisan 1958)
Franklin, DNA’nın ikili sarmal yapısının keşfindeki devrim niteliğinde çalışmasıyla bilinir. Erkek çalışma arkadaşlarının Nobel ödülü aldığı 1962 yılından 4 yıl önce hayata gözlerini yummuştur. Bazıları Franklin yaşasaydı bile kendisinin komite tarafından görmezden gelineceğine inanır.
Vera Rubin, Astronom
(23 Temmuz 1928 - 25 Aralık 2016)
Rubin, evreni bir arada tutan o tuhaf tutkalın, yani karanlık maddenin varlığına dair önemli kanıtlar ortaya sundu. Onun katkısı 20. yüzyılın en kayda değer keşiflerinden biri kabul ediliyor ve birçok insana göre bir Nobel ödülünü hak ediyordu. Rubin'in çalışmalarından önce karanlık madde fikrine dair başka kanıtların da yayınlanmış, fakat bu kadar etki uyandırmamış olması ara sıra hala eleştirilerin odağı olmaktadır.
Gladys West, Matematikçi
(1930 - Günümüz)
West’in GPS teknolojisinin temellerine katkı sağlayan çalışması, Dünya'nın şekline dair bir matematiksel modelleme geliştirilmesiydi. Kendisi 2018 yılında ABD Hava Kuvvetleri Uzay Komutanlığının en yüksek rütbelerinden olan Füze Öncüleri Onur Listesine dahil edildi.
Flossie Wong-Staal - Virolog ve Moleküler Biyolog
(27 Ağustos 1947 - 8 Temmuz 2020)
Wong-Staal HIV’yi ilk klonlayan ve genlerinin haritasını oluşturan bilim insanıdır. Çalışmaları virüs için bir tahlil geliştirilmesinde öncülük etmiştir. AIDS günümüzün hala önemli sağlık problemlerinden biridir.
Jennifer Doudna & Emmanuelle Charpentier, Biyokimyacı
(Jennifer Doudna: 19 Şubat 1964 - Günümüz)
(Emmanuelle Charpentier: 11 Aralık 1968 - Günümüz)
Gen düzenlemede çığır açan bir teknoloji olan ve 2020 Nobel Kimya Ödülü'ne layık görülen CRISPR Cas9'un başlıca geliştiricileridir. Doudna ve Charpentier bu ödülü paylaşmışlardır. CRISPR teknolojisi birçok hastalığın artık son bulması konusunda umut vaat etmektedir.
Çevirmen: Mümin Can
Editör: Ögetay Kayalı
Referanslar
1. Meet 10 Women in Science Who Changed the World, <https://www.discovermagazine.com/the-sciences/meet-10-women-in-science-who-changed-the-world>
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 26/04/2025 02:34:17 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12841
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
