Yıldızlar; hidrojen, helyum ve eser miktarda ağır elementler bulunduran nebula isimli kozmik gaz ve toz bulutlarının kütleçekimden dolayı kendi içlerine çökmeleri sonucu meydana gelirler. Bir yıldızın toplam kütlesi, o yıldızın büyüklüğü, türü ve ne kadar yıl yaşayacağı gibi bazı faktörleri belirler.
Yıldızlar ömürlerinin büyük bir kısmını çekirdeğinde nükleer füzyonla hidrojeni helyuma çevirerek kendi kütleçekimlerini dengeleyen bir içbasınç yaratırlar ve bu durum yıldızın var olmasının yegane sebeplerinden biridir. Çünkü nükleer füzyon işlemi olmasaydı bir içbasınç oluşamayacak ve bir yıldız kendi içine çöküp yok olacaktı. Tabii ki bu füzyon işlemi sırasında da muazzam derecede bir enerji açığa çıkar ve yıldızlar bu enerjiyi ısı ve ışık olarak uzaya yayarlar.
Yıldız ömrünü tamamladığında ise bir beyaz cüce, bir nötron yıldızı veya eğer yıldız yeterince iri kütleliyse, bir kara delik olacaktır. Bir yıldızın kütlesinin, onun kaderini belirlediğini yukarıda ifade etmiştim. Büyük kütleli yıldızlar süpernova patlaması dediğimiz bir olayla patlarlar ve etrafa muazzam derecede enerji yayılır. Nispeten daha küçük kütleli yıldızlar daha uzun ömürlüdürler. Yani bir yıldızın kütlesi ne kadar fazlaysa ömrü o kadar kısa olur diyebiliriz.
Gelelim nasıl karadelik oluştuğuna. Bir yıldız eğer nispeten küçük kütleliyse bu yıldız beyaz cüceye veya nötron yıldızına dönüşür. +3 Güneş kütlesine sahip yıldızların süpernova patlamasıyla yaşamları son bulur.+10 Güneş kütlesine sahip yıldızlar ise süpernova patlamaları sonucunda bir karadeliğe dönüşebilirler. Kütle çekimine karşı koyacak dışa doğru hiçbir basıncı olmayan bu ölü kalıntı kütle çekimsel tekilliğe kadar çökmeye başlar ve sonuç olarak ışığın bile kurtulamayacağı güçte bir kütle çekimine sahip olan bir kara delik oluşur.
Kaynaklar
- Stephen Hawking. Kara Delikler.
