Varlık dediğimiz zaman bu evren dahilindeki şeyleri anlıyoruz. Tanrı sonradan yaratılanlara benzemiyorsa ona var dememiz mantıksal olarak doğru mu?
Merhaba Ömer Bey,
Bu konuda Spinoza'nın Tanrı anlayışını okumanızı öneririm. Ben biraz bahsetmek istiyorum size. Tanrı "vardır" demek onun ezeli ve ebedi oluşundan bir şey kaybettirmez. Tabi "var" kavramına insan aklının sınırlandırdığı şekilde bakmak yanlış. Zaten insan aklının üstünde bir akla ulaşılabildiğine biraz daha anlamlı hale gelir Tanrı ve onun varlığı. Birçok filozof ve kitabi dinler bu konuda farklı farklı görüşler öne sürmüştür. Kitabi dinlerde yer alan anlayışa göre Tanrı bu evrenin üstünde bir yerdedir. Yani bu evrene "aşkın"dır. Ve Tanrı'nın bu aşkınlığı Tanrı'yı yarattığı varlıklardan ayırır. Bu yüzden kitabi dinlerde bu durum bir çelişkiye neden olabilir diyebiliriz. Ama Spinoza'da bir çelişki yoktur. Kendisi Etika kitabında Tanrı'yı anlatmaya çalışmıştır ve bunu anlatırken de geometrik bir yöntem kullanmıştır. Tanımlar, aksiyomlar ve önermelerle Tanrı hakkında bilgi veren Spinoza bir çelişkiye düşmez. Zaten geometrik yöntem kullanmasının sebebi de budur. Kitabi dinlerin aksine inançla değil akılla Tanrı'ya ulaşmaya çalışır. Spinoza'nın Tanrı'sı kitabi dinlerdeki gibi evrene "aşkın" değil "içkin"dir. Bu yüzden Tanrı'dan zorunlulukla meydana gelen varlıklarla Tanrı arasında bir farklılık yoktur. Çünkü varlık zaten Tanrı'nın özünden oluşmuştur, aslında Tanrı'nın tavırlarıdır varlıklar. Şöyle bağlamak istiyorum. Spinoza özelinde konuşursak varlık derken sadece bu dünyadaki varlıkları anlamayız, varlık zaten Tanrı'dan zorunlulukla meydana geldiği için varlık dediğimizde bir bütün algılarız. Tanrı varlıktadır, varlık Tanrı'da şeklinde özetleyebiliriz.
Bizim bildiğimiz kuran, incil, tevratda anlatılan tanrı yok. Onu net biliyoruz. Yunanlıların var ettikleri
https://tr.wikipedia.org/wiki/On_%C4%B0ki_Olimposlu buradan görebileceğiniz gibi,
Zeus,
Hera,
Poseidon,
Demeter,
Afrodit,
Athena,
Ares,
Apollon,
Artemis,
Hephaistos,
Hermes,
Dionisos
vb bu tanrılarda yok onlarıda biliyoruz.
İnsanlar evrimi öğrenince tanrıyı evrimle bağdaştırdılar ve kuran, incil, tevratda geçtiğine dair ispatlar dahi sunmaya çalışanlar var.
Kimisi tanrı big bang ile uzayı, maddeyi, hareketi, mekanı, zamanı, yarattı gerisine karışmadı deyip bırakabilir.
Kimisi tanrı big bang ile uzayı, maddeyi, hareketi, mekanı, zamanı, yarattı. Ardından galaksileri, yıldızları, gezegenleri, güneşi, güneş sistemini, dünyayı yarattı gerisine karışmadı deyip bırakabilir.
Kimisi tanrı big bang ile uzayı, maddeyi, hareketi, mekanı, zamanı, yarattı. Ardından galaksileri, yıldızları, gezegenleri, güneşi, güneş sistemini, dünyayı yarattı, insanı, canlılarıda evrimle var etti gerisine karışmadı deyip bırakabilir.
Kimisi tanrı big bang ile uzayı, maddeyi, hareketi, mekanı, zamanı, yarattı. Ardından galaksileri, yıldızları, gezegenleri, güneşi, güneş sistemini, dünyayı yarattı, insanı, canlılarıda evrimle var etti, daha sonra insan yeryüzünden iyilik ve kötülük yapacak hale geldiğinde insanın iyilik ve kötülük üzerine imtihanını başlattı, iyiler öldükten sonra mükafat yerine, kötüler öldükten sonra ceza yerine gidecekler diyebilir.
Günümüzde big bangın öğrenilmesi ve evrimin öğrenilmesi ile Tanrı var diyenlere seçeneklerde çoğalmıştır.
Big bangden öncesi yok. Çünki big bangdan önce uzay, hareket, mekan yoktu. Yani zaman yoktu. Zaman dediğimiz şey için hareket lazımdır, hareket için mekan lazımdır. Dünya güneş etrafında dönecek ki dünyanın yani içinde yaşayan canlıların bir zamanı olsun. Güneşin hidrojenide maddesel azaldıktan sonra zamanla güneşte yok olacak.
Bizim zamandan etkilenmemiz dünyanın güneş etrafında bir tur dönmesi ile 1 sene oluşuyor. Dünyanın kendi etrafında dönmesi ile gece - gündüz oluşuyor. Biz canlıların zamandan etkilenmesi hücrelerimiz zamanla yenilenmiyor ve organlarımızda hücre ölümleri gerçekleşiyor. Bizim ölümlerimizde herhangi bir kaza, şu bu olmadı ise bu şekilde gerçekleşiyor. En fazla 100-150 sene yaşayabiliyoruz.
Big bangdan öncesini açıklayamıyoruz.
Uzayın sonsuzluğunu açıklayamıyoruz.
Bigbangdan öncesini şöyle açıklayabiliriz. Maddenin kökenine gittiğimizde bir çok uzay var ve bu uzaylarda big banglar oluşuyor. Bazılarında oluşuyor, bazılarında oluşmuyor. Bir çok kabarcık var ve bizde big bang oluşan bir kabarcığın içinde olabiliriz.
Belki böyle bir şey olabilir.
Bunları yapan bir tanrı var mı dersek, bunları yapan bir tanrı yok. Evrende herşey maddenin birbiri ile etkileşime girmesi ile oluşur.
En iyi insan, çevresine, arkadaşlarına, dostlarına, diğer insanlara, zor durumda olanlara, engellilere elinden geldiğince, gücü yettiğince iyilik yapan insandır.
