Sorunun cevabi karma veya ilahi adalet dedigimiz seylerin temelinin bir inanc veya dusunceden gelmesi olabilir.
Insan zihni, belirsizligin yarattigi karmasa ve stresten dolayi, tahmin edilebilir bir dunya arayisi icerisindedirler. Bu dogrultuda, onceki inanclarini surdurme, eger surduremeyecekleri bir durum ile karsilastirirlarsa ise onceki inanclari dogrultusunda mesrulastirma egilimindedir.[1] Ornegin bir uzerine kopek etiketi basilmis bir kedi fotografi gordugumuzu dusunelim. Muhtemelen kopek ve kedinin gorunumu hakkinda sahip oldugumuz on inanclari degistirermek yerine, oncul inanclarimizi ve baglantili olarak bu konudaki zihnimizdeki tutarliligi destekleyecek sekilde, oncul inanclarimizi mesrulastirma yoluna giderdik. Bu ornekte ise muhtemelen kopek etiketinin kedi fotografi uzerine yanlislikla basildigini dusunurduk.
Ayni sekilde kader ve ilahi adalet inanclari genellikle temelini dini metinler, anlatilar veya sosyal normaldan almaktadir. Bu kaynaklari dikkatli inceledigimizde, kotu insanlarin kotu sonuclarla karsilastiklari veya yapilan iyiligin elbet karsilik bulacagi gibi oruntuler ile dolu oldugunu rahatlikla gorebiliriz.[2] Ayni zamanda bu inanclarin uretilme amaci da gelecegin belirsizliginin ve tutarsizliginin yarattigi stresin azaltimasi gudusudur. Fakat bu baska bir videonun konusu :)
Bu dogrultuda, hayatimizda basimiza gelen kotuluklerin veya adaletsizliklerin karsiliginin alinmadigi yuzlerce ornegin bulunmasina ragmen, hayatin tutarsizliginin bilisimizde yarattigi stresi azaltmak icin oncul inanclarimizin da yardimiyla, oncul inanclarimizi mesrulastirma egilimiyle iyiligin iyilik bulacagi veya kotunun belasini bulacagi inancini destekleyen olaylari belirgin oranda daha fazla hatirliyoruz.[3] Bu ise belirttiginiz ilizyona neden oluyor.
Umarim yardimci olmustur :)
Kaynaklar
- M. J. Lerner. (1980). The Belief In A Just World. The Belief in a Just World, sf: 9-30. doi: 10.1007/978-1-4899-0448-5_2. | Arşiv Bağlantısı
- C. Dalbert. (1998). Belief In A Just World, Well-Being, And Coping With An Unjust Fate. Responses to Victimizations and Belief in a Just World, sf: 87-105. doi: 10.1007/978-1-4757-6418-5_6. | Arşiv Bağlantısı
- Dario N. Rodriguez & Deryn Strange, et al. (2014). False Memories For Dissonance Inducing Events. Memory, sf: 203-212. doi: 10.1080/09658211.2014.881501. | Arşiv Bağlantısı
