Mide ve bağırsak öz suyunda neden hormon yok, bunun steroid veya protein yapılı olmasının katkısı var mıdır?

Mide Asiti

Mide asidi (HCl) gıdaları parçalar. Proteinleri denatüre eder (molekülü açar, unfold) ve peptit bağlarını açığa çıkarır.

Mide asidi inaktif pepsinojeni (zymogen, pro-enzim), aktif pepsine dönüştürür (proteazdır). Pepsin proteinleri peptitlere ayırır (peptit bağlarını yıkar).

Mide asiti gıdlarla alınan bakterileri yok eder ya da üremelerini durdurur.

Bir genelleme yapacak olursak, fundus ve korpus (proksimal mide) asit üretir, gastrin üretmez. Antrum ise gastrin üretir asit üretmez.

Peki neden ülser cerrahisinde, vagotomiye antrektomi ekleyince çok daha etkili olur ve ülser nüksü azalır, aslında asit üreten bölgeyi çıkarmıyoruz. Bunun cevabı şudur; gastrin hormonu asit salınımına neden olur. Ortamda gastrin yoksa, asit salgılayan hücreler (fundus ve korpus) asit üretmezler ve mide asiti azalır.

Gastrik Hormonlar

Gastrin

Antrumdaki G hücrelerinde üretilir, sistemik kan dolaşımı ile mideye tekrar gelir ve asit salınımını-üretimini artırır (endokrin mekanizma). Bu etki en çok gastrik fazda etkilidir. Mide içindeki peptit ve aminoasitler gastrin salınımını ençok artıran faktördür.

Mide asiti ise gastrin salınımını inhibe eder. Bu ise parakrin etkiyle olur. Şöyle ki; asit > somatostatin salınımı (D hücreleri) > somatostatin G hücrelerinde gastrin salınımını azaltır.

H2 antagonistleri de gastrin salınımını azaltır (dolayısıyla asit salınımı azalır). Çünkü Gastrinin esas etkisi ECL hücrelerinden histamin salgılatması, histaminin de parietal hücrelerde asit üretimine neden olmasıdır.

Gastrin gastrik parietal hücrelerde ve diğer gastrointestinal mukoza hücrelerinde trofik etki gösterir.

Hipergastrinemi Yapan Durumlar: Pernisiyöz anemi, asit azaltıcı ilaçlar (H2 bloker, proton pompa inhibitörleri), gastrinoma, retained antrum (Bilroth II gastrektomide antrumun artığı kalması) ve vagotomi

Somatostatin

Somatostatin tüm midede bulunan D hücrelerinden salgılanır. Asit azaltıcı etkisi vardır (Parietal hücrelerde asit salınımını, G hücrelerinden gastrin salınımını, ECL hücrelerinden histamin salınımını azaltır). Asit ve vagus uyarısı, somatostatin salınımını azaltır.

Ghrelin

Ghrelin küçük bir peptid hormondur. En çok mideden salgılanır. İştah artırıcı etkisi vardır. Obezite için uygulanan Roux en Y gastrik bypass’ın etkilerinden birinin, midenin çoğunun çıkarılmasına bağı olarak ghrelin hormonunun azalması olduğu düşünülmektedir. Çünkü bu hastalarda iştah da azalmaktadır. Gerçekten başka nedenlerle yapılan gastrektomilerden sonra da hastalarda anoreksi (iştahsızlık) ve kilo kaybı görülmektedir.

^[1]

Gastrin hormonu yemek yediğiniz zaman vücudunuzdaki besinlerin sindirilmesine ve emilmesine yardımcı olur. Gastrin bu aşamalardan sorumlu elemanlardan birisidir. Bireylerin gastrin hormonunu anlaması ve sindirim ile alakasını öğrenmeleri, onların sağlıkları açısından daha doğru tercihler yapmasında yardımcı olacaktır.

Üretimi mide tarafından gerçekleşen gastrin hormonu, midedeki gastrik asit yani mide asidi salınımını uyaran bir hormondur. Konum olarak ince bağırsak ve midenin üst kısımlarındaki G hücrelerinde bulunmaktadır. Yemek yediğiniz zaman yediklerinizin parçalanmasını sağlayan mide asidinin salınımını uyarmada önemli bir role sahiptir.

Gastrin Hormonu Nasıl Çalışır?

Yediğiniz protein yapılı besinlerin sindirilmesinden sorumlu mide asidinin salınımından doğrudan sorumlu olan eleman gastrindir. Mide asidi sadece besinlerin sindirilmesinden ziyade besinlerle alınan vitaminlerin sindirilmesine ve yiyeceklerle alınan bakterilerin yok edilmesine yardımcı olur. Bu özelliği sayesinde bağırsakları mikroplara karşı korumada büyük bir role sahiptir.

Gastrin İle İlgili Yaşanan Problemler

Normal olmayan gastrin seviyesine sahip kişilerde, bundan kaynaklı sindirim sorunları meydana gelebilir. Normalin üstünde gastrin hormonu salgılanması, sindirim sisteminde gastin salgılayan bir tümörün yol açtığı Zollinger-Ellion sendromu ile ilişkilendirilmektedir. Bu durum ince bağırsak ve mide de çok sayıda ülser oluşmasına neden olabilir. Yüksek mide asidi seviyesi ayrıca ishal olmanıza da yol açabilir.

Mide pH’nın yükselmesi, gastrin hücrelerinde ve dolaşımdaki gastrin hormonlarının seviyesinin artmasına ve bu durum mide çeperinin zarar görmesine ve mide asidi salınımının azalmasına neden olabilir. Bu durum ayrıca, bir kişinin mide ekşimesi ya da gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) için antiasit ilaçlar kullandığında da gözlemlenebilir.

Gastrinin düşük seviyelerde görülmesi çok nadirdir. Düşük seviyelerin yaşanması sindirim sisteminin mikroplara karşı direncini azaltabilir ve midenin besinleri emme yeteneğini olumsuz yönde etkileyebilir.^[2]

Sekretin Hormonu Nedir?

Sekretin hormonu 120 adet amino asitten üretilmektedir. İnce bağırsağın başlangıcı olarak bilinen oniki parmak bağırsağı yardımı ile salgılanan bir hormondur. Pankreası uyararak pankreas öz suyunun salgılanmasına olanak sağlar. Hormon pankreas ile safra arasındaki bikarbonat salınımını da uyarmaktadır. Ayrıca pankreasın bakımına, gelişmesine ve büyümesine de katkıda bulunan bir hormondur. Sekretin gastrin saldırması sonucunda midede oluşan gastrin salınımın önüne geçer. Midede oluşan pateryal salgısının asidinin azalmasını sağlamaktadır. Bunu yapmak adına 3 tane düzenek kullanılır. Bunlar;

Somatostatin salınımını uyarması ile

Pilorik antrumda gastrin salınımı baskılaması ile

Paryetal hücrenin asit salgılayıcı olan mekanizmasına direkt olarak down-regülasyonu ile

Sekretin ayrıca dışarıdan alınacak besinlerin sindirilmesi için ve proteinleri yakma amacı ile kullanılan ve şef hücrelerinden olan pepsinojen salgılanmasını uyarılması konusunda da destek sağlamaktadır. Sekretin pankreatik polipeptidin, glukagon ve somatostatin salınımını da uyarmaktadır.^[3]

umarım yardımcı olabilmişimdir iyi günler dilerim.