Benim görüşüme göre kazaların nedenleri genellikle mekanik arızalar, insan hatası veya çevresel faktörlerdir. Pek çok kişi kazaların kader olduğuna inanıyor (benim görüşüm bu yönde değil), ancak araştırmalar çoğu kazanın insan hatası ya da ihmalden kaynaklandığını ve aslında önlenebilir olduğunu gösteriyor. Bu da mühendislerin sahip olması gereken sorumluluklarını artırıyor; kazaları önlemek için mühendislik çözümleri oldukça önemli diye düşünüyorum.
Mesela trafik kazaları... Türkiye'de büyük bir problem... Örneğin 2013-2017 yılları arasında tam 697.957 trafik kazası yaşanmış.[1] Bu kazalarda 1.168.121 kişi yaralanmış, 3.534 kişi hayatını kaybetmiş. Özellikle hafta sonları ve yaz aylarında kaza sayısı artarken, kırsal bölgelerde bu sorun daha yaygın. Erkekler ve motosiklet kullanıcıları da daha yüksek risk altında.
Trabzon sahil yolunda yapılan bir araştırmada, trafik kazalarının başlıca sebeplerinin kafa kafaya çarpışmalar, T kavşakları, hız ve kontrol kaybı olduğu ortaya çıkmış.[2] Dikkat çekici bir şekilde hava koşulları düşündüğümüz kadar etkili değil. Mühendislerin trafik kazalarını azaltmak için yolları iyileştirme, trafik yönetimi ve araçlara güvenlik özellikleri ekleme gibi çözümler üretmesi gerekiyor diye düşünüyorum. Tabii eğitim de önemli, onu atlarsak olmaz.
13 Şubat 2024’te Erzincan'daki Çöpler Altın Madeni'nde yaşanan trajedi, ihmalin nelere yol açabileceğini gayet net bir şekilde gösterdi bence.[3] 10 milyon metreküp siyanürlü toprağın neden olduğu bir heyelan nedeniyle dokuz madenci mahsur kaldı... Soruşturmalarda, olaydan dört saat önce çatlakların fark edildiği ancak önlem alınmadığı ortaya çıktı. Yetmezmiş gibi çatlaklara rağmen dinamit patlamalarına devam edilmiş. Güvenli çalışma ortamlarını sağlamak, düzenli kontroller yapmak ve riskleri yönetmek şart...
Dünya genelinde kazaların büyük çoğunluğu insan hatasından kaynaklanıyor. Gelişmiş ülkelerde daha sıkı düzenlemelerle bu kazalar azalmış durumda. Ancak gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde, yetersiz altyapı ve eğitimsizlik nedeniyle kaza oranları oldukça yüksek... Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, her yıl 1,3 milyon kişi trafik kazalarında hayatını kaybediyor ve bu ölümlerin %93'ü düşük ve orta gelirli ülkelerde gerçekleşiyor.[4]
Evet, bazı insanlar kazaların kader olduğuna inanabilir... Ancak bilim ve mühendislik, kazaların çoğunun önlenebileceğini kanıtlar nitelikte.
Kaynaklar
-
A. K. Erenler, et al. (2019). Analysis Of Road Traffic Accidents In Turkey Between 2013 And 2017. Medicina, sf: 679. doi: 10.3390/medicina55100679. | Arşiv Bağlantısı
-
F. T. Kibar. (2013). An Accident Prediction Model For Divided Highways: A Case Study Of Trabzon Coastal Divided Highway. WIT Transactions on The Built Environment. | Arşiv Bağlantısı
-
A. Jazeera. Turkey Rescuers Battle To Save Workers Trapped In Landslide-Hit Gold Mine. (14 Şubat 2024). Alındığı Tarih: 9 Aralık 2024. Alındığı Yer: Al Jazeera
| Arşiv Bağlantısı
-
WHO. Seize The Moment To Tackle Road Crash Deaths And Build A Safe And Sustainable Future. Alındığı Tarih: 9 Aralık 2024. Alındığı Yer: WHO
| Arşiv Bağlantısı
