Cevap: III. Selim
Osmanlı'nın çöküş döneminde ve entrika dolu yıllarında dünyaya gelen IV. Mustafa henüz 10 yaşındayken 1789 yılında babası I. Abdülhamid'in vefatından sonra amcası III. Selim'in himayesinde sarayda özgürce dolaşmış dönemin en iyi hocalarından eğitim almış ve III. Selim tarafından bizzat takibi sağlanmıştır. Ancak Kabakçı Mustafa İsyanı sırasında III. Selimin tahttan indirilmesine göz yumması ve hatta neden olması Osmanlı arşivlerinde geçmektedir.
Amcasının tahttan indirilmesi üzerine padişah olan IV. Mustafa devletin hâkimiyeti kendisinde değil, III. Selim'i tahtından eden ve Mustafayı tahtta çıkaran Kabakçı Mustafa ve arkadaşlarının elindeydi. Kabakçı Mustafa ve arkadaşları devletin önemli kademelerine kendilerini geçirmişti. İstanbul'da büyük bir asayişsizlik vardı. İstanbul'dan kaçan III. Selim ve ıslahat taraftarları, Rusçuk Ayanı Alemdar Mustafa Paşa'ya sığınmışlardı. Alemdar
Mustafa Paşa'nın etrafında Nizam-ı Cedid taraftarları günden güne çoğalmaktaydı. III. Selim'i tekrar tahta geçirme planları yapan Paşa sonunda İstanbul'a hareket etti. Yola çıkmadan birkaç gün önce bir adamını İstanbul'a yollamış ve Kabakçı Mustafa'yı öldürtmüştü. 5000 ila 6000 kişilik bir silahlı kuvvetler ile isyana sebep olan devlet adamları ve zorbalar bir bir ele geçirilip ya idam ediliyor ya da görevden alınıyordu. Alemdar Mustafa Paşa 28 Temmuz 1808'de yeni kuvvetlerle Bâb-ı Âli'ye ani bir baskın düzenleyerek sadrazamı etkisiz hale getirdi. Doğruca saraya yöneldiyse de saray kapıları kitlendi. Sultan Mustafa durumu öğrendiğinde tahtı bırakmak gibi bir niyeti olmadığını Alemdar Mustafa Paşaya adamıyla haber saldı. Tahta çıkacak kimse olmazsa Alemdar'ın kendisine dokunmayacağını düşünerek, amcası Sultan Selim'in ve Şehzade Mahmud'un öldürülmesini emretti. Sultan Selim duyar duymaz saklanmak istedi, fakat o sırada kapı açıldı ve Sultan Mustafa'nın adamları içeri girdiler. Sultan Selim yüksek sesle tekbir getirirken öldürüldü. Katillerin birkaçı Sultan Selim'in naaşını Babüssaade ile Arz Odası arasındaki taşlığa bıraktılar. Sıra Şehzade Mahmud'a gelmişti, dairesine giden katiller odasına saldırdıysalarda şehzade dama çıkarak kaçmıştı. Olaylar esnasında Alemdar Paşa Sultan Selimin naaşını görünce dayanamayıp hüngür hüngür ağladı ardından "Sultan Mahmud Efendimize bakın," diye emir verdi. Biraz sonra şehzade uzaktan göründü yüzü gözü kan içinde, üstü başı perişandı. Alemdar Paşa, Mahmud'u tanımıyordu. Kendisine doğru gelen Şehzade Mahmud'u görünce Rumeli ağzıyla, "A be bu da kimdir?" Dedi. Hafız Ahmed Efendi, "İşte Sultan Mahmud Han Efendimiz budur," dedi. Alemdar Paşa eğilip etek öpmesi gerekiyordu fakat eğilmedi. Bunun yerine padişahın eteğini kaldırıp öptü. Şehzade Mahmud'a acilen bir biat töreni yapıldı. Böylece IV. Mustafa'nın 14 aylık saltanatı son bulmuş oldu. 29 yaşındaki eski padişah, haremdeki dairesine çekildi, fakat aynı yıl II. Mahmud tarafından boğdurularak öldürüldü. [1]
Kaynaklar
- M. B. Özkök. (2014). Eğlenceli Türk Tarihi. ISBN: 9789751034670. Yayınevi: İnkılap Kitabevi. sf: 299-300.
