"Jet pilotlarına etki eden kuvvet" olarak bildiğimiz g kuvveti, pilotların üzerine belirli durumlarda Dünya'nın yer çekimi ivmesinin kaç katının etki ettiğini tanımlayan bir kat sayı olarak karşımıza çıkar ve genellikle başına çarpan cinsinden bir sayı konularak ifade edilir (örn. 2g, 5g, 3.4g...).
Dünya'nın yer çekimi ivmesi yüzeyinde ortalama 'dir. Yani bir cismi serbest düşmeye bıraktığınızda cismin hızı, yer yüzüne doğru her saniye artacaktır. Kilogram cinsinden kütlemizi bu yer çekimi ivmesi ile çarparsak ağırlığımızı, yani vücudumuza yer çekimi dolayısıyla sürekli olarak etki eden toplam kuvveti hesaplamış oluruz. İnsanlar olarak, bu güne kadar ki evrimsel sürecimizin tamamını sabit yer çekimi ivmesine sahip bir ortam da, yani Dünya'da tamamladığımız için günlük hayatımızda bu kuvveti konforumuzu bozan bir etken olarak hissetmeyiz, bir anlamda alışığızdır. Fakat farklı bir yöne, farklı bir büyüklükte ivmelenmemizi sağlayacak farklı bir kuvvet üzerimize etki ederse, kendimizi pek rahat hissetmeyebiliriz!
Bu durumun en net örneği, jet pilotlarının veya F1 sürcülerinin dairesel hareket yaptıkları esnada merkezcil kuvvet dolayısıyla deneyimledikleridir.
Bir cisim dairesel hareket yaparken, üzerine sürekli olarak yönü merkeze doğru olan ve merkezcil kuvvet olarak isimlendirilen bir kuvvet etki eder. Bu kuvvet cismin hız vektörünün sürekli olarak yön değiştirmesine ve dolayısıyla cismin sürekli olarak ivmeli bir hareket yapmasına sebep olur. Bu kuvvetin büyüklüğü formülü ile hesaplanır. Burada cismin kütlesi, cismin çizgisel hızı ve ise cismin dönme yarıçapıdır.
Bu tip dairesel hareketler esnasında sürücülere etki eden ve "g kuvveti" olarak adlandırılan kuvvetin ve başına gelen katsayının ne olduğunu daha iyi anlamak için manevra yapan bir jet uçağını inceleyelim.
Uçağımızın hızı , dönme yarıçapı ve uçağı kullanan pilotun kütlesi olsun.
bu değerleri, formülünde yerine yerleştirerek pilotun üzerine etki eden merkezcil kuvveti hesaplayalım. Sonuç, çıkacaktır. Ve şimdi bu kuvveti, pilota normal şartlarda yer çekimi dolayısıyla etki eden ile oranlayalım.
(Formülde kütleler birbirini sadeleştiriyor. Dolayısıyla pilotun kütlesinin büyüklüğünün herhangi bir önemi yoktur.) Sonucuna ulaşacağız. Burada bulduğumuz bu sayı, söz konusu pilotun kaç g'lik bir manevra yaptığını yani dönüşü esnasında üzerine yer çekimi kuvvetinin kaç katının etki ettiğini gösteren bir katsayıdır. Yani bu pilot 9g'lik bir manevra yapmıştır.
"g kuvveti" ifadesi sadece dönme hareketine mahsus bir ifade değildir. Örnek olarak içinde bulunduğunuz bir araba büyüklüğünde bir ivmeyle hızlanıyorsa, hesabını yaparak üzerinize 2g'lik bir kuvvet etki ettiğini belirtebilirsiniz.
