Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Turgay aydın
Üye
1

Fosilleşme nasıl gerçekleşir ?

2,599 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Cevap
Ufuk Derin
Ufuk Derin
782K UP
Öğrenci-Okur

Çağrı Mert Bakırcı'nın "Fosilleşme Basamakları Nelerdir?" isimli yazısını koyuyorum.

"Bir canlının öldükten sonra fosilleşebilmesi için bazı temel şartlar vardır. Bunları, önemliden göreceli olarak önemsize doğru sıralayalım. En önemli fosilleşme basamakları şunlardır:

Tüm Reklamları Kapat

1) Cesedin ve kemiklerin; alüvyon, kil ya da mil içerisine gömülü vaziyette kalması

2) Cesedin, yırtıcı hayvanlarca dağıtılmaması, parçalanmaması

Tüm Reklamları Kapat

3) Rüzgar, kum gibi aşındırıcılar tarafından aşındırılmaması

Daha geniş bir kapsamla bakacak olursak 5 önemli fosilleşme basamakları şunlardır:

1) Bir canlının ölmesi

2) Ölen canlının çürümeye başlaması

3) Çökelerek tortullaşması ya da sedimantasyona uğraması

4) Minarelleşmesi

5) Açığa çıkıp ekstraksiyona uğraması

Organizmalar fosil olma yolunda belirli aşamalardan geçer:

Tüm Reklamları Kapat

Ölüm: Genellikle bu fosilleşmenin ilk aşamasıdır. Ölüm, bir defin veya toprağa gömülme sonucu olarak ortaya çıkabilir ve bu durumda biyo-katmanlaşma süreçleri görülmez.

Biyo katmanlaşma süreçleri: Yeniden yönlenme, dezartikülasyon gibi ifade değişimi, parçalanma ve korozyon aşınması gibi süreçleri kapsar ve bu süreçler fosil kalıntılarda değişikliklere sabep olur. Bu tür süreçlerde bilgiler kaybolduğu için arzu edilmezler.

Tortul birikimi: Kalıntıların toprak içindeki sediment katmanlarında gömülü kalması sonucu fosillerde daha az bozulmalar oluşur.

Diyajenetik süreçler: Permineralizasyon (minarelleşme) gibi kimyasal veya fiziksel değişimler olup bu süreçler fosilleşme için gereklidir.

Tüm Reklamları Kapat

Birincisi, organizma sediment içinde saklı kalmalıdır. Ölüm ile canlının öldükten sonra yavaş yavaş toprağa karışmaya başladığı zaman arasında, biyostratinomik süreçler, yani biyo katmanlaşma süreçleri bu kalıntıları bozup değiştirebilir. Toprağa gömülmeye başlamadan önce organizmanın iskeleti organik olduğu için normalde değişimlere, dezartikülasyon (ifade değişimi), parçalanma ve korozyon gibi aşınma süreçlerine tabi kalır. Ölen organizma bir kere toprağa gömülmeye başlamışsa bu sefer diyajenetik süreçlere, yani tortulardan kaya oluşumuna maruz kalır. Tortulardan kaya oluşumu süreci, yani minarelleşme anlamına gelen Diyajenez, toprak altına gömülen organizmada oluşan kimyasal veya fiziksel herhangi bir değişikliktir. [3] Bu tür süreçler ve değişiklikler, organik maddelerin çabuk bozulduğundan ve uzun süre hayatta kalamadıkları için, onların korunması için gerekli olup hatta sert kısımları, kemikler, dişler, kireçlenmiş kabuklar da normalde minarelleşme olmadığı durumlarda tümüyle yok olma eğilimindedirler. Diyajenetik sürece tipik bir örnek minarelleşme süreci olup pirit, fosfat ya da silisyum kumları gibi çeşitli mineraller ile oluşabilir. [3]

Şimdi bunlara kısaca bir göz atalım: İlki, fosil oluşumu için en önemli etmendir. Çünkü kil, alüvyon ve mil yapıları sadece sulak alanlarda görülür: Nehir kenaları, göl kenarları, deniz kenarları, boğazlar, vb. Bu yapıların özelliği, doğal birer “ceset koruyucu” olmalarıdır. Tıpkı Mısırlıların firavunların cesetlerini korumak için mumyalamaları gibi, bu doğal maddeler de cesedin kemiklerini “mumyalar”. Ve bu yapıyla kuşatılmamış bir kemiğin birkaç yüz yıldan fazla var olması imkansızdır. İkinci olarak, bir birey doğada ölür ölmez, yırtıcılar cesedi dağıtacak, kopardıkları parçaları farklı yerlere taşıyacak ve ilk maddenin gerçekleşmesine engel olacaktır. Bu, doğada çok çok büyük bir oranda, hatta hemen hemen her zaman görülür. Bu sebeple ceset hemen hemen hiçbir zaman alüvyon, kil veya mil içerisinde kalmaz, kalamaz. Üçüncü olarak ise, hayvanlar tarafından parçalanıp dağıtılmayan bir cesetin etleri, zaten bakterilerce yok edilecektir. Kemikler ise, hiç dokunulmadığı takdirde, rüzgar ve kum hareketleri gibi çevresel etmenlerle yer değiştirebilir ya da daha kötüsü, yıllar içinde aşınıp yok olabilir. İşte bu sebeplerle, bir fosilin oluşması gerçekten çok zordur.

Kendimiz üzerinden düşünelim. İnsan oğlu, doğada hayatta kalmak konusunda en başarılı hayvandır. Bu yüzden günümüzün “dominant türü” insanoğludur. Ancak insanoğlunun geleceğe bırakacağı fosil mirası, malesef yok denecek kadar azdır. Muhtemelen birkaç milyon yıl sonra yok olacak olan (hatta buna insan faktörünü katarsak birkaç yüz hatta on yıl bile diyebiliriz) insan türü, cesetlerini vahşi hayvanlar gibi doğada bırakmadığı için, asla fosilleşme olmayacaktır (bazı tesadüfi durumlar haricinde). Bu da, bizden milyonlarca yıl sonra yaşayabilecek olan canlıların (zeki olduklarını varsayarsak) bize dair teknolojik kayıtlarımız, yapılarımız ve atıklarımız haricinde hiçbir şey bulamayacak olmaları üzücüdür.

Vahşi doğada ise, durum farklıdır ancak “çok da” farklı değildir. Bir milyon bireyi olan bir türün (ki insanoğlu bile 6 milyar bireye sahiptir) , hemen hemen sadece 1 adet (çoğu zaman o bile değil) bireyi yukarıdaki 3 önemli basamağı aşarak fosilleşebilir. Her bir milyonda sadece 1! Bu, inanılmaz düşük bir rakamdır ve fosil kayıtlarının bulunmasını hemen hemen imkansız kılar. Aslında bu kadar çok sayıda fosilin bulunabilmesi bile, bilimin muhteşem başarısıdır ve bu konuda ne kadar şanslı olduğumuzu gösterir! Bir de, bu kadar fosilden bahsetmişken, o muhteşem insanlardan bahsetmemek olmaz!

Tüm Reklamları Kapat

Arkeologlar ve paleontologlar, inanılmaz ince ve hummalı bir uğraş sonucunda bir adet parmak kemiğinin fosilini kayadan ayırabilmekteler. Çünkü fosiller çok narindir ve diş fırçası, mikron inceliğinde uçlara sahip aletler, vb. aracılığıyla ancak kayalardan ayrılabilmektedir. Bir gün deneyin, elinize bir kaya parçası alın ve diş fırçasıyla, adım adım aşındırarak, merkezinden ufacık bir taş parçası ayırmaya çalışın (küresel bir taşın içerisindeki merkezinden). Bunun yakaşık 1 ayınızı alacağını göreceksiniz.

Bunu gözlemlemek üzere, Amerika Birleşik Devletleri’nin Pennsylvania eyaletinde bulunan, Pittsburgh şehrindeki “Natural History Museum” binasına gittim ki kendisi, Amerika2nın en büyük doğal tarih müzesidir, en çok fosile ev sahipliği yapmaktadır (Pennsylvania, ilk dinozor fosillerinin bulunduğu bölgedir Dünya’da). Burada bulunan “PaleoLAB”, ziyaretçilere fosil çıkarmanın ne kadar zor olduğunu göstermek için kapılarını ziyaretçilere açmakta ve bilim adamlarının hummalı çalışmalarını camlar arkasından (hatta eskiden yanlarına da girebiliyormuşsunuz ama işleri aksattığı için vazgeçmişler) izleyebiliyorsunuz. Ben de bir video çektim ve kullandıkları aletleri ve nasıl incelikle çalıştıklarını gözler önüne serdim. :) İnternete yükler yüklemez sizlerle de paylaşacağım. Aslında pek çok belgesel de mevcut tabii ki bu konuda ama izlemek ve anlamak isteyene tabii.

Paleontologlar ve arkeologlar, Dünya’nın milyonlarca yıl önce bu görüntüde (kıtalar ve denizlerin konumu açısından) olmadığını bilerek ve bunu da hesaba katarak, “doğru yerlerde” kazı çalışmaları yapmaya çalışırlar. Fakat bu bilimsel metotlarla bile, bir fosil bulabilmenizi sağlayan hemen hemen tek bir faktör vardır: Şans! Aradığınız fosil, sizin kazdığınız yerin 100 metre doğusunda olabilir mesela ya da 50 metre kuzeyinizde. Bu bile, işlerin aylarca aksamasına ve boşu boşuna (çoğu zaman yerin altında çok ilginç kalıntılar bulunduğundan medeniyetlere ya da başka canlılara rastlanabilir ama genellikle faydalı bulgular elde edilmez) haftalarca kazı yapmanıza sebep olur.

Yer katmanlarına baktığımızda, derine indikçe tarihte geçmişe gideriz. Atıyorum, 200 milyon yıl önce, dinozorlar ilk defa “yükselirken” fosilleşen kalıntıları bulmak için yerin 600 metre altında kazı yapmanız gerekiyorsa, 65 milyon yıl önce, dinozorlar “düşerken” fosilleşen kalıntıları bulmanız için 400 metre kazı yapmanız gerekir. Çünkü kronolojik olarak geç var olmuş olan, yeryüzünde daha üst tabakalarda fosilleşmiş olmalıdır.

Bir türün, herhangi bir bireyinin, Dünya’nın herhangi bir yerinde fosilleşmiş olabileceğini göz önüne alırsak ve Dünya üzerindeki kara parçalarının Kuzey ve Güney kutbundakiler hariç (ki “kara” sayılmazlar) toplamda yaklaşık 150.000.000 km2 olduğunu düşünürsek ve bir milyon bireyden ortalama olarak sadece 1 tanesinin fosilleştiğini de hesaba katarsak, spesifik bir türün, spesifik bir bireyini bulmanın ne kadar akıl almaz derecede zor olduğunu görebiliriz.

İşte bu sebeplerle, çoğu fosil kaydına ulaşamamaktayız. Ancak bazı incelemeler ve araştırmalar sonucu, doğru yerlere bakmayı bilen arkeolog ve paleontologlar, muhteşem sonuçlar elde edebilmektedir. Örneğin denizden karaya çıkışın yaklaşık olarak hangi bölgede olduğunu bildiklerinden (yanılmıyorsam günümüzün Portekiz-Fransa sahillerinden), o bölgede yaptıkları kazılar sonucu, muhteşem bir geçiş zinciri yakalamış ve 7 basamaklı bir denizden karaya geçişin tüm fosillerini bulmuşlardır (aynı müzede 2 sene önce sergideydi ve gözlerimle gerçek fosilleri gördüm).

Ancak malesef hala insan ile maymunların ortak atasına dair bir fosil bulamadık. Ancak dikkatinizi çekerim: Bu sadece insan ile maymun için geçerlidir. Pek çok farklı cinsin ortak atalarına ait fosil kaydımız vardır. Yani bizimkinin henüz bulunamamış olması, Evrim’in geçersiz olduğuna değil, tıpkı yukarıda açıkladığım gibi, insanoğlunun fosilleşme konusunda sıkıntıları olmasındandrı. Bu çok mantıklıdır çünkü atalarımız da bizler kadar olmasa da rahat hareket edebilmekteydi ve cesetlerini ortada bırakmama gibi bir alışkanlığı kolayca edinmiş olmaları da hiç mantıksız değildir. Hem, şu aşağıda bilgisayar modellemesi yapılıp ona göre çizilmiş atamızın (ki bulunan en eski fosile dayanarak, Orrorin tugenensis fosiline göre çizilmiştir) maymun ya da insan olduğunu iddia edebilecek birinin ellerinden öperim. :) Zira zaten ortak atayı sorgulayan birinin hala “ara tür” ve “türün” aynı şey olduğunu anlamadıkları açıktır. Resmi de verelim:

Ve yine farkındaysanız, denizden karaya çıkışın harika basamakları bulunmuştur ancak insan ile maymunun ortak atası bulunamamaktadır! Neden? Çünkü yukarıda saydığımız ilk maddeye göre, denizden karaya yeni çıkan canlıların, alüvyonlu topraklarda ölme ihtimalleri ve fosilleşme şansları çok daha yüksektir. Bunun yanısıra tarihi didikleyen arkeolog ve paleontologlar, bu “karaya çıkış” konusunda nereye bakmaları gerektiğini bilirler ancak insan ile maymunun ortak atası için nereye bakmamız gerektiği konusunda sadece tahminlerde bulunabiliriz. İşte bu da, çok önceden bana sorulmuş bir sorunun cevabıdır.

Oturduğumuz yerden bilim adamlarını eleştirmek yerine, onlara destek olmamız ve zorlu çabalarına ortak olmamız çok daha faydalı olacaktır. Şu evrensel gerçeği unutmamız gerekir: Bizim aklımıza günlük hayatta gelebilecek sorular, bilim adamları tarafından onlarca yıl önce cevaplanmış ve aşılmıştır. Biz, oturduğumuz yerden, araştırmadan, sorgulamadan ve sadece hissiyata dayalı bazı bilgi türlerinin iddialarından yola çıkarak, bilim gibi güçlü, objektif ve ispatları olan bir bilgi türünü çürütmek bir yana, eleştiremeyiz bile. Tabii bunun günümüzde anlaşılamaması, o mühiş insan kibrinden kaynaklanmaktadır.

Umarım faydalı olmuştur ve bundan sonra “X fosili hala yok, aahhaa bulamadılar kii, bulamadılar kiii!” gibi 3 yaşındaki bebek zeka yaşındaki tepkiler vermek yerine, saygı duyup susarız.

Tüm Reklamları Kapat

Sevgilerimle.

Çağrı Mert Bakırcı"

1,273 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Kaynak. (10 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 10 Mayıs 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
1
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.