Fosfolipit sentezi sırasında açığa çıkan su miktarını anlamak için fosfolipitlerin kimyasal yapısını ve sentez mekanizmasını incelemek gerekiyor. Aynı senin de dediğin gibi fosfolipitler, gliserola iki yağ asidi ve bir fosfat grubu bağlı olan moleküllerdir. Fosfat grubu da genellikle kolin, serin, etanolamin gibi bir polar baş grup ile ester bağı yapar. Bu yapıyı göz önüne alarak sentez sürecini inceleyebiliriz.
Öncelikle esterleşme reaksiyonlarından başlayalım.
İlk iki ester bağı, gliserol omurgasındaki hidroksil grupları ile iki yağ asidi arasında oluşur. Bu iki reaksiyon sırasında her bir ester bağı için bir su molekülü açığa çıkar.
Gliserol + Yağ Asidi > Gliserol Esteri + Su (2)
Bu iki reaksiyondan toplamda 2 su molekülü açığa çıkar.
Bunun ardından fosfodiester bağı oluşumu evresi gelir. Fosfat grubu, gliserole bağlanır. Bu evre ise şöyledir:
Gliserolün üçüncü hidroksil grubuna bir fosfat grubu bağlanır. Bu bağlanma sırasında bir su molekülü daha açığa çıkar.
Gliserol-3-fosfat oluşumu sırasında da bir su molekülü çıkar. Elde var 3.
Son olarak da fosfat grubuna polar baş grup bağlanmasından söz edebiliriz:
Fosfat grubuna bir polar baş grup (senin de dediğin gibi kolin) bağlanır. Bu işlem sırasında da bir su molekülü daha açığa çıkar. Bu evrelerin sonucunda da toplam 4 tane ortaya çıkmış olur.
İki yağ asidi esterleşmesi > 2 su
Fosfat grubunun gliserole bağlanması > 1 su
Fosfat grubuna polar baş grubun bağlanması > 1 su
Yani sonuç olarak fosfolipit sentezi sürecinde toplamda 4 su molekülü açığa çıkar. Bazı kaynakların neden 3 su molekülü olarak bahsettiği konusuna gelecek olursak, herhalde bu kaynaklar sadece gliserol omurgası ve yağ asitleri arasındaki esterleşme reaksiyonlarını hesaba katıyor olabilir. Yine de fosfat grubunun ve polar baş grubun bağlanmasını göz ardı ediyor olabilirler. Ancak tam fosfolipit sentezi sürecini göz önüne aldığımızda 4 su molekülü açığa çıkmış olur. Verdiğim kitaplardaki bazı bölümler ve biyoloji öğretmeninin de cevabı bunu doğruluyor. Her kaynakta çok farklı şeyler söz edilmiş, yani doğru cevabı bir türlü bulamaman normal. Umarım yardımcı olmuşumdur. İyi günler dilerim!
[1][2][3][4]
Kaynaklar
- V. W. Rodwell. (2018). Harper's Illustrated Biochemistry Thirty-First Edition. ISBN: 9781259837944. Yayınevi: McGraw Hill Professional.
- D. Voet. (2016). Fundamentals Of Biochemistry. ISBN: 9781118918432. Yayınevi: John Wiley & Sons.
- D. R. Ferrier. Lippincott Illustrated Reviews: Biochemistry (Lippincott Illustrated Reviews Series).
- D. L. Nelson. (2016). Principles Of Biochemistry 7E. ISBN: 9781464126116.
