Felsefe, bilimden sonra geçerliliğini yitirmeye mi başladı?

Merhaba İbrahim Bey,

"Thales", sadece felsefi düşünümün ilk devindiricisi değil aynı zamanda bilimsel düşünmenin öncüsüdür. Biz onu "arkhe" problemine cevap ararken görürüz ama o, arka planda "ikizkenar bir üçgenin taban açılarının eşit olduğu"nu bulmuş, "Mısır'daki piramitlerin yüksekliğini" ölçmüştür. Bunlar çok değerlidir ve bilimin yolunda ilerleyen bir insanın küçük ama önemli adımlarıdır.

Filozof her şeyi "sorgulayan" gözlüğünü gözüne takar ve çevresine, yaşadığı evrene bu gözlüğün gerisinden "merak" duygusuyla bakar. Bilimin temelinde de bu "merak" duygusu yok mudur peki? Uzaya çıkmak, öte gezegenler keşfetmek, Newton'un teleskobuyla incelemek karanlık bir evreni ve bu karanlığı aydınlatmaya çalışmak "merak" duygusu temelinde olmaz mı? O halde bilimin ışığında ilerlerken, ki bu ilerleme insanlık için bir kurtuluştur adeta, felsefeyi bir kenara atmak hem felsefeye hem insanlığa karşı bir ihanet olurdu.

Bence bilim bazı soruların cevabını verse de düşünmek, sorgulamak, arayış, felsefe bitmeyecek. Bilim hayatımızı kolaylaştırılırsa felsefenin lehine olur, çünkü felsefe yapılabilmesi için rahat, refah seviyesi yüksek bir ortam gerek. Ama bilim veya teknoloji bu ortamı sağlayamazsa felsefe için zaman kalmaz.

İnsanların hastalandığında yardımına koşacak ve onların hayatını kolaylaştıracak olan şey bilimdir . Bu yüzden insanlar bilime doğru yönelmeye başlamıştır . Felsefe sormaktır . Sorgulamaktır. Bilim ise bize sorularınızın cevaplarını gün geçtikçe vermektedir . Bu nedenle felsefe bilim geliştikçe değer kaybedecektir diye düşünüyorum .

Merhaba İbrahim,

Bugün bilimsel kabul ettiğimiz faaliyetlerin geçmişteki izlerini felsefede buluyor olmamız (bugün bilimin geniş saygınlığı, gelişmişliği ve bağımsızlığından olacak) bizi bazen felsefi etkinliğin artık lüzumsuz olduğu sonucuna götürebiliyor.

Ancak bilimsel faaliyet geçmişte dahi felsefenin ilgisini oluşturan şeylerin tümü değildi, bugün zaten hiç değil. Felsefenin temel arzularından birinin doğayı anlama çabası olduğunu inkar etmiyorum elbette, sadece felsefenin çatı olmayı bir şekilde hala sürdürdüğüne nazaran böyle söylüyorum.

Felsefeden ne bilimsel spekülasyonlar, ne güzel söz söyleme sanatı, ne birtakım mistik ritüeller, ne de retorik anlaşılmalı. Bunlar değil. Bugün anladığımız şekliyle felsefe temelde iki çeşit soruyla ilgileniyor. Bunlardan ilki bilimin cevap veremediği sorular ki kabaca bu soruların epistemolojinin, metafiziğin ve aksiyolojinin (etik ve estetik) ilgilendiği sorular olduğunu söyleyebiliriz. İkincisi de bilimin bu sorulara neden yanıt veremediğinin araştırıldığı sorular.

Dolayısıyla, "bilimden sonra" diyebileceğimiz bir dönem söz konusu olmadığı gibi, bilimden dolayı geçerliliğini yitirecek bir felsefe tanımı da söz konusu değil.

Sanırım şimdi felsefi etkinliğin ne olduğu sizin için biraz daha açık olmuştur ve sorunuza cevap olmuştur.