Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
6

Bitkiler hisseder mi?

Daniel Chamovitz bitkilerin su ve rüzgarı bile “hissettklerini” söylüyor. anlayamadığım nokta bu kadar hassas şeyleri bile algılayan ve sinir sistemi olmayan bu canlıların en muhtemel temaslılarını ayırt etme yöntemi.
2,590 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
7 Cevap
Soruyu Soranın Seçtiği Cevap
Emre Ayhan
Emre Ayhan
14K UP
Ziraat mühendisiliği-öğrenci

Belki fark etmişsindir, kitapta sinirsel uyartıdan ziyade, genlerin ve hücreler arası iletişimin rolüne dikkat çekiyor aslında. Evet bitki "hisseder", ama bizim gibi değil. Bu felsefi bir konu. Kolumuz kesilirse hem kolumuzun kesildiğini hemde acısını hissederiz. Bitki yaprağı kesilirse bunu anlar, ama bir acı hissetmez. Taç utangaçlığı diye bir kavram vardır. Bazı ağaçlar ne kadar yakın olurlarsa olsunlar asla birbirleriyle temas etmezler. Bir çok teori olmakla birlikte henüz nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bitkileri hayvanlar kadar iyi tanımıyoruz.

https://www.google.com/amp/s/www.bbc.com/turkce/haberler-44644024.amp

Tüm Reklamları Kapat

242 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Bbc. (7 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 7 Mayıs 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
3
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Soruyu Soranın Seçtiği Cevap
Ali Zengin
Ali Zengin
121K UP
Öğrenci-Okur
Orijinal Soru: Bitkilerin canı acır mı?

Kısa cevap: (şu an için) bilmiyoruz ama muhtemelen evet.

Araştırmalar, bitkilerin bir tırtılın ayak sesleri kadar hafif bir dokunuşu bile hissedebileceğini gösteriyor. Fakat ağrı hissedip hissetmedikleri biraz daha karmaşık... Bitkiler, aslında acıdan ötürü çığlık atmıyorlar. Ancak salgıladıkları gaz olan etilen üzerine lazer bombardımanı yapıldığında, farklı sesler duyuldu.

Tüm Reklamları Kapat

Bu araştırmanın meyve ve sebzelerin hangi kısımlarının, bitkinin daha sağlıklı kalması için önemli olduğunun anlaşılmasında önemi olacağı düşünülüyor. Örneğin bir salatalık bozulmaya başladığında bir ciyaklama sesi yayıyor. Bu sayede daha taze salatalıklardan ayırt edilebiliyor.

Her ne kadar araştırmacıların bu keşfi, bitkilerin duyguları olabileceğini henüz ispatlamış olmasa da, bitki örtüsünün kimyasal sesi, sağlıklı ve hasta bitkileri ayırt etmemizde kullanılabilir. Dr. Kühnemann bitkilerin bir "saldırıyı" bildirmek için etilen salgıladığını düşünüyor. Sözlerini şöyle bitiriyor: "Belki de bitkiler ve ağaçlar birbirleriyle 'konuşuyorlardır'."

Bir gün, bitkilerin henüz kavrayamadığımız acıyı deneyimleme biçimleri olduğunu öğrenebiliriz.

222 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Ç. M. Bakırcı. Bitkiler De Acıyı Hissediyor Mu?. (9 Kasım 2021). Alındığı Tarih: 9 Kasım 2021. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
  2. -. Do Plants Feel Pain? Things To Consider. (9 Kasım 2021). Alındığı Tarih: 9 Kasım 2021. Alındığı Yer: | Arşiv Bağlantısı
  3. A. Abramson. Do Plants Feel Pain? Well, Kind Of. (9 Kasım 2021). Alındığı Tarih: 9 Kasım 2021. Alındığı Yer: | Arşiv Bağlantısı
  4. L. L. Dove. Do Plants Feel Pain?. (9 Kasım 2021). Alındığı Tarih: 9 Kasım 2021. Alındığı Yer: | Arşiv Bağlantısı
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
2
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Cevap
Furkan Arduç
Furkan Arduç
932K UP
Öğrenciyim
Orijinal Soru: Bitkilerin hisleri var mıdır?

Yapılan araştırmalar, bitkilerin de hissedebildiğini ortaya koyuyor! Süper-hassas ve lazerle kontrol edilen mikrofonlarla yapılan araştırmada, yaprakları koparılan veya bozulmaya başlayan bitkilerin "ağladığı" tespit edildi. Yani bir dahaki sefere, bir bitkiyi koparırken ya da onu ağzınıza atarken, sebep olduğunuz acıyı düşünmeniz gerekiyor.

Bitkileri kesmek için kullandığımız aletlerin her bir vuruşu, ortalama bir bitkinin acı içerisinde inlemesine neden oluyor olabilir. Almanya'nın Bonn kentinde bulunan Bonn Üniversitesi'nin Uygulamalı Fizik Bölümü'nden araştırmacılar, "saldırı" altındaki bitkilerin tüm yüzeylerinden etilen isimli bir gaz salgıladıklarını keşfetti.

Tüm Reklamları Kapat

itkilerin özellikle hasar görmüş bölgeden salgıladıkları bu kimyasalı bir kavanoz içerisinden geçiren araştırmacılar, bu gaza özel olarak kalibre edilmiş lazer bombardımanı uyguladılar. Böylece titreşen kimyasal, ses dalgaları oluşturmaya başladı. Bunu da, aşırı hassas bir mikrofonla dinleyen araştırmacılar, sağlıklı olan bitkilerin "baloncuklanma" gibi bir ses çıkardıklarını ortaya koydu. Ancak ses, eğer bitki tehdit altında ise daha çok tiz bir çığlığa/cırlamaya dönüştü. En ufak bir böcek ısırığının bile bu etkiyi yaratabileceği gözlendi. Araştırmanın başındaki Dr. Frank Kühnemann şöyle diyor:

"Bir bitki ne kadar strese maruz kalırsa, sinyal de o kadar şiddetleniyor."

Tüm Reklamları Kapat

Bitkiler, aslında acıdan ötürü çığlık atmıyorlar. Ancak salgıladıkları gaz olan etilen üzerine lazer bombardımanı yapıldığında, farklı sesler duyuldu.

Bu araştırmanın meyve ve sebzelerin hangi kısımlarının, bitkinin daha sağlıklı kalması için önemli olduğunun anlaşılmasında önemi olacağı düşünülüyor. Örneğin bir salatalık bozulmaya başladığında bir ciyaklama sesi yayıyor. Bu sayede daha taze salatalıklardan ayırt edilebiliyor.

Meyve ticaretiyle uğraşanlar şimdiden bu araştırmaya ilgi göstermeye başladılar bile. Köln merkezli Fruchtansa firmasından Wolfgang Praetorius şöyle diyor:

"Hasattan sonra her bir parça meyve tazelik için test edilebilir. Hangilerinin birbiriyle taşınması gerektiğine bu şekilde karar verebiliriz."

Ayrıca araştırma sonuçlarının, bitkilere zararlı olan hayvanların tespitinde de kullanılabileceği düşünülüyor. Araştırmacılardan Ralph Gäbler şöyle diyor:

"Bir enfeksiyonun bitkiye yerleştiği günün ertesi günü bunu tespit edebiliyoruz. Öte yandan bitkileriyle ilgilenen çiftçiler, hastalığın sebep olduğu noktaların gözle görülebilir hale gelmesi için 8-9 gün beklemek zorundalar. Ancak ondan sonra problemi fark edebilirler."

Her ne kadar araştırmacıların bu keşfi, bitkilerin duyguları olabileceğini henüz ispatlamış olmasa da, bitki örtüsünün kimyasal sesi, sağlıklı ve hasta bitkileri ayırt etmemizde kullanılabilir. Dr. Kühnemann bitkilerin bir "saldırıyı" bildirmek için etilen salgıladığını düşünüyor. Sözlerini şöyle bitiriyor:

"Belki de bitkiler ve ağaçlar birbirleriyle 'konuşuyorlardır'."[1][5]

Tüm Reklamları Kapat

İnsanlar saldırı altındayken, kavga etme ya da kaçma reaksiyonumuz tetiklenir ve aynı şey bitkiler için de geçerlidir ama maalesef onlar kaçamazlar. Ancak bunun yerine işe yarar silahları vardır.

Araştırmacılar tarafından yapılan çalışmalarda elde edilen yeni videolar, insanların bitkilere bakışını daha da değiştirecek türden…

14 Eylül’de Science dergisinde yayınlanan Wisconsin-Madison Üniversitesi’nden bir araştırma, bitkiler yaralandığında, insanlarda ve diğer hayvanlarda bulunan ağrı/acı yanıtına benzer şekilde, bitkinin gövdesinde ve organlarında sinir sistemi benzeri bir sinyal yaydığını ortaya çıkardı.

Bir insan yaralandığında, vücudumuzdaki duyusal hücreler sinir sistemimizi nörotransmiter glutamatın salınması için uyarır. Bu, beynimizin bir parçasını adrenalini serbest bırakmaya teşvik eder, bu da kavga ya da kaçış anında nasıl davranacağımızı belirler.

Tüm Reklamları Kapat

Bitkilerin sinir sistemi yoktur, ancak yaralı bitkilerin, bu yeni çalışmanın arkasındaki bilim insanları tarafından yakalanan videoları, saldırıya uğradıklarında kendi kavga et ya da kaç güdülerine sahip olduklarını göstermektedir.

https://youtu.be/Lzq-wRHCTKc

Videoda bitkinin tırtıl tarafından yendikten hemen sonraki tepkisi gösteriliyor.

Sinir sisteminden yoksun olduklarından, bitkilerin nörotransmitterleri yoktur, ancak hala glutamatları vardır. Videoda, bir bitki bir tırtıl tarafından ısırılıyor ve ısırık bölgesinde glutamat salınımı oluyor. Bu, bitkinin tüm vücudu boyunca hızlı bir şekilde yayılacak olan bir kalsiyum dalgasını harekete geçiriyor ve bu da bitkinin kendi stres hormonunu serbest bırakmasını tetikliyor.

Bitkilerin Acıya Olan Tepkisi

Tüm Reklamları Kapat

İlk kez kaydedilen bu şaşırtıcı video, bitkinin herhangi bir acıya olan tepkisinin gövdesi boyunca ne kadar hızlı bir şekilde yayıldığını gösteriyor. Wisconsin-Madison Üniversitesi’nden yapılan bir açıklamaya göre, sinyalin bitkinin her bir uç noktasına ulaşması, saniyede yaklaşık bir milimetre hızla hareket etmesiyle iki dakikadan az sürüyor.

Bitki, vücudunun içinden geçen sinyale sahip olduğunda, şimdi saldırının altında olduğunu ve tehdide doğru tepki verebileceğini fark eder.

https://youtu.be/5HtD7x8RXPQ

Yaralanmamış bir yaprağın bir kenarı, uzak bir yaprak yaralandıktan sonra kalsiyum akışını gösterir (Simon Gilroy)

Bilim insanları (sayesinde bizler de) son zamanlarda yapılan çalışmalar ile bitkilerin bu tepkisinden haberdar oldular, ancak fenomeni yakalayamadılar ya da nereden geldiğini anlamadılar.

Wisconsin-Madison Üniversitesi’ndeki botanik profesörü ve gazetenin yazarlarından Simon Gilroy, “Bir yaprak yaralarsanız elektrik yükü alırsınız ve bitki üzerinde hareket eden bir yayılma elde edersiniz” diyor ve ekliyor “Fakat sistemin arkasında ne olduğunu bilmiyorduk.”

Araştırmacılar bitkilerin saldırıya uğradıklarında içlerinde neler olduğunu görebilmek için, salınan kalsiyumun çevresinde parlak bir protein üretiminin gerçekleşeceği şekilde bitkileri genetik olarak değiştirdiler. Bu, yaralandıktan sonra bitki boyunca akan kalsiyum dalgasını görmelerine izin verdi.

https://youtu.be/7-3yFcZSyvo

Çalışmayı yürüten araştırmacılar, bitkinin yapraklarından birine doğrudan uygulanan glutamat cevabını kayda aldılar.

Bitkilere Uygulanan Testler ve Tepkiler

Tüm Reklamları Kapat

Araştırmacılar bitkileri yaralamak ve glutamat tepkilerini tetiklemek için tırtıl ısırıkları, makas ile yaprak kesimi ve kırma yaraları testlerini kullandılar. Bitkinin yara aldığı kısımdaki uyarı sinyali tüm vücudu boyunca gönderildikten sonra, yapraklar, yaklaşan saldırılara karşı onları korumak için savunma ile ilgili hormonlarını serbest bırakmaya başladı.

Serbest bırakılan bu savunma hormonları arasında, diğer yırtıcıları yok eden zararlı kimyasalların yanı sıra onarım sürecini başlatmak için kimyasal maddeler de yer alıyor.

Bitkinin sakatlığa verdiği cevap, bir insanın veya başka bir hayvanın kavga et ya da kaç cevabı ile tamamen aynı değildir, ancak bu tamamen ona uyarlanmış kendi versiyonudur.

https://youtu.be/rPLVcYgI3NU

Tüm Reklamları Kapat

Floresan bir raportörle görselleştirilen kalsiyum, uzaktaki bir kanala zarar vermesi nedeniyle bitkinin vaskülatüründen akıyor ( Simon Gilroy)

Bitkiler, insanlarda olduğu gibi acı hissetmeyebilir, ancak bu yeni keşif, yaralanmalara ve saldırılara dikkat çekici şekilde, tıpkı bizimde içinde bulunduğumuz tüm canlılar ile benzer şekilde yanıt verdiğini göstermektedir.

Bu içeriği okduktan sonra şöyle yemyeşil, güzel yapraklı salataların tadını çıkarmak için oturduğunuzda, bitkilerin yol boyunca bıraktığı tüm glutamatları düşünmemeye çalışın.[2][3][4]

110 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Ç. M. Bakırcı. Bitkiler De Acıyı Hissediyor Mu?. (9 Ocak 2014). Alındığı Tarih: 16 Mayıs 2022. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
  2. L. KIRCA. Bitkiler Acıya Bizim Gibi Cevap Veriyor. (20 Eylül 2018). Alındığı Tarih: 16 Mayıs 2022. Alındığı Yer: Popüler Tarım (Bilim - Tarım - Ekoloji - Enerji - Gıda Haberleri) | Arşiv Bağlantısı
  3. news.wisc.edu. Blazes Of Light Reveal How Plants Signal Danger Long Distances. (13 Eylül 2018). Alındığı Tarih: 16 Mayıs 2022. Alındığı Yer: news.wisc.edu | Arşiv Bağlantısı
  4. C. Redmond. Plants’ Response To Being Eaten Is Very Similar To Our Response To Pain, Researchers Prove. (14 Eylül 2018). Alındığı Tarih: 16 Mayıs 2022. Alındığı Yer: All That's Interesting (ati) | Arşiv Bağlantısı
  5. D. W. (. D. Com). When Plants Say "Ouch" | Dw |. (2 Mayıs 2002). Alındığı Tarih: 16 Mayıs 2022. Alındığı Yer: DW.COM | Arşiv Bağlantısı
4
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Cevap
Ufuk Derin
Ufuk Derin
781K UP
Öğrenci-Okur
Orijinal Soru: Bitkiler sinir sistemleri olmamasına karşın acı duyar mı?

Yapılan araştırmalar, bitkilerin de hissedebildiğini ortaya koyuyor! Süper-hassas ve lazerle kontrol edilen mikrofonlarla yapılan araştırmada, yaprakları koparılan veya bozulmaya başlayan bitkilerin "ağladığı" tespit edildi. Yani bir dahaki sefere, bir bitkiyi koparırken ya da onu ağzınıza atarken, sebep olduğunuz acıyı düşünmeniz gerekiyor.

Bitkileri kesmek için kullandığımız aletlerin her bir vuruşu, ortalama bir bitkinin acı içerisinde inlemesine neden oluyor olabilir. Almanya'nın Bonn kentinde bulunan Bonn Üniversitesi'nin Uygulamalı Fizik Bölümü'nden araştırmacılar, "saldırı" altındaki bitkilerin tüm yüzeylerinden etilen isimli bir gaz salgıladıklarını keşfetti.

Tüm Reklamları Kapat

Bitkilerin özellikle hasar görmüş bölgeden salgıladıkları bu kimyasalı bir kavanoz içerisinden geçiren araştırmacılar, bu gaza özel olarak kalibre edilmiş lazer bombardımanı uyguladılar. Böylece titreşen kimyasal, ses dalgaları oluşturmaya başladı. Bunu da, aşırı hassas bir mikrofonla dinleyen araştırmacılar, sağlıklı olan bitkilerin "baloncuklanma" gibi bir ses çıkardıklarını ortaya koydu. Ancak ses, eğer bitki tehdit altında ise daha çok tiz bir çığlığa/cırlamaya dönüştü. En ufak bir böcek ısırığının bile bu etkiyi yaratabileceği gözlendi. Araştırmanın başındaki Dr. Frank Kühnemann şöyle diyor:

"Bir bitki ne kadar strese maruz kalırsa, sinyal de o kadar şiddetleniyor."

Tüm Reklamları Kapat

Bitkiler, aslında acıdan ötürü çığlık atmıyorlar. Ancak salgıladıkları gaz olan etilen üzerine lazer bombardımanı yapıldığında, farklı sesler duyuldu.

Bu araştırmanın meyve ve sebzelerin hangi kısımlarının, bitkinin daha sağlıklı kalması için önemli olduğunun anlaşılmasında önemi olacağı düşünülüyor. Örneğin bir salatalık bozulmaya başladığında bir ciyaklama sesi yayıyor. Bu sayede daha taze salatalıklardan ayırt edilebiliyor.

Meyve ticaretiyle uğraşanlar şimdiden bu araştırmaya ilgi göstermeye başladılar bile. Köln merkezli Fruchtansa firmasından Wolfgang Praetorius şöyle diyor:

"Hasattan sonra her bir parça meyve tazelik için test edilebilir. Hangilerinin birbiriyle taşınması gerektiğine bu şekilde karar verebiliriz."

Ayrıca araştırma sonuçlarının, bitkilere zararlı olan hayvanların tespitinde de kullanılabileceği düşünülüyor. Araştırmacılardan Ralph Gäbler şöyle diyor:

"Bir enfeksiyonun bitkiye yerleştiği günün ertesi günü bunu tespit edebiliyoruz. Öte yandan bitkileriyle ilgilenen çiftçiler, hastalığın sebep olduğu noktaların gözle görülebilir hale gelmesi için 8-9 gün beklemek zorundalar. Ancak ondan sonra problemi fark edebilirler."

Her ne kadar araştırmacıların bu keşfi, bitkilerin duyguları olabileceğini henüz ispatlamış olmasa da, bitki örtüsünün kimyasal sesi, sağlıklı ve hasta bitkileri ayırt etmemizde kullanılabilir. Dr. Kühnemann bitkilerin bir "saldırıyı" bildirmek için etilen salgıladığını düşünüyor. Sözlerini şöyle bitiriyor:

"Belki de bitkiler ve ağaçlar birbirleriyle 'konuşuyorlardır'."

188 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Evrim Ağacı. (20 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 20 Mayıs 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
0
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Cevap
Emre Ayhan
Emre Ayhan
14K UP
Ziraat mühendisiliği-öğrenci
Orijinal Soru: Bitkiler sinir sistemleri olmamasına karşın acı duyar mı?

"Bu ağaç bu yıl iyi mahsul vermedi, seneye bunu keselim" dendikten sonra, ertesi yıl daha iyi meyve verdiğini sık sık gören biriyim. Tabi bu (sanırım) ağaçla değil insan bilinciyle alakalı bir şey.

...Evet bitki "hisseder", ama bizim gibi değil. Bu felsefi bir konu. Kolumuz kesilirse hem kolumuzun kesildiğini hemde acısını hissederiz. Bitki yaprağı kesilirse bunu anlar, ama bir acı hissetmez. Taç utangaçlığı diye bir kavram vardır. Bazı ağaçlar ne kadar yakın olurlarsa olsunlar asla birbirleriyle temas etmezler...

Tüm Reklamları Kapat

2. Kaynağı okumanı tavsiye ederim.

https://plerom.blogspot.com/2020/02/bitkiler-ne-gorur.html

https://evrimagaci.org/soru/bitkiler-diger-bitkileri-hisseder-mi-hissederse-bunu-nasil-diger-varliklardan-ayirt-edebiliyor-dusman-olmadigini-nasil-anliyorbutun-bitkiler-hisseder-mi-5984

170 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Soru-Cevap. (21 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 21 Mayıs 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
  2. Yazar Yok. Plerom. (21 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 21 Mayıs 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
2
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.