Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Ökseotu ve Mitolojisi

3 dakika
13,357
Ökseotu ve Mitolojisi
Tüm Reklamları Kapat

Ökseotu, Hristiyan dünyasında Noel'in, geri kalan dünyada ise yılbaşının ve genel olarak dekorasyonun kalbinde yer alan bitkilerden birisidir. Aslında ökseotu tek bir bitki değildir; hatta kendi başına var olan bir bitki bile değildir! Santalales, yani sandalağacıgiller takımı içerisinde bulunan bir grup zorunlu yarı-parazit bitkinin adıdır! Bu yarı-parazitik bitkiler bir ağaca veya çalıya "emme organı" olarak da bilinen haustrayum denen bir yapı ile dadanır ve onlardan su ile besin çalarlar.

Buna rağmen, "ökseotu" dendiğinde ilk akla gelen bitki Viscum album türü, Avrupa'ya özgü bir bitkidir. Ancak sonradan ökseotu kavramının kapsadığı canlılar, Misodendraceae olarak da bilinen güneyli kayınağacıgiller ve Loranthaceae olarak bilinen Noel ağacıgilleri de kapsayacak şekilde genişletilmiştir. 

Parazitizm, damarlı bitkilerde en az 12 defa, bağımsız olarak evrimleşmiştir ve bunlardan 5 tanesi, sadece ökseotu olarak bilinen bitkilerde evrimleşmiştir. Yani ökseotu dendiğinde akla "aşk" gibi hoş duygular gelse de, aslında bu canlılar bitki parazitliğinin en yaygın örneklerinden bazılarını sergileyen, oldukça ilginç canlılardır. Örneğin Noel ağacıgiller olarak bahsettiğimiz Loranthaceae içerisinde 73 ayrı cins ve 900 ayrı tür bulunmaktadır!

Tüm Reklamları Kapat

Ökseotunun kültürel anlamı da, diğer Noel ve yılbaşı unsurları gibi Hristiyanlar'a özgü değildir; çok fazla sayıda kültürde ve Hristiyanlık'tan çok öncelerde de görülmektedir. Örneğin, ökseotunun Noel süslemesi olarak veya birbirini sevenlerin altında öpüşmesinin beklendiği bir bitki olarak anılmasından çok önce Kelt Şamanizmi içerisinde kendisine anlam bulduğu görülmektedir. İsa'dan ve Noel kutlamalarından asırlarca önce yaşamış olan bu şamanlar, ökseotunu "Dünya'nın ötesindeki cennetlerden düşmüş ve Dünya'da büyümeyi başarmış bir bitki" olarak görmüşlerdir. Bu nedenle ökseotunun bildiğimiz Dünya ile "cennet" arasındaki bir köprü olduğuna inanmışlardır. İşte "ökseotu altında öpüşme" veya yaşam alanlarının ökseotu ile süslenmesi, bu şaman geleneklerinden gelen ve "cenneti yüceltme" ve "birbirine bağlılık" gibi kavramları öne çıkaran bir davranıştır. 

Nordik mitolojide de ökseotuna referanslar görmek mümkündür. Örneğin mitolojiye göre Loki, kör Tanrı Hodur'u, aşk, barış, bağışlama gibi kavramlarla ilişkilendirilen Baldur'u öldürmeye ikna etmiştir. Hodur, bu hayali cinayeti ökseotundan yapılmış bir ok ile işlemiştir; çünkü Baldur'un direncinin olmadığı tek bitki ökseotudur. Bazı inanışlara göre ökseotunun barış ve dostluk sembolü haline gelmesi, bu mitolojik cinayet içerisindeki rolünden ötürüdür.

Orta Çağ'da da ökseotuna anlamlar yüklenmeye devam edilmiştir. Özellikle de "doğurganlık" ve "yaşam" ile ilişkilendirilen bu bitkinin altında öpüşme furyası 18. yüzyıl İngilteresi'ne kadar Hristiyan geleneklerinde görülmemiştir. Sonrasındaysa Viktoryen İngilizler bu geleneği toplum arasında hızla yaymışlardır ve ancak ondan sonra günümüz toplumlarında bu davranış görülmeye başlamıştır. 

Bu şahsi inanç ve geçersiz argümanlar bir yana dursun, ökseotunun ekolojik anlamı oldukça büyüktür. Uzun yıllar boyunca yarı-parazitik doğasından ötürü yok edilmesi gereken bir bitki olarak düşünülen bu canlı, yakın geçmişte "anahtar tür" ilan edilmiştir. Yani ökseotu olmaksızın, ökseotunun bulunduğu ekolojik yaşamalanları dengeli kalamaz ve bozulurdu! Bunun sebebi, her ne kadar ökseotları bulundukları bölgedeki bitkilere zarar veriyor olsa da, kendilerini yiyen çok sayıda hayvan bulunuyor olmasıdır. Ayrıca parazitik yaşantıları sırasında diğer bitkilerin üremesine de büyük katkılar sağlamakta oldukları keşfedilmiştir. Ökseotlarının bulunduğu bölgelerdeki yaşam çeşitliliğinin ciddi anlamda arttığı tespit edilmiştir. Bu ve bunun gibi sebeplerden ötürü ökseotlarının ekolojik değeri daha iyi anlaşılmalıdır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
6
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 5
  • Muhteşem! 3
  • Tebrikler! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Umut Verici! 1
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 17/11/2024 19:22:47 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4857

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Embriyo
Kilometre
Kadın Doğum
Cinsel Seçilim
Cinsiyet Araştırmaları
Koaservat
Buzul
Doğa Yasaları
Protein
Yakınsak Evrim
Spor
Metal
Kaygı
Enerji
Anatomi
Moleküler Biyoloji
Kimyasal
Bilgisayar
Sahtebilim
Astrofotoğrafçılık
Sağlık Örgütü
Karbondioksit
Hamilelik
Vegan
Eğitim
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Ökseotu ve Mitolojisi. (30 Aralık 2016). Alındığı Tarih: 17 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4857
Bakırcı, Ç. M. (2016, December 30). Ökseotu ve Mitolojisi. Evrim Ağacı. Retrieved November 17, 2024. from https://evrimagaci.org/s/4857
Ç. M. Bakırcı. “Ökseotu ve Mitolojisi.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 30 Dec. 2016, https://evrimagaci.org/s/4857.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Ökseotu ve Mitolojisi.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, December 30, 2016. https://evrimagaci.org/s/4857.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close