Manta Vatozları ve Ekonomik Değerleri: Çevrecilere Olan İhtiyaç Her Zamankinden Fazla!

Bu bir Manta Vatozu. Manta cinsine ait kartal vatozların halk arasındaki adı... 5.5-7 metre arasında değişebilen bu dev kıkırdaklı balıklar, Dünya'nın birçok tropik ve tropik-altı sularında bulunuyor. 

Fakat bu yazımızda, Mantaların özelliklerinden söz etmeyeceğiz. İnsanlarla olan ekonomik ilişkisinden söz edeceğiz. Mantalar, özellikle Endonezya ve etrafındaki ülkelerin mutfağında bolca yer bulan, oldukça yüksek fiyatlara satılabilen, kıymetli balıklardır. Dolayısıyla insanlar her sene binlercesini avlıyordu. Avlıyordu diyoruz, çünkü yine aynı Endonezyalı insanlar, çok ilginç bir şeyin farkına vardılar:

Tek bir Manta, büyüklüğü ve kalitesine göre 50 ila 400 dolar arasına satılıyordu. Yani ölü bir Manta'nın değeri bu kadardı. Bir yemek için fazlasıyla iyi; ancak "iyilik" oldukça göreceli... Çünkü Endonezyalılar şunun farkına vardılar: bu Mantalar'ı öldürmediklerinde ve yaşamalarına izin verdiklerinde, sadece Mantalar'ı görmek üzere gelen turistler, tek 1 Manta'nın ömrü içerisinde tam 1 milyon dolardan fazla gelir getiriyordu! Dolayısıyla Manta'nın dirisi, ölüsünden kat kat değerliydi!

İşte tam olarak bu nedenle 2014 yılında Endonezya bu muhteşem canlıların avlanmasını ve ticaretini tamemen yasakladı. Şu anda Endonezya, 3.5 milyon kilometre karelik okyanus sahasıyla, Manta Vatozları'nın güvenle yaşayabildiği en büyük korunak... 

Manta, insanların katletmek yerine korudukları takdirde sadece hayvanlara değil, kendilerine de müthiş katkılar sağlayabilecekleri tek canlı değil. Kenya, vahşiyaşam alanlarında avlanmaya izin vermenin, uzaktan izlemeye nazaran çok kötü bir yatırım olduğunu fark eden ülkelerden birisi... Dolayısıyla şu anda avlanmayı sınırlandırırken, safari benzeri "uzaktan gözlem" etkinliklerine çok daha fazla yatırım yapıyorlar. Bir diğer örnek Kosta Rika... Eskiden kıymetli yağmur ormanlarını ve ağaçları kereste firmalarına pazarlarken, bu doğa harikalarını yaşatıp turist çekmenin ve doğal halinde bırakmanın çok daha fazla ekonomik gelir getirdiğini fark ettiler. 

Bu basit farkındalıklar sayesinde "ekoturizm" adı verilen sistem, hızla Dünya'ya yayılıyor. Çünkü doğayı güzelleştiren, milyonlarca ve milyarlarca yıllık evrimin ürünü olan canlıların dirileri, ölülerinden çok daha kıymetli! Çevrecilik, sadece yere çöp atmamakla falan olan, sadece "şekil gözükmek isteyen" insanların ağızlarına pelesenk ettikleri bir zırva değil. Öyle gösterilmeye çalışılıyor olsa da, Dünya çevrecilere muhtaç ve onların özverili çabaları sayesinde bir şeyler iyiye gidebiliyor.

Şaşırtıcı, öyle değil mi?