Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

İnsanların Tarım Zararlıları ile Evrim Savaşı, Şarap Yapımında Kullanılan Üzümlere Zarar Veriyor!

6 dakika
3,999
İnsanların Tarım Zararlıları ile Evrim Savaşı, Şarap Yapımında Kullanılan Üzümlere Zarar Veriyor! Pixabay
  • Türev
Tüm Reklamları Kapat

Türlerin evrimini genellikle birbirinden ayrışık (izole) olaylar olarak düşünmeye meyilliyizdir. Örneğin insanların evrimini, diğer türlerle karşılıklı olarak pek düşünmeyiz. Ancak av-avcı ilişkisi gibi bariz ekolojik ilişkilerin olduğu durumlarda türler arası ilişkilerin evrimsel süreç üzerindeki etkisini fark etmeye başlarız. Halbuki aynı ekolojik bölgeyi dolduran türler, birbirleriyle doğrudan rekabet halinde olmasalar bile, birbirlerinin evrimini etkileyebilirler. ABD'nin Texas eyaletinin batısında yetiştirilen pamukları etkileyen tarım zararlılarının evriminin, aynı bölgede yetiştirilen şaraplık üzümlerin yaşamı üzerindeki etkisi, bunun ilginç örneklerinden birisidir.

Birdenbire Ölmeye Başlayan Üzümler

Texas'ın Yüksek Düzlükler olarak bilinen batı bölgesinde yaşayan Andis Applewhite, ailelerinden gelen geleneği sürdürerek tarlalarında pamuk ve buğday yetiştiriyor. Ancak bu geleneği kırmak istemesi sonucu, tarlanın bir kısmına "kabarne fran" ("cabarnet frank") şaraplarının yapımında kullanılan siyah üzümlerden ekmeye karar verdi. Ancak toprakların verimliliğinde ve üzümün sağlığında hiçbir sorun olmamasına rağmen, daha bugüne kadar hiçbir sene üzüm alamadı! Dahası, üzümler ezilip bükülerek ölüyorlar. Üstelik Applewhite, bu sorunla yüzleşen tek çiftçi de değil.

Texas, bünyesinde barındırdığı 400 şaraphanesinden elde ettiği yıllık 13 milyar dolarlık gelir ile ABD'nin en büyük şarap üreticilerinden birisi. Dolayısıyla üzümlerin gördüğü zarar, bir eyaletin ekonomisini doğrudan etkiliyor. Peki neler oluyor? Suçlu kim? Şey... Evrim. Spesifik olarak, bitkilere zarar veren otların, bu otlara karşı kullandığımız öldürücü kimyasallara karşı geliştirdikleri savunma sistemlerinin evrimi!

Tüm Reklamları Kapat

Roundup
Roundup
NPR

Tarım Zararlılarında İlaca Karşı Direncin Evrimi

Her şey, pamuklar ve haşereler arasındaki evrimsel mücadele ve insanın bu mücadeleye müdahil olmasıyla başladı. Birçok bitki, haşerelerle belli bir noktaya kadar mücadele edebilir. Ancak insanlar, üretimi arttırabilmek için sentetik haşere öldürücüler ile tarım ürünlerine destek olmaya başladılar. Bu öldürücülerin en meşhuru, Monsanto tarafından üretilen Roundup isimli haşere öldürücü. Örneğin Applewhite'ın komşu tarlasında bulunan Dan Smith, şöyle diyor:

Bizim eski Roundup, her türlü zararlıyı, her zaman ve her yerde öldürüverirdi. Harika bir şeydi!

Roundup şöyle çalışıyor: Genetiği değiştirilerek haşerelere karşı sağlamlaştırılmış olan pamuk, tarlaya ekiliyor. Böylece haşere öldürücü kimyasallar, bu pamuklara zarar veremiyorlar. Bu nedenle çiftçiler, Roundup gibi haşere öldürücü kimyasalları tarlaya havadan veya karadan sıkabiliyorlar. Öldürücüler, sadece haşerelere etki ediyor, pamuğa hiçbir zarar veremiyor.

Ancak işler, 2013'te değişti. Roundup, artık çalışmıyordu. Smith, şöyle diyor:

Haşerelerin, haşere öldürücülere karşı direnç kazandığı ilk yıllar bizim için bir kabus gibiydi. Ne yapacağımıza dair hiçbir fikrimiz yoktu.

Bu, evrimdir. Pamuklara zarar veren zararlıların popülasyonundaki bazı bireyler, yıldan yıla geçen süre içinde geçirdikleri mutasyonlar sonucunda, zararlı öldürücü kimyasallara karşı direnç kazanırlar. Bir veya birkaç mutasyon bile bu kimyasallara karşı direnç kazandırabilir. Bu bireyler, popülasyon içinde hızla avantajlı konuma geçerler; çünkü diğer otlar (zararlılar) Roundup etkisiyle ölürken, bu mutant bireyler dirençlidir ve kolaylıkla üremeye devam edebilirler. Böylece daha çok yavru üretirler, gelecek nesle bu mutant (ve avantajlı mutasyonlara sahip) genleri daha çok aktarırlar. Kısa sürede popülasyon, sadece bu avantajlı bireylerin torunlarından oluşur hale gelir. Hele ki bu mutasyon, diğer fiziksel özelliklere de etki ederse (veya fiziksel özelliklere etki eden diğer mutasyonların önünü açarsa), türler kademeli bir şekilde fiziksel olarak da değişirler. Hatta eğer coğrafi izolasyonlar gibi mekanizmalar devreye girecek olursa, bir tarladaki zararlılarda belli özellikler evrimleşirken, başka bir tarlada başka özellikler birikir ve nihayetinde tek 1 ata türden birden fazla torun evrimleşir. İşte bu, türleşmedir.

Tüm Reklamları Kapat

İnsanların Evrimle Mücadelesi ve Savaşın Yan Etkileri

Monsanto ve Dow gibi büyük ilaç üreticileri, 2013 yılında hemen bu direnci araştırmaya başladılar. 2017 yılında ise güçlendirilmiş bir formülle ürettikleri yeni bir ilacı piyasaya sürdüler. Bunlar, on yıllardır kullanılan dikamba ve 2,4-D gibi alışılagelmiş zararlı öldürücü kimyasalların yeni versiyonları gibi düşünülebilir. Bunlara sentetik oksin öldürücüler adı veriliyor.

İnsanların hedefi belli: Söz konusu mutant zararlıları da öldürebilecek olan yeni kimyasal formüller çıkarmak. Böylece evrimsel silahlanma yarışında bir adım öne geçebilmek. Ne var ki her yeni kimyasal formül, bazı beklenmedik veya hesaplanmamış yan etkilerle gelebiliyor. Yeni Roundup formülü zararlıları başarıyla öldürüyor öldürmesine ama... Bir yandan da komşu tarlalara çok daha rahat uçabiliyor. Yani daha uçuşkan bir formüle sahip!

Son birkaç yıldır Amerika'daki tarlalar bu sorunla boğuşuyor. Missouri Üniversitesi'nden araştırmacılar, bugüne kadar yan tarlalardan uçan kimyasallar nedeniyle etkilenen 600'den fazla şikayet aldılar. Etkilenen tarım ürünleri arasında soya fasulyesi gibi birçok bitki bulunuyor.

Türler arası evrim savaşı, insanların sosyal yaşantısını da etkiliyor. Örneğin Arkansas'ta bu şekilde tarlalar arası geçiş nedeniyle çıkan bir kavgada, 1 çiftçi vurularak öldürüldü.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Bilim insanları ve devlet yöneticileri, söz konusu problemlerin önüne geçmek için yöntemler arıyor olsalar da, kimyasal üreticileri eğer doğru kullanılacak olursa ilaçlarının bu tip bir yan etkisi olmadığını iddia ediyorlar. Texas Tech Üniversitesi ve Texas A&M Üniversitesi'nde zararlı ot uzmanı olan Prof. Dr. Peter Dotray şöyle diyor:

Bu kimyasalları uygulayanların takip etmesi gereken çok daha fazla detay var. Bunların çok dikkatli bir şekilde takip edilmesi gerekiyor.

Gerçekten de, yeni ilaçlar söz konusu tarlalar arası geçişi önlemek için farklı spreyleme yükseklikleri ve tampon alanların oluşturulması gibi gereksinimlerle geliyor. Ayrıca bu kimyasalların kullanılabilmesi için özel izinler alınması gerekiyor. Benzer şekilde, saatte 16 kilometreden yüksek hızda esen rüzgarlarda spreyleme işleminin kesinlikle yapılmaması gerekiyor. Bunlara uyulmadan yapılan uygulamalar, kaçınılmaz olarak evrimsel felaketlere neden olabilir.

Tarım zararlıları ile mücadele, modern tarımcılığın vazgeçilmez parçalarından birisi. Bu mücadelenin en önde gelen silahları ise kuşkusuz zararlı öldürücü kimyasallar. Ancak bu kimyasalların etrafa zarar vermemesi için koyulan gereksinimler, bazı tarlalar için uygulanması imkansız kriterler oluşturuyor. Örneğin şaraplık üzüm üreticisi Bobby Cox, şöyle diyor:

Batı Texas'ta saatte 16 kilometre hızdan daha yavaş rüzgarların estiği bir gün hayal etmek imkansız. Bu koca bir peri masalından ibaret! İmkansız!

Cox'un öfkesi anlaşılır; çünkü yeni formüle sahip kimyasallar, 30 yıldır var olan şaraplık üzüm tarlalarının %20'sini yok etti. Pamuğu her 2 yılda bir ekmek mümkünken, şaraplık üzümlerin yetişmesi için yıllar yılı beklemek gerekiyor. Dolayısıyla çok daha özen, özveri ve çaba isteyen bir iş. Öyle ki, Cox'un bu hasarın önüne geçerek, tam kapasitede üzüm üretmeyi beklediği ilk yıl 2020.

Sonuç

Popülasyonumuz büyüdükçe, modern tarım teknolojileri de giderek artan bir öneme sahip oluyor, olacak. Ancak sadece geçici ve kısa dönem etkilere odaklanarak attığımız her adım, bizi uzun ve kalıcı çözümlerden alıkoyuyor. Eğer insanlık olarak geleceğimizi garanti altına almak istiyorsak, mutlaka evrimsel biyolojinin ışığını tarım teknolojilerine eksiksiz olarak yansıtmamız gerekiyor. Türlerin evrimsel değişimlerini ve çevresel etkenlerin değişimine verdikleri tepkiyi çok iyi anlamamız, çalışmamız ve buna uygun adımlar atmamız gerekiyor.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
13
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 4
  • Muhteşem! 1
  • Bilim Budur! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Umut Verici! 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Üzücü! 1
  • İğrenç! 1
  • Korkutucu! 1
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Grrr... *@$# 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: NPR | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 31/10/2024 09:21:49 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7371

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Yaşamın Başlangıcı
Mikoloji
Maske
Olumsuz
Enzim
Gerçek
Gelişim
Tekillik
Biyografi
Öğrenme
Koruma
Doğa Yasaları
Mit
Veri Bilimi
Karanlık Enerji
Tür
Kartal
Köpek
Canlı Cansız
Memeli
Biyocoğrafya
Teknoloji
Hayvanlar Alemi
Devir
İletişim
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
M. Kennedy, et al. İnsanların Tarım Zararlıları ile Evrim Savaşı, Şarap Yapımında Kullanılan Üzümlere Zarar Veriyor!. (23 Ağustos 2018). Alındığı Tarih: 31 Ekim 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7371
Kennedy, M., Bakırcı, Ç. M. (2018, August 23). İnsanların Tarım Zararlıları ile Evrim Savaşı, Şarap Yapımında Kullanılan Üzümlere Zarar Veriyor!. Evrim Ağacı. Retrieved October 31, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7371
M. Kennedy, et al. “İnsanların Tarım Zararlıları ile Evrim Savaşı, Şarap Yapımında Kullanılan Üzümlere Zarar Veriyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 23 Aug. 2018, https://evrimagaci.org/s/7371.
Kennedy, Merrit. Bakırcı, Çağrı Mert. “İnsanların Tarım Zararlıları ile Evrim Savaşı, Şarap Yapımında Kullanılan Üzümlere Zarar Veriyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, August 23, 2018. https://evrimagaci.org/s/7371.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close