Hipertonik Ortam Nedir?
- Özgün
Hipertonik ortam nedir?
Hipertonik Ortamdaki Hücreye Ne Olur?
Bazı canlılar, hipertonik ortamda yaşayacak şekilde evrimleşmişlerdir. Tıpkı hipotonik ortamda, içerisine giren fazlalık suyu kontraktil kofulu sayesinde dışarı atan bazı protistalar (amip, öglena vb.) gibi, balıklar da solungaçları sayesinde, kendilerine göre hipertonik ortam oluşturan tuzlu suda yaşayabilirler.
Osmotik basınç sebebiyle solungaç hücrelerinden su kaybettiklerinden dolayı, gaz alışverişini gerçekleştirebilmek için deniz suyuyla temas eden büyük solungaçlara ihtiyaçları vardır. Bu su kaybını, bolca su içerek tolere ederler. Bu sırada aldığı fazlalık tuzu aktif olarak dışarıya atarlar. Bu olaya osmoregülasyon denir.
Bitkilerde su ve çözünen maddelerin doğru şekilde ayarlanması bitkinin sağlığı için oldukça önemlidir. Eğer bitki yeterince su almasa, hücre dışı (ekstrasellüler) sıvı izotonik ve hipertonik hale gelir ve bitki hücresinin su kaybetmesine neden olur. Bu nedenle turgor basıncının da kaybedilmesiyle özellikle yapraklarda büzüşmeler başlar.
Hipotonikortamda ise durum tam tersidir. Bu sefer konsantrasyon hücre dışında, hücre içine göre daha düşüktür. Dolayısıyla yarı geçirgen zar, ozmoz dolayısıyla hücre içerisine su dolarak hücrenin şişmesine neden olur. Bu hayvan hücrelerinde hücre membranın yırtılarak hücrenin ölmesine neden olabilir. Bitkilerde ise turgor basıncıyla sonuçlanır. İzotonikortamda ise iki konsantrasyon da birbirine eşittir. Bu nedenle hücre içinden dışarıya fark hücre üzerinde fark yaratacak bir geçiş olmaz. Fakat bu noktada hala yarı geçirgen hücre zarı su alıp verebilir, bu noktada sadece dengenin sağlanıyor olduğuna dikkat etmek gerek.
Ozmoz Nedir?
Ozmoz, yarı geçirgen (seçici) bir zar ile ayrılmış konsantrasyonu farklı iki ortamdan, konsantrasyonu düşük olandan yüksek olana çözücü (solvent) moleküllerinin geçişidir. Ozmoz sayesinde iki ortamın konsantrasyonu eşitlenebilir. Burada yarı geçirgen zarın çözünmüş tüm maddeleri geçiremiyor olması önemli bir rol oynar. Bu nedenle konsantrasyonda eşitliğin sağlanabilmesi için, geçebilenlerin hareketiyle bu sağlanmak zorundadır.
Hazırlayan: Ögetay Kayalı
Referanslar
1. KhanAcademy, "Cell structure and function - osmosis and tonicity", <https://www.khanacademy.org/science/ap-biology/cell-structure-and-function/mechanisms-of-transport-tonicity-and-osmoregulation>
2. Wikipedia, Osmosis, <https://en.wikipedia.org/wiki/Osmosis>
Kapak Görseli:By Zephyris - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=18401754
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/12/2024 14:04:34 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12923
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
