Helyum Hidrit: Evrendeki En Basit Yapılı Molekül!
Büyük Patlama'dan Sonra Evren'de İlk Oluşan Moleküllerin İzlerine İlk Defa Rastlandı!
Redsearch
Helyum hidrit evrendeki en basit moleküldür: Hidrojen atomu çekirdeği içerisindeki bir proton ve bir helyum atomundan oluşur. Helyum hidrit, genç evrende önemli bir rol oynamasına rağmen bu moleküle dair uzayda yapılan arayışlar sonuçsuz kalmış ve bu teoriden şüphe duyulmaya başlanmıştır.
Ancak bilim insanları sonunda SOFIA (Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy; Kızılötesi Astronomi İçin Stratosfer Gözlemevi) uçan gözlem istasyonu yardımıyla bu kuşkuları gidermeyi başardılar. Nature dergisinde yazdıkları makaleyle yaklaşık 3000 ışık yılı uzaktaki gezegenimsi bulutsu (nebula) içerisinde helyum hidrit tespit ettiklerini duyurdular.
13.8 milyar yıl önce yeni başlamış evrenin termal koşulları 4000 santigrat derecenin altına düştüğünde nötr helyum atomları oluşmuştur. Daha sonra bunlar iyonize hidrojenle bağlanmıştır. Bu bağlanmadan oluşan ilk helyum hidrit atomlarına benzer atomlar, 1925 yılı gibi erken bir tarihte, basit bağlar şeklinde laboratuvar ortamında elde edilmiştir. Ancak uzay ortamında bu bağların herhangi bir izine şu ana dek rastlanmamıştı. Bu nedenle araştırmada bulunan Max Planck Astronomi Enstitüsünden Rolf Güsten şöyle diyor:
Evrenin kimyası, helyum hidrit ile başladı. Bu molekülün yıldızlararası uzayda bir kanıtının bulunmayışı uzun süredir astronomi için bir ikilem oluşturmuştur.
Modeller, molekülün yalnızca genç evrende değil, gezegenimsi bulutsular (nebula) içerisinde de oluşabildini gösteren ilk kanıtlara ulaştı. Bunlar gelişim sürecinde yıldızları oluşturan gaz bulutlarıdır. Helyum hidrit arayışlarında Rolf Güsten ve meslektaşları, uçan gözlem istasyonu SOFIA'da bulunan GREAT (German Receiver at Terahertz Frequencies) adlı yüksek çözünürlüklü kızılötesi spektrometre ile gezegenimsi bulutsu (Nebula) NGC 7027'yi gözlemledi. Spektrometreler (tayfölçer) kullanılarak yapılan bu tarz bir gözlem sayesinde helyum hidrit moleküllerinin yaydığı radyasyonu tespit etmenin mümkün olduğu gösterildi.
Bu radyasyonun dalga boyu 0.149 milimetre olduğundan iki terahertz frekansına karşılık gelmektedir. Terahertz radyasyonu, yeryüzünün atmosferi tarafından güçlü bir şekilde emildiği için yalnızca uzaydan veya SOFIA gibi yüksek uçan gözlem istasyonlarıyla ölçülebilmektedir. Güsten bu gelişmenin nedeni ile ilgili olarak şunları söylüyor:
Radyasyon alanında yüksek çözünürlüklü spektroskopiyi kullanmamızı mümkün kılan yalnızca terahertz teknolojisindeki son gelişmelerdi.
Yapılan gözlem, teorik olarak gezegenimsi bulutsu içerisinde helyum hidrit bulunabileceğini söyleyen teorilere bir deneysel kanıt niteliğinde olup aynı zamanda, yıldızın yapmış olduğu ışınım sayesinde bir elektronun, nötr hidrojen atomlarından sökülebildiğini göstermesi bakımından da oldukça ilginçtir. Araştırmacılara göre keşif, doğanın zor koşullar altında bile moleküller üretebildiğini göstermektedir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
16
-
11
-
11
-
5
-
5
-
4
-
3
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: Welt der Physik | Arşiv Bağlantısı
- Rainer Kayser. Das Einfachste Molekül Des Universums. (11 Mayıs 2019). Alındığı Tarih: 17 Nisan 2019. Alındığı Yer: Welt der Physik | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/04/2024 23:21:30 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7793
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Welt der Physik. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
