Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Dinozor Atalarını Yok Eden Kitlesel Yok Oluşu Atlatmayı Başaran Kuşlar, İklim Değişikliğine Uyum Sağlayabilecek mi?

Dinozor Atalarını Yok Eden Kitlesel Yok Oluşu Atlatmayı Başaran Kuşlar, İklim Değişikliğine Uyum Sağlayabilecek mi? Wikipedia
Büyük baştankara, Parus major
3 dakika
1,928
Tüm Reklamları Kapat

Hayvanlar iklim değişikliğine adapte olabilmek için morfolojik, fizyolojik, davranışsal ve fenolojik* özellikler geliştiriyor. Nature Communications'da yayınlanan ve 71 tür üzerinde yapılan araştırma, küresel ısınmanın morfolojik özelliklerden çok fenolojik özellikleri geliştirdiğini gösterdi. Çalışmanın odağı, fenolojik özelliklerin incelenmesinin kolaylığı bakımından kuşlardı. (*Fenoloji: Doğal olayların tekrar etme zamanlarını inceleyen bilim dalı.)

Fenolojik özellikler, üreme, göç gibi olayların zamanlamasını ifade eder. Sıcaklığın artması, Kuzey Yarım Küredeki türlerde fenolojik olayların zamanlamasını erkene çekiyordu. PRC (İklime Fenolojik Tepki) veri tabanları, Kuzey Yarım Küredeki kuşlar üzerinde oluşturulduğundan, bunun her zaman böyle olduğu, örneğin üreme döneminin iklim değişikliğine tepki olarak normal vaktinden önce gerçekleştiği tahmin edildi. İklime tepki odaklı fenolojik değişiklikler doğrusal seçilim ile aynı yönde ilerliyorsa, özellik bireyin adapte olmasını sağlar. Örneğin, sıcaklık artışı üreme zamanını erkene çektiğinde bireysel başarı artar. Ancak özellik seçilimin tersi yönde değişirse (erken üreme yararlı olmasına rağmen geç üreme olursa) uyumsuz olarak tanımlanır. (Buna Kolombiya yer sincaplarının kış uykusunu geç gerçekleştirmeleri örnek olarak verilebilir. Bu durum bireysel başarılarını (fitness) azaltır.) Ancak yine de gecikmelerin diğer enlemlerde uyumsuz sonuçlara yol açıp açmayacağı henüz bilinmiyor.

Tüm Reklamları Kapat

Bir fenolojik değişiklik, üç şart sağlanırsa adapte edici nitelikte olabilir:

  1. İklim faktörleri zaman içerisinde gözlenebilir değişime uğrarsa,
  2. İklim faktörü türün fenotipik özelliklerini etkilerse,
  3. Özellik değişikliği bireysel uyum başarısında (İng: "fitness") avantaj sağlarsa.

İki veri tabanı kullanıldı: İklime verilen fenolojik tepkiler (PRC) ve seçilim ile gerçekleşen fenotipik tepkiler (PRCS). PRC veri tabanında 4845, PRCS'de 71 çalışma kullanıldı. PRCS kuş odaklıydı, bunun nedeni kuşların morfolojik ve fenolojik özellikleriyle ilgili birçok araştırmadan veri birikmiş olmasıydı. Örneğin Oxford Üniversitesi 1947 yılından beri yürüttüğü Wytham Woods Tit Projesi ile mavi baştankara ve büyük baştankara kuşlarının popülasyonlarındaki değişimleri mikroçipler, yuva kutuları ve yemleme istasyonları kullanarak gözlemliyordu. Bu proje ile kuşların üreme zamanı, yumurta sayıları ve son zamanlarda etkisini gösteren iklim değişikliğine karşı vücutlarının boyut ve ağırlık açısından gösterdiği değişiklikler takip edilebilmişti.

Tüm Reklamları Kapat

PRC veri tabanı, PRCS verilerinin yukarıda verdiğimiz ilk iki şart açısından ne kadar kullanılabilir olduğunu görmek için kullanıldı. Ancak adaptasyon sağlayan değişikliklerin popülasyonların kalıcılığını sağlayacak kadar hızla gerçekleşebildiğine dair bir kanıt bulunamadı. Mükemmel bir fenolojik tepkinin sağlayacağı adaptasyonlar (PRC) seçilimin olmaması anlamına gelirdi. (Ancak adaptasyonlarının mükemmel olmadığı da görülmüştü.) Buna rağmen popülasyonlar sıcaklık artışıyla adaptasyonlarını artırmaya çalışmıyorlardı (aynı zamanda uyumsuzlaşmıyorlardı da).

Sıcaklığa tepki olarak özellik değişimleri. PRCS veri tabanında morfolojik özelliklerin değişimi gri, fenolojik özelliklerin değişimi siyah ile gösterilmiş. Bu özellik kategorilerine ve özelliklerin isimlerine göre sınıflandırma yapılmış. PRCS'de siyah ve PRC'de koyu mavi olarak gösterilen fenolojik özelliklerin sıcaklık ile negatif bir ilişkisi söz konusu. Morfolojik özelliklerin sıcaklıkla bağlantısı taksonlar arasında farklılık gösteriyor, sadece memelilerde kesin olarak bir bağlantı görülmüyor.
Sıcaklığa tepki olarak özellik değişimleri. PRCS veri tabanında morfolojik özelliklerin değişimi gri, fenolojik özelliklerin değişimi siyah ile gösterilmiş. Bu özellik kategorilerine ve özelliklerin isimlerine göre sınıflandırma yapılmış. PRCS'de siyah ve PRC'de koyu mavi olarak gösterilen fenolojik özelliklerin sıcaklık ile negatif bir ilişkisi söz konusu. Morfolojik özelliklerin sıcaklıkla bağlantısı taksonlar arasında farklılık gösteriyor, sadece memelilerde kesin olarak bir bağlantı görülmüyor.
Nature

Çalışma, kuşların uyum sağlamak için gösterdiği çabaların onları iklim değişikliğine karşı uzun vadede güvende tutmak için yeteri kadar hızlı olmadığını gösterdi. Kuşların geliştirdiği adaptasyonların iklim değişikliği için uzun vadede yeterli olmaması, aslında insanın iklim değişikliğine katkısının ve onu hızlandırışının bir kanıtı.

Mavi baştankara, Cyanistes caeruleus, Lancashire, UK.
Mavi baştankara, Cyanistes caeruleus, Lancashire, UK.
Wikipedia

Yine de, iklim değişikliğini bir kenara bıraksak bile, insanlar halihazırda birçok kuş habitatını yok ediyor veya parçalıyor. Kuşlar iklim değişikliğine yeteri kadar hızlı bir şekilde cevap verseler bile, kuşların habitatları bir gün insan eliyle tamamen yok edildiği zaman başarılarının bir anlamı kalmayacak.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
16
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Üzücü! 8
  • Tebrikler! 8
  • Merak Uyandırıcı! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Umut Verici! 2
  • Bilim Budur! 1
  • İnanılmaz 1
  • Muhteşem! 0
  • Güldürdü 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 15:15:13 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8569

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
F. Delibalta, et al. Dinozor Atalarını Yok Eden Kitlesel Yok Oluşu Atlatmayı Başaran Kuşlar, İklim Değişikliğine Uyum Sağlayabilecek mi?. (19 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8569
Delibalta, F., Özdil, A. Ş. (2020, May 19). Dinozor Atalarını Yok Eden Kitlesel Yok Oluşu Atlatmayı Başaran Kuşlar, İklim Değişikliğine Uyum Sağlayabilecek mi?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8569
F. Delibalta, et al. “Dinozor Atalarını Yok Eden Kitlesel Yok Oluşu Atlatmayı Başaran Kuşlar, İklim Değişikliğine Uyum Sağlayabilecek mi?.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Evrim Ağacı, 19 May. 2020, https://evrimagaci.org/s/8569.
Delibalta, Feyza. Özdil, Ayşegül Şenyiğit. “Dinozor Atalarını Yok Eden Kitlesel Yok Oluşu Atlatmayı Başaran Kuşlar, İklim Değişikliğine Uyum Sağlayabilecek mi?.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Evrim Ağacı, May 19, 2020. https://evrimagaci.org/s/8569.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close