LIGO-Virgo-KAGRA (LVK) iş birliği, evrenin şimdiye kadar gözlenen en büyük kara delik birleşmesini tespit etti. Bu çarpışma sonucu oluşan kara delik, Güneş'in yaklaşık 225 katı büyüklüğe ulaştı. Daha önceki rekor, 142 Güneş kütlesinde bir birleşmeydi.
Bu olağanüstü keşif, yalnızca kara deliklerin nasıl oluştuğuna dair bildiklerimizi zorlamakla kalmıyor, aynı zamanda uzun zamandır varlığı tartışmalı olan orta kütleli kara deliklerin (intermediate-mass black holes) doğrudan gözlenmesine dair önemli kanıtlar sunuyor. Çünkü bu birleşmede yer alan kara deliklerin kütleleri yaklaşık 100 ve 140 Güneş kütlesi arasında, yani kara delik oluşumunda teoriye göre “oluşmaması gereken” bir aralıkta yer alıyor.
Birleşmenin varlığı, 23 Kasım 2023’te ABD’deki LIGO dedektörleri tarafından tespit edilen karmaşık bir kütleçekim dalgası sinyaliyle doğrulandı. Bu sinyalin analizi, her iki kara deliğin de hızla döndüğünü ve birleşmeden önce görece büyük kütleye sahip olduklarını gösteriyor. Ancak hızlı dönüş, kütle ölçümlerinin kesinliğini azaltıyor; bu nedenle araştırmacılar daha doğru modeller için benzer olayları gözlemlemeye devam etmeyi planlıyor.
LIGO, Virgo ve KAGRA dedektörleri bugüne kadar 300 kara delik birleşmesi tespit etti; bunların 200’ü yalnızca dördüncü gözlem döneminde bulundu. Ancak araştırmacılar, LIGO’nun bütçe kısıtlamaları nedeniyle bir dedektörünü kapatma riskiyle karşı karşıya olduğunu ve bu durumun gözlemleri ciddi şekilde zorlaştırabileceğini belirtiyor.
Bu keşif, kara deliklerin yalnızca yıldız patlamalarıyla değil, benzer büyüklükteki kara deliklerin birleşmesiyle de oluşabileceğini gösteriyor. Ayrıca bu tür birleşmelerin, evrende kara delik evrimini ve kütle dağılımını anlamak açısından büyük önem taşıdığı vurgulanıyor.
Araştırmacılar, bulgularını 14-18 Temmuz 2025 tarihlerinde İskoçya’nın Glasgow kentinde düzenlenen Genel Görelilik ve Kütleçekim Dalgaları Konferansı (GR24 & Edoardo Amaldi 16)'da sunacak.
Evrim Ağacı
