Hikaye
Özet, hali hazırda hikayeyi çok iyi ve net bir şekilde açıklamış yinede ucundan yazıyorum. Hikayemiz insanların yok olup kalıntılarının kaldığı mücevherlerin ise yaşam formu olduğu uzak bir gelecekte geçer ana karakterimizin ismi phostur ve phosun karakter gelişimine tanıklık ederiz. 10+/10
Ana karakter
Ana karakter hakkında yapacağım analizde temaları sembolizmleri hakkında ayrı bir kategori var ama orada isimlerden bahsetmek daha uygun her şeyi açıklamaya kalksam sizde sıkılırsınız gerçi ben yorulmam sevdiğim konular olunca. kısaca bahsetmek gerekirse ana karakterimiz başta saf ve işe yaramaz birisi olarak görülür, dünyada herkesin belli bir sorumluluğu vardır ancak ana karakterimiz tam olarak hiçbir işe yaramaz ne savaşmaya ne de başka işlere uymaz (seride kırılganlık sklası vardır ve ana karakterimiz en çok kırılgan yapıya sahip mücevherlerden biridir) daha sonra adamant ondan bir ansiklopedi yazmasını ister sonralarda karakterimiz gerçeği bilmek ister ve ana karakterimizin yolculuğu burada başlar karakter gelişimi şuana kadar okuduğum tüm serilerdeki karakter gelişiminden daha kaliteli ve derinlemesine işlenmiştir (tabi biraz abartsam da phos ile karşılaştıracak karakter sayısının en azından sembolizm ve karakter gelişimi kategorisinde phos ile karşılaştıracak karakter sayısının az olduğunu düşünüyorum) 10+/10
Yan karakterler
Yan karakterler serinin temaları yüzünden genelde ön plana çıkmaz lakin her birinin seride önemli bir rolü vardır gerek felsefi bir rol gerekse kişilikler anlamında. Örneğin adamant budizmi temsil ederken Aechmea Mara veya Enmayı temsil edeiyordu ve onların bir yorumlamasıydı. (Enma samsarayı yöneten/başkanlık eden bir tür koruyucudur Aechmea seride samsarayı yönlendiren kişi olarak karşımıza çıkıyordu. Mara ise buddhayı gerçeklerden alıkoymaya çalışıyordu. Aechmea ise phosu gerçeklere erişmesin ve planına sağdık kalsın diye manipüle ediyordu. Bunları üstü kapalı anlattım yoksa yazı gereğinden uzun olur)
8,5-9/10
Dünya inşası
Dünya inşası temelde Budizmde ki 3 dünya/aleminin (triloka) bir anlatısıdır bunlar arzu, form ve formsuz alemi vardır. Bu alemler karma hesabı ve samsaranın (yeniden doğuş gibi düşünün) 3 farklı varoluş seviyesidir
-Arzu alemi
Basitçe genelleme yaparsak insanların ve hayvanların var olduğu isminden de anlaşılacağı gibi duyusal arzulara bağlananların alemidir ve bu 3 ü arasında en alt sırada yer alır houseki no kuni'de ki karşılığı eski yaşayan insanlar, su altı yaşam formları (admirabils) ve belli mücevherler bu aleme örnek olarak verilebilir örneğin phos başta sevilmeyi ve aidiyet hissini yaşamak isteyen biriydi bu da onu dolaylı olarak arzulara sahip bir varlık yapar veya admirabilslerin hükümdarı ventricosus kardeşini kurtarmak için ona iyi davranan ve onu evine getiren phosa ihanet etmiştir, kardeş bağı sevgi gibi arzularla eşleşebildiğinden bunları da bu aleme koymak yanlış olmaz
-Form alemi
Basitçe duyusal arzulardan alınmış maddi ve arzu bağlantısı olmayan veya çok daha az bağlantısı olan form olarak yani fiziksel olarak var olan varlıkların yaşadığı alemdir houseki no kuni'den adamant, aechmea ve phosun ilerideki hali bu aleme bir örnek olarak verilebilir (aechmeadan pek emin olamıyorum formsuzluk alemi ile ilişkilendirilecek bazı panelleri olsada genel anlamıyla bu aleme daha çok giriyor)
-Formsuzluk alemi
Adından da anlaşılacağı üzere ne formun ne de arzuların ne de maddi varlığa bağlı olmayan alemi temsil eder bu alemde varlıklar birnevi boşluğu hiçliği deneyimler (vitagara vb hatta mahayanada bodhisattavalar ile ilişkilendirilir ) houseki no kuni de karşılığı ise artık tanrısal form kazanmış phostur ki Tanrı olduğunda bazen sıvı olur bazen form alır yani sabit bir formu olmaz hatta (yazı sınırı izin verirse vermezse de blog olarak yazarım) phos doğrudan bodhisattavalar ile paralellik taşır özellikle avalotikesvara, manjushri, samantabhadra, amitabha... Gibi çoğu bodhisattava figürü ile paralellik gösterir basit bir örnek vermek gerekirse en son arclarda adamantın odasına giderken (gitmeden önce aslında içsel bir çatışmaya ve gerçeği sorgulamaya başlıyor hatta adamantın odasına doğru giderken geçmişteki halini görüyor ve onu tanıyamıyor) ışığa doğru gittiğini görürüz bu temelde bana amitabhaya gönderme gibi geldi (Aechmea burada olabilir mi bilmiyorum ama sanmıyorum form alemi daha uygun) phosun karakter gelişimi buddha evrelerine de uyuyor ayrıyetten örneğin ilk adımlardan biri acı çekmek sonrası sorgulamak vb. 10+/10
Temalar ve sembolizmler
Maalesef konu houseki no kuni özellikle phos karakterine gelince susasım pek gelmiyor ama kaliteli karakter yapacak bir şey yok
Tema ve sembolizmlerin bir kısmını anlatacağım çünkü çok uzun oldu ama kesinlikle ayrı bir karaktere özel analiz yazacağım.
Başlıca tema ve sembolizmler: kimlik krizi, anatta (benliksizlik), değişim, insan doğası, İnsanlaşma, insanlıktan çıkma, buddhanın gözü, theseusun paradoksu (paradoks basitçe geminin parçaları değişince geminin aynı parça olup olmadığı sorusudur. Phos yolculuğu sırasında çok fazla zihinsel ve fiziksel değişime uğruyor üstte de dediğim gibi son savaş sayılabilecek savaşta eskiden kim olduğunu unutuyor), zihin beden ikilemi, platonun mağara alegorisi, varoluşçuluk, prometheusun kompleksi, savior kompleksi, nihilizm, samsara döngüsü (bu oldukça önemlidir hikayenin sonu için), lotus çiçeği, lotus çiçeğinin ölümü (mangada tam olarak Lotus çiçeğinin ölümünde çıkan görüntü ile paralel görüntü var ve hikayesel ve metaforik anlatım olarak da anlamlı hale geliyor) fedakarlık, yalnızlık, aidiyet hissi, self hatred, kabullenme gibi tema ve sembolizmleri derinlemesine işler. 10+/10
Görsellik ve sanat tarzı
Öncelikle belli bir sıkıntıdan bahsetmek isterim animeden sonra mangaya geçenler (bu bana olmadı ama olması doğal) karakterlerin kim olduğunu ayırt etmede zorluk yaşıyorlar hatta başlarda saç renkleri çizilmedenki görsellerde hangi karakter olduğu biraz zor anlaşılıyordu
Lakin serinin görselliği serinin temaları ve sembolizmleri ile doğrudan alakalı ve doğru kullanılmış herkesi temsil eden (özellikle karakterizasyonda geleceğim ama etkisi olduğundan ufacık bahsediyorum burada) renkler ve kişiliklerine uygun anlatılar ve görseller kullanılmış. Phosun evreleri ise doğrudan görseller ile anlatmak istediğine bir sembol oluşturuyor. 7,5-8/10
Karakterizasyon
Karakterler gerçek hayatta var olan mücevherlerden esinlenilmiştir saç renkleri kırılganlık değerleri de bunlarla paralellik gösterir ayrıyetten phosun gelişim sürecini oldukça başarılı bir şekilde anlatmıştır ki ilk yerde dediğim gibi gördüğüm en iyi karakter gelişimlerine sahip. Tutarlılığı çelişkili olmayan karakterin hikaye boyunca nasıl evrildiği hem evrenin kurallarına hem mantıksal çerçeveye oturtularak hemde karakterlerin sembolizm ve temalarınds çelişki yaratmadan yapılmış başarılı bir iştir. Temel bir örnek, seride adamant ile phosun ilk başta birbirleri ile anlaşan adamantın phos için bir sensei figürü olduğunu söylemek yanlış olmaz. Adamant formlar alemine ait bir varlıktır serinin ilerleyen kısımlarında phos adamantın dua etmesi için (eğer dua ederse karakterler hiçliğe gidecek) onu zorlamıştı ama adamant phosun bu davranışlarına rağmen ondan nefret etmedi en sonuna kadar çünkü temsil ettiği şeyi kaliteli bir şekilde temsil ediyordu yine aynı karakter üzerinden başka bir örnek phosun bölümler geçtikçe insan olmaya başladığını anlayabiliyoruz hem fiziksel hemde zihinsel olarak hatta son savaşın belli panellerinde tamamen insan gibi görünüyordu. son savaşta phos adamantın odasına girdiğinde önceki gibi zorla değil sadece parçalanmanı istiyorum anlamında bir şey söyler daha sonra adamant parçalanır bunda durum adamantın aslında bir mekanizma bir makine olduğudur ve makineyi icat eden ve kodlayanlar insanlardır bu yüzden adamant bilmem kaç bin yıldır bir insanın ona emir vermesini bekler çünkü makineler komutları insanlardan alır aslında phosun o sahnede artık tam olarak insan olduğundan emin olduğumuz sahnedir daha sonrasında adamant parçalanarak gözünü phosa verir phos bu gözü takmasına rağmen (bu göz buddhanın gözünü temsil eder basitçe en mükemmel görüştür) önünde bir yıkım olur ama onu göremez çünkü buddhanın gözü bir denge unsuru ile işleve girer ki bunun içinde phosun 10.000 sene acı çekmesi gerekir
Bu 10.000 senenin aslında daha derin bir anlamı var aslında ve samsara döngüsünü ifade eder phos adamantın yaşadığı tüm hayatı yaşamaya ve onu devam ettirmeye zorlanır ama burası derinlemesine ve önceki analizlere bağlı olduğundan 10.000 yıl ve samsara bağlantısını yazacağım analizde daha net açıklayacağım 10/10
Derinlik
Temelde aynı şeyi diyeceğim işlediği temaları sembolizmleri karakterleri oldukça derinlemesine işleyen bir seri phosun yolculuğu motivasyonları içsel çatışmaları, Kendi içinde girdiği çelişkiler vesaire vesaire hepsini çok iyi işleyen bir yapıt örneğin mücevherlere bir saldırı düzenlendiğinde bir raddede kendisine ben ne yapıyorum diye soruyor, aslında yaptığının biraz ters bir şey olduğunu anlamasına rağmen artık insan doğası tarafından kirletilmiş bir phos karşılıyor bizi. Mücevherler tarafından aydan gelen, aydan gelenler tarafından mücevher olarak görülmüş ve yalnızlaştırılmış bir phos ve o raddede insanların yaptığı gibi gerçeklere değil artık kendi gerçeklerini oluşturuyor ve onlara inanıyor 10+/10
Karakter kompleksi
Phos başta oldukça kırılgan ve saf bir yapıya sahip, hayattaki ve ne olduğu ile alakalı anlamlar arayan birisiydi lakin arayışa çıkığı ve sonrasında olanlar pek iç açıcı değildi zamanla bu kimliği kendisinin fiziksel ve zihinsel olarak sürekli değişmesi ile kırılmaya başladı sonraki olaylarda derinlik kısmında da bahsettiğim kendi gerçeklerini yaratma kısmına geldi. Phosun idealleri bir müddet sonra gerçekle çelişmeye başlar adamantı sevmesine ve onu başlarda bir tür mükemmeliyetçi görmesine rağmen onun da kusurları olduğunu farkeder daha sonra söz verdiği kişiler ve kendi sadakatı ile idealleri bir nevi çelişmeye başlar phos güçlü bir varlık olmuştur lakin içinde hala kendisiyle savaşır bir tanrı olduğunda bile içinde hala insan parçasını taşıyordur başta dediğim saf bir mücevher artık hedefleri uğruna her şeyi yapabilen bir varlığa dönüşür önceden inandığı çoğu değer ve normlar ile ters düşer bu çelişkilerde birnevi insan olma yolunu temsil eder 10+/10
Hikaye akışı
Hikaye başlarda biraz sıkıcı gelir lakin daha sonra sizi bilinmezliğe doğru çeker o kısımlar eğlencelidir ama ortalarda bir kısım yine biraz yavaş akmaya başlar (karakterlerin sembol ettiği şeylere mantıksal tutarlılığı açısından çoğu sahne gerekli olduğundan benim için problem değil) o kısımlar harici hikaye akışının yavaş geldiği sahneler ile karşılaşmadım 8/10
Karakter dinamikleri
Karakter dinamikleri özellikle phosun etrafında şekillenenlerden bahsedince oldukça iyi gibi görünmesine karşın genel kadroya baktığımızda aslında biraz daha detaylı olabilirdi diyorsunuz lakin bu tür temalar genelde 1 gibi az miktarda anlatılan karakterler üzerinden anlatılınca bu dinamiklerin yeterden çok daha fazlası olduğunu düşünüyorsunuz 8,5/10
Psikolojik ve felsefik derinlik
Bunlar hakkında fazla konuşmaya gerek yok zaten hali hazırda diğer kategorilerde bahsederken bunlardan bahsetmiş oldum phosun çelişki ve derinliğinin karakter gelişimindeki şekillenmesi, semboller ve temaların derin bir biçimde işlenmesi vb. 10+/10
Duygusal etki
Bu kişiden kişiye değişen bir kategori olsa da ilk okuyuşumda beni gerçekten de çok fazla etkilemişti başta da bahsettiğim gibi 4+ duyguyu (en fazla üzüntü olmak üzere) yaşatmıştı şahsen beni çok etkileyen pek seri yok ve bende etki bırakmayan seriler hakkında genelde fazla konuşmam mesela kayıp zamanın izinde serisi, ulysses gibi kitaplar oldukça kaliteli ve beni etkileyen kitaplardandır bunlara houseki no kuni de eklendi
Hatta houseki no kuni hakkında bu kadar yazı yazmamdan ne kadar çok etkilendiğimi az da olsa anlayabilirsiniz 10/10 (hala phosun sonuna üzülüyorum)
Karakter gelişimi
Karakter gelişiminin özeti aslında bir mücevherin bir insana bir insanın ise bir tanrıya bir tanrının ise hiçliğe nasıl dönüştüğüne tanık oluyorsunuz ve bu karakter gelişimi hem trajik hemde sizi içine çeken bir yapıya sahip. Phos kırılıp birleştikçe aslında benliği artık değişime uğruyor hafızası bazı şeyleri unutuyor (eskiden neye benzediğini unutması gibi) anıları belirsizleşiyor bu anı değişiminin en belirgin kısmı özellikle lapis lazulinin kafasını aldığında gerçekleşiyor (karakter sınırına geldim) 10+/10
Monolog & diyalog
Phosun monologları ve diyalogları karakterin gelişimi ile birlikte oldukça duygusal etkiye sahiptir örneğin eski benliğini tanıyamaması, kendisini sorguya çekmesi oralarda Lotus çiçeğinin ölümünün sembolü de var. adamantın gözünü ona vermesinde göz hakkında ondan mutluluk olarak bahsediyor lakin o mutlukuk kendisinin 10000 sene acı çekmesine sebep oluyor (ve yaşantısını takip ettiriyorlar) veya tanrı olduktan sonra kendini kabul etmesi (tüm varlıkları hiçliğe gönderdikten sonra karşısına çıkan ilk taş ile sohbeti)
Conc& İntro
-İntro phos başlangıçta sevgiye aç beceriksiz ve saf bir mücevher olarak ortaya çıkıyor diğerleri tarafından dışlanan mesleklere bir türlü uymayan topluma uyum sağlamaya çalışan bir mücevher
Olarak karşımıza çıkar
-Conc ise oldukça karmaşık yorum burada okuyuculara kalıyor
Temel soru phos hala samsarada mı yoksa aydınlanma (samsaradan Kurtuluş yolu)'ya ulaştı mı oluyor
Sonda phos ölmekte olan güneşi köprüyü yakması için gidiyor
Sonra güneşin içinde phosun görünüşlerinin geriye doğru gittiğini görüyoruz tanrı phos>insan phos>ay insanları tarafından manipüle edilen phos>...>başta ki saf phos daha sonra gökyüzünden bir yıldızın kayması ile eski masum ve saf phosun gökyüzüne bakarak umarım birisinin gününü aydınlatır mesajı ile seri bitiyor.
Bunun yine sembolik anlatımı 10.000 yıl ile az da olsa bağlantılı, bu kadar yeter diye düşünüyorum 10+/10
Kısaca 10+/10 okuyun okutun.