Türkçe'nin ilk sözlüğü, ilk gramer kitabı ve Türklük ve Türk eserleri hakkında bilgi veren ilk eser
Yazar: Kaşgarlı Mahmut
Kâşgarlı Mahmud tarafından yazılan bu büyük eser Karahanlı yazı dilinden günümüze ulaşan ikinci eserdir. Türkçenin bilinen ilk sözlüğüdür. Kaşgarlı Mahmut Dîvân-u Lugâti’t-Türk’te 7.500’den fazla kelimeyi tanımlamış, bu kelimelerin nerelerde ve hangi anlamlarda kullanıldığını örnekleriyle göstermiştir. Yazar okuyucuyu Türklerin günlük yaşamı, tarihi, edebiyatı ve gelenek görenekleri hakkında bilgilendirmiş; eserini bir Türk dünyası haritasıyla zenginleştirmiştir.
Eser 1077 yılında tamamlanarak Abbasi halifesine sunulmuştur. Eserden anlaşılacağı üzere Kâşgarlı, Arapçayı iyi bilmektedir. Eser sadece ansiklopedik bir sözlük değil aynı zamanda filoloji ve ağız araştırmaları ile halk edebiyatı ürünlerini içeren, Türk edebiyatının bir şaheseridir, Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla yazılan ve Türk Lehçeleri Divanı anlamını taşıyan eser, Kâşgarlı Mahmud’un yaşadığı dönemdeki Türk boylarını, boyların konuştukları Türkçe hakkında ses bilgisi, biçim, anlam bilgisi ve söz varlığı ile sözlü kültür unsurları hakkında detaylı bilgi verir.
ivan-ı Lügati’t-Türk’ün Özellikleri Nelerdir? Maddeler Halinde
Araplara Türkçe öğretmek ve Türkçenin Arapçayla boy ölçüşebilecek derecede olduğunu göstermek için yazılmıştır.
Kaşgarlı Mahmud’un zamanında konuşulan ve yazılan çeşitli Türk lehçelerindeki harf sırasıyla düzenlenmiş bir sözlüktür.
7500 civarında Türkçe kelime Arapça olarak açıklanmıştır. Eserin aslı Arapçadır.
Eserde İslamiyet öncesi Türk edebiyatına ait koşuk, sagu, sav, destan gibi ürünlerden bazı derlemeler yapılmış olması esere bir antoloji niteliği kazandırmıştır.
Ansiklopedik bir yapıt olan bu eser, dönemine pek çok yönden (tarih, coğrafya, folklor…) ışık tutar.
Kitabın sonunda Türk illerini gösteren bir harita yer almaktadır. İlk dil bilgisi kitabıdır.
İlk dil bilgisi kitabıdır.
Tüm Reklamları Kapat
Başlık
Dîvânu Lugâti't-Türk
Dili
Arapça (العَرَبِيَّة)
Orijinal Dili
İngilizce (English)
Yayınlanma tarihi
13 Şubat 1074
Yazar Hakkında
ivan-ı Lügati’t-Türk’ün Özellikleri Nelerdir? Maddeler Halinde
Araplara Türkçe öğretmek ve Türkçenin Arapçayla boy ölçüşebilecek derecede olduğunu göstermek için yazılmıştır.
Kaşgarlı Mahmud’un zamanında konuşulan ve yazılan çeşitli Türk lehçelerindeki harf sırasıyla düzenlenmiş bir sözlüktür.
7500 civarında Türkçe kelime Arapça olarak açıklanmıştır. Eserin aslı Arapçadır.
Eserde İslamiyet öncesi Türk edebiyatına ait koşuk, sagu, sav, destan gibi ürünlerden bazı derlemeler yapılmış olması esere bir antoloji niteliği kazandırmıştır.
Ansiklopedik bir yapıt olan bu eser, dönemine pek çok yönden (tarih, coğrafya, folklor…) ışık tutar.
Kitabın sonunda Türk illerini gösteren bir harita yer almaktadır. İlk dil bilgisi kitabıdır.
İlk dil bilgisi kitabıdır.
Bu kitap tarihimiz için çok önemlidir. Zamanında Araplara Türkçe öğretmek için yazılmış bir eserdir. Hz Peygamber'in "Türkler gelecekte uzun yıllar İslam'a hizmet edecektir" diye bir hadisi vardır öyleyse Türklerin Arapça öğrenmesi değil Arapların Türkçe öğrenmesi gerekir diyerek yola çıkmış olan Kaşgarlı Mahmud'un kendi zamanındaki anlayışın çok ötesinde bir tarzda yazdığı bir gramer, sözlük ve derleme kitabı. Türkçe şiirlerin yazılı olduğu ilk yazılı eser. Kendi zamanındaki Türk boylarının... Daha fazla göster
Bu kitap tarihimiz için çok önemlidir. Zamanında Araplara Türkçe öğretmek için yazılmış bir eserdir. Hz Peygamber'in "Türkler gelecekte uzun yıllar İslam'a hizmet edecektir" diye bir hadisi vardır öyleyse Türklerin Arapça öğrenmesi değil Arapların Türkçe öğrenmesi gerekir diyerek yola çıkmış olan Kaşgarlı Mahmud'un kendi zamanındaki anlayışın çok ötesinde bir tarzda yazdığı bir gramer, sözlük ve derleme kitabı. Türkçe şiirlerin yazılı olduğu ilk yazılı eser. Kendi zamanındaki Türk boylarının yerlerini gösteren bir harita bile çizmeyi ihmal etmeyen Kaşgarlı Mahmut bu eseriyle tarihe çok önemli bir not düşmüştür. Tabiki orijinal eserin tamamını okuma imkanımız olmasa da içeriğinden haberdar olunması gereken önemli bir eserdir.
4
Daha Fazla Tavsiye Göster
4
Tavsiye Et
Tavsiye Et
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
“Hayatta bizi zengin yapan aldıklarımız değil, verdiklerimizdir.” Beecher
Gece Modu
2023'te bilimi Türkiye'nin her yanına götürmemize yardım etmek ister misiniz?
Bu yıl sayfamızda gezdiniz.
Evrim Ağacı, Türkiye'nin en büyük, en çok ziyaret edilen, en güvenilir popüler
bilim sitesi. Ancak bulunduğumuz noktaya oturduğumuz yerden gelmedik: 2010
yılından beri gece gündüz demeden çalışıyoruz. 2023 yılı sitemizi ve diğer tüm
iletişim araçlarımızı baştan yarattığımız müthiş bir yıl olacak. Ancak bunu
sürdürülebilir kılmamız için sizlerin desteğine ihtiyacımız var. Çünkü biz bu
işi hobi olarak yapmıyoruz; Evrim Ağacı bizim yegane mesleğimiz, tek görevimiz.
2023 yılında da bunu yapmaya devam edebilmek için bize yardımcı olabilirsiniz. Tek seferlik destek olun veya daha iyisi, aylık destekçilerimiz
arasına şimdi katılın.
Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre
boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi
aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:
10₺/ay
x
ay
= 30₺
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan
kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube
destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz?
Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede,
tek
seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı
bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye
girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
Patreon
Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek
oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki
üyelik
e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin
devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTube
YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar
ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını
sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını
okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra
YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime
erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu
doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.
Diğer Platformlar
Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim
ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi
sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!
Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı
hesabınıza
üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş
yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam
edeceksinizdir.
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki
tuşa tıklayarak
uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri
artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini
kullanabilirsiniz.
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu
tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza
sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine
tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini
kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle
tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için
yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.
Evrim Ağacı, tamamen okur ve izleyen desteğiyle sürdürülen, bağımsız bir bilim oluşumu.
Ücretsiz bir Evrim Ağacı üyeliği oluşturmanın çok sayıda avantajından
biri, sitedeki reklamları %50 oranında azaltmak (destekçilerimiz arasına katılarak
reklamların %100'ünü kapatabilirsiniz). Evrim Ağacı'nda geçirdiğiniz zamanı
zenginleştirmek için, sadece 30 saniyenizi ayırarak üye olun (üyeyseniz, giriş yapmanızı
tavsiye ederiz).
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve
diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir.
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına
tabidir. Ayrıca bu platformun ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir
almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın;
yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve
cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla
doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular
sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını
destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin
anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması
gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, fark edildiğinde ufku genişleten tespitler içindir.
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına
tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi.
Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini
girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini
doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler
silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman
söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın
site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı
sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden
tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu
eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş
olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi
kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu
lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz
filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik
tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz
içindir. Tavsiye etmek istediğiniz eseri bulamazsanız, buradan yeni bir kayıt
oluşturabilirsiniz. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın
kurallarına tabidir. Ayrıca bu platformun ek kurallarına da uymanız
gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil,
beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz.
Sadece
negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak
engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle
anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile,
tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz
yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı eleştiri kurallarını
buradan öğrenebilirsiniz.
Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler
silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır
olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak
sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş
taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız
paylaşımlar Evrim
Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da
uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür
adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn:
Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır
(Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst
takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın;
sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların
isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson
adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik
tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir.
Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak
amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir.
Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını
paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin
ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün
olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut
deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması
gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır.
Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık
kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız
ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim
Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi
fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir.
Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde,
olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins
ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.