Düello (Дуэль (Duel))

Anton Pavloviç Çehov (1860-1904), Rus edebiyatının ve dünya tiyatrosunun en önemli isimlerinden biridir. Tıp eğitimi almış bir doktor olmasına rağmen, kısa öyküleri ve tiyatro oyunlarıyla dünya çapında tanınmıştır. Eserlerinde genellikle sıradan insanların günlük hayatlarındaki küçük trajedileri, hayal kırıklıklarını ve iç çatışmalarını yalın ve gerçekçi bir dille ele almıştır. "Martı", "Vanya Dayı", "Üç Kız Kardeş" ve "Vişne Bahçesi" gibi oyunları tiyatro tarihine geçerken, yüzlerce kısa öyküsüyle de modern kısa öykücülüğün temellerini atmıştır. Çehov, karakterlerinin ruh hallerini ve toplumsal eleştiriyi dolaylı yoldan, incelikli bir üslupla aktarmasıyla bilinir.

Anton Çehov'un "Düello" romanı, 19. yüzyıl sonu Rusya'sında, Karadeniz kıyısında, küçük bir sayfiye kasabasında geçen, dönemin aydın kesiminin ahlaki ve varoluşsal bunalımlarını derinlemesine inceleyen bir eserdir. Romanın merkezinde, devlet memuru olarak görev yapan, ancak işini aksatan, borç içinde yüzen ve genel olarak hayatından bıkmış İvan Andreyeviç Laevski yer alır. Laevski, evli bir kadın olan Nadejda Fyodorovna ile kaçarak bu kasabaya gelmiş, ancak bu "aşk kaçamağı" da zamanla monotonluğa ve tiksintiye dönüşmüştür. Ne kendisinin ne de Nadejda'nın bir gelecek planı vardır; boş vaatlerle ve anlamsız sohbetlerle günlerini geçirirler. Laevski, kasabadan kaçıp Petersburg'a dönme hayalleri kurar, ancak bunun için ne parası ne de iradesi vardır. Üstelik sevgilisini geride bırakma fikriyle de yüzleşmek istemez. Kasabada Laevski'nin çevresinde, dönemin farklı aydın tiplerini temsil eden karakterler bulunur. Bunların başında, katı ahlaki değerlere sahip, dogmatik ve Laevski'nin sorumsuzluğunu "topluma zararlı bir parazit" olarak gören zoolog Von Koren gelir. Von Koren, Laevski'nin varlığından öylesine rahatsızdır ki, onun ortadan kaldırılması gerektiğine dair felsefi çıkarımlar yapar. Grubun denge unsuru ise, pragmatik, hoşgörülü ve iyi niyetli doktor Samoilenko'dur. Samoilenko, Von Koren'in aşırı idealist ve yargılayıcı tutumu ile Laevski'nin boş vermişliği arasında bir köprü görevi görür. Ayrıca Laevski'nin içki arkadaşı olan ve sürekli onu eleştiren diğer karakterler de hikâyeye renk katar. Laevski'nin mali sıkıntıları artarken, Nadejda Fyodorovna'nın da gizli ilişkileri olduğu ortaya çıkar. Bu durum, Laevski'nin içinde bulunduğu açmazı daha da derinleştirir. Kasabadaki gergin atmosfer, Von Koren ile Laevski arasındaki ideolojik ve kişisel düşmanlığın giderek tırmanmasıyla doruk noktasına ulaşır. Von Koren'in açıkça Laevski'yi küçük düşürmesi ve ahlaki olarak yargılaması, Laevski'nin beklenmedik bir şekilde onurunu savunmak adına ona meydan okumasına yol açar. Hikâyenin zirve noktası, iki adam arasında gerçekleşen düello sahnesidir. Bu düello, sadece fiziksel bir çatışma değil, aynı zamanda iki farklı dünya görüşünün ve yaşam felsefesinin de çarpışmasıdır. Düello sırasında yaşanan beklenmedik bir olay, özellikle Laevski üzerinde derin bir etki bırakır. Bu deneyim, Laevski'nin kendi hayatına, sorumluluklarına ve başkalarına karşı tutumuna dair radikal bir iç gözlem yapmasına neden olur. Romanın sonunda Laevski ve Nadejda, geçmişlerinden ders çıkararak daha olgun ve gerçekçi bir yola girme umuduyla kasabadan ayrılırlar.