Azap Ortakları

Erol Toy kimdir.
(Doğum 1936, Alaşehir, Manisa – Ölüm 13 Mart 2021)
Ortaokul mezunu olan Toy, çocukluğundan itibaren çalışarak yaşamaya başladı. Fırıncılık, bankacılık, vurgun yiyen süngercileri sigortalama gibi işlerde çalıştıktan sonra, İstanbul'a yerleşti. Bank-İş sendikasının kurucuları arasında yer alarak sendikacılığa başladı.
Gazetelerde yazıları yayımlanan Erol Toy, ilk öyküsünü 1952 yılında Çınar dergisinde yayımladı. YAZKO Yönetim Kurulu başkanlığı yapan yazar, romanlarında Türkiye'nin toplumsal, ekonomik ve politik sorunlarını işledi. Toplumcu gerçekçi bir çizgide yürüyen Toy, ilk basımı 1974 yılında yapılan ve Vehbi Koç'un yaşam öyküsünün anlatıldığı iddia edilen İmparator adlı romanıyla okur kitlelerine adını duyurdu.
Öykü, roman, deneme ve eleştiri yazılarının dışında sahnelenmiş tiyatro oyunları da bulunan Erol Toy, 1962 Ali Naci Karacan Üçüncülük Ödülü sahibidir. En önemli eserlerinden biri, Osmanlı Devletinin, ilk kuruluş evresinin 14. yüzyılın son yarısından, ikinci kuruluş dönemine (15 yüzyılın ilk çeyreğine) kadar ki sürecini bütün yönleri ile ele alan 'Azap Ortaklar' dır.

'Yarin yanağından gayrı her yerde her şeyde hep beraber."
Herkesin düş dediği bir zamanda ve daha, ustalarca bilimsel temelleri atılmamış iken sınıfsız ve sömürüsüz bir dünyanın o; "herkese yeteneğine göre iş ve ihtiyacı kadar her şey" bu bir düş değildir, gözümüze kirpiğimiz denli yakın ve fakat ayna tutmalı görebilmek için kendimize dönük diyerek, kolları sıvadı.
Kardeş sofrasında kimler yoktu ki, ceberut olanlar hariç.
Ve fakat yenildi fiziken, fikirlerin sınandığı yer yaşamdır, ve bir kere, olur mührünü bastımıydı yaşam, o fikir değil, o fikri bulunduğu karanlık kuyulardan öldürme derdine düşenler ölür.
İdam edilirken Serez'in esnaf çarşısında celladı son sözünü söyler: Görüyorum ki, sararıp solmaktasın. (Serez, Yunanistan, orta Makedonya- o dönem Osmanlı toprağı idi…)
Cevap gecikmez: "Bütün güneşler batarken solar ve fakat tekrar doğacaklardır." Ancak bu son sözü olmaz. Tarihe şu notu düşer: " Mademki bu kerre mağlubuz, netsek neylesek zait. Mademki bu fetva bize ait, verin basak bağrına mührümüzü.”
Şeyh Bedrettin, namı diğer, Simavne kadısı oğlu şeyh Bedrettin..
Varidat adlı kitabı ile yüzlerce yıl öncesinden eşitliğin, emeğin, hakkın ve adaletin salt söylemde kalmayacağını, doğanın işleyişi denli söylem ve eylem ( teori ve pratik) birlikteliğinin temel bir yasa olduğunu somutlamış bir bilge...
Azap Ortakları( iki cilt), o dönemi bütün yalınlığıyla ve büyüleyici bir dil ile anlatmış.
Elinizden bırakamayacak ve o döneme kesinlikle gideceksiniz.
Eline, diline, yüreğine sağlık Erol Toy. Işıklar yoldaşın olsun...