Aptallığın Övgüsü (Stultitiae Laus)

Desiderius Erasmus 27 Ekim 1466 yılında Rotterdam'da doğduğu tahmin edilmektedir. Erasmus'un babası bir rahipti. Eğitim hayatına başladı ve Okul Ortak Yaşam Kardeşliği cemaatinde hümanist düşüncelere yakınlık duymaya başladı.

Ailesinin ve kardeşlerinin ona uygun gördüğü manastır hayatını benimsemese de karşı çıkmadı. 1492 yılında papazlığa atandı. manastır yaşamı edebiyat alanında çalışmalar yapmasına engel olmasa da bireysel özgürlük tutkusunu uyandırdı. 2 yıl sonra Manastır'dan ayrıldı ve Cambrai piskoposunun sekreteri oldu.

Kısa süre sonra ilahiyat eğitimi için Paris Üniversitesine girdi. Erasmus Paris'te hümanistler ile tanışma fırsatı buldu. Frankların Kökenleri ve Yaşam Tarzları Üzerine isimli makalesi ile ismini duyurmayı başardı. Bu dönemde bir çok el yazması kitap hazırladı. Bu eserler arasında Teklifsiz Konuşmalar Erasmus'un en önemli eserleri arasında yer aldı.

Kuzey Avrupa Rönasans'ının önemli ustalarından olan Erasmus'un tek isteği rahat bir çalışma ortamıydı. Bir öğrencisinin isteği işe İngiltere'ye gitti. Dönemin soylu insanları ile tanışması onun sık sık İngiltere'ye gitmesine neden oldu. Yaşamı süresince Plinius ve Seneca gibi önemli Latin yazarların eserlerini derledi ve Yunan edebiyatından çeviriler ile uğraştı.

1500 yılında İngiltere'den ayrıldı ve Eski Sözler isimli atasözleri derlemesini yaptı. Fransa'da bir süre yaşayarak Yunanca'sını ilerletme şansını yakaladı. Din üzerine olan düşüncelerini Hristiyan Savaşçının El Kitabı isimli eserini yazdı.

İtalya'da papalık çevresinde bir sürü dost edinmesine rağmen İngiltere'ye döndü. Burada Deliliğe övgü isimli eserini yazdı. Bu eserinde muhteşem zekasını ortaya koydu. Cambridge Üniversitesinde Yunanca dersler verdi.

Papa III. Paulus tarafından Deventer başrahip unvanı verildi. Erasmus yapıtlarını Latince olarak kaleme aldı. Sevgili Tanrı isimli eseri ise Flemenkçey'di. Erasmus Hümanizm'in öncülerinden biriydi.

Deliliğe Övgü, üzerinde profesör cübbesi, başında zilli soytarı külahı olan Delilik Tanrıçası Stultitia’nın (Yunanlıların deyişiyle Môria) kendini tanıtmasıyla başlar. Stultia, annesi Neotes (Gençlik) ile babası Plutus’un (Zenginlik) birleşmesiyle kutlu ruhların sonsuz bir mutlulukla yaşadığı cennet olan Ruhlar Adasında doğmuştur. Methe (Sarhoşluk) ve Apaedia (Cehalet) sütanneliğini yapmıştır. En büyük yardımcıları; evlilik ve üremenin destekçisi Anoia (Kaçıklık), her türlü badireyi atlatıp boşanmanın ardından ikinci kez evlilik yapmanın destekçisi ve ihtiyarlığın eşlikçisi Lethe (Unutkanlık), soylu meclisinin demirbaşı Kolakia (Dalkavukluk), Stultitia’nın sahneye çıkmasında da büyük rol oynayan, doğanın en büyük armağanı Philautia (Kendini Beğenmişlik), aşıkların kutsal kaynağı Hedone (Haz), ruhun en büyük tutkusu Tryphe (Şehvet), insan söz konusu olduğunda doğanın tavrı olan Hypnos ( Derin Uyku), özellikle keşişlerin tevazu ve yoksulluğu kutsamalarındaki davranışlarının kaynağı Komos (Taşkınlık) ve filozof kandilinden nasiplenmeyi aklından bile geçirmeyen Misoponia’dır (Tembellik).

Delilik “gerçek, kutlu bilgelik deliliktir” ve “kendini bilge sanmak yani budalalık gerçek deliliktir” temaları arasında bir insanlık geçidi sunar. Stultitia’nın hedefinde krallar, filozoflar, hatipler, avukatlar, şairler ve yazarlar, kilise ve ilahiyatçılar, azizler, keşişler, hekimler, kumarbazlar, simyacılar, avcılar, Erasmus’un kendisi kısaca yardımcılarının imkanından sınırsızca yararlanan beşeriyet vardır. Bir maymuncuk görevi gören delilik, çocukluktan yaşlılığa, dostluktan aşka ve evliliğe, savaştan siyasete, bilimden edebiyata ve din kurumlarına hayatın her aşamasında kendine yer bulur. Dünyada, her dakika aklın hizmetinde olan ve deliliğin herhangi bir türüne tutulmamış bir kimsenin varlığını sürdürmesi söz konusu olamaz. Böylesi bir gayeyle çalışan bilgeler neşe ve mutluluk kaynağı olan delilikten mahrum kaldıklarından dolayı belli bir süre sonra hayatlarına son verirler.