Dünyanın En Ağır Atomunu Ölçtük ve Sonuçlar Beklenenden Daha Şaşırtıcı!

- Özgün
Simülasyonlar birtakım garip özellikler gösteriyor.
Oganesson (Og) periyodik tablodaki en ağır kimyasal elementtir. Fakat 2002 yılındaki ilk sentezlenmesinde, özelliklerini ölçmek zor olmuştur.
Artık gelişmiş bir bilgisayar simülasyonu sayesinde, element hakkında önceden erişemediğimiz bilgiler elde ettik ve görünüşe göre element beklenenden daha da garip.
Atomik seviyede oganesson, birçok önemli kademede hafif elementlere kıyasla farklı davranışlar sergilemektedir. Bu da süper ağır elementlerin işleyişlerinin temelleri hakkında önemli bilgiler verebilir.
Uluslararası bilim insanları ekibi tarafından yapılan simülasyonlar, Oganesson'un elektronları, protonları ve nötronlarının; elementin gruplandırıldığı diğer soygazlarla aynı kurallara uymadığını gösteriyor. Bu bulguların periyodik tablonun o kısmı hakkındaki anlayışımız üzerinde büyük etkisi olabilir.

“Süper ağır elementler, nükleer kütle ve yükün limitlerini temsil eder” diyor araştırmacılardan birisi olan, Michigan Devlet Universitesinden Witek Nazarewicz . “Onlar sonu bilinmeyen nükleer coğrafyanın ücra koşelerinde duruyor.” diye de ekliyor ve devam ediyor:
“Süper ağır sistemler ile ilgili sorular, nükleer ve atom fiziği ile kimya araştırmalarının en çok üstünde yoğunlaştığı konulardandır ".
Oganesson'la aynı soygaz ailesindeki hafif elementlerde, atomun Bohr modeline göre, elektronlar çekirdeğin etrafında belirli yörünge veya konumlara geçerler ve böylece merkez etrafında kabuk benzeri gruplar oluştururlar.
Bu elektron kabuklarının yerlerini bulmak için fermion lokalizasyonu fonksiyonları isimli hesaplamalar yapılmaktadır, ama oganesson atomundan gelen elektrostatik kuvvetler o kadar büyüktür ki özel görelilik kuralları devreye girmektedir.
Bunu hesaba katarak, araştırmacılar oganessondaki elektronların nerede olacağını hesaplamak için elektron lokalizasyon fonksiyonları isimli adapte edilmiş bir çeşit fermion lokalizasyon fonksiyonu kullandılar. Sonuçlara göre elektron kabulkarı neredeyse birbirinden ayırt edilemez olup, çekirdek etrafında bir çeşit elektron gazı oluşturuyor.
Yani, en temel şekilde ksenon veya neon gibi diğer soygazlara hiç benzemiyor.
“Kağıt üzerinde onun ailesindeki diğerleri ile aynı nadir gaz yapısına sahip olmasını bekliyorduk” diyor araştırmacılardan, Yeni Zellanda Massey Üniversitesi’nden Peter Schwerdtfeger. “Fakat hesaplamalarımızda, oganesson’un, aşağı yukarı kabuk yapısını kaybedeceğini ve elektron dolu bir şekle bürüneceğini tahmin ediyoruz" diye de ekliyor.
Araştırmacıların hesaplamalarına göre, bu aynı şekil veya özel gaz hali, aynı zamanda süper ağır çekirdek içerisindeki nötronlar için de geçerli. Fakat protonların kabuksu yapılarının bir kısmını sürdürdükleri görülmüştür.
Burada ileri seviye kuantum fiziğinden bahsediyoruz ama bunların demek istediği, oganessonun birlikte gruplandırıldığı diğer elementler gibi olmadığıdır. Elektronlarının özel damla formasyonu onun diğer soygazlardan çok daha reaktif olduğu anlamına gelebilir.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Bir başka muhtemel sonuç ise oganesson atomlarının, oda ısısında gazlarda normalde olduğu gibi birbirinden sekip ayrılarak birleşip katı bir yapı oluşturmasıdır.
Şimdi bunların her ne kadar detaylı da olsa, oganesson üzerinde direk incelemeler değil bilgisayar simülasyonları olduğunu unutmamak lazım. Elementi üretmek çok zor ve üretildiğindede, normal yollarla incelenemeyecek kadar kısa bir sürede yok olmaktadır.
Artık element 118’in yapısı ve özellikleri ile ilgili tahminlerimiz olduğu için bilim adamları deneyler ile bu hipotezleri test edebilir. Bu araştırmanın sonraki safhası.
Daha sonrasında, bu bilgiler bir milisaniyeden daha fazla dayanan oganesson atomu yaratmanın sırrını çözmemize yardımcı olabilir.
“Hesaplamalar elimizdeki araçlar ile oganesson’un davranışlarını incelememizin tek yolu ve bize kesinlikle birtakım ilginç bulgular sundular” diyor Schwerdfeger.
Bu araştırma Physical Review Letters’da yayınlanmıştır.
Çeviri: Adem Finkenhagen
Referanslar
1.Science Alert, "We Just Measured the World's Heaviest Atom, and It's Even Weirder Than Expected"
<https://www.sciencealert.com/detailed-simulation-of-worlds-heaviest-oganesson-atom-show-its-weirdness>
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 02/05/2025 19:08:00 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12633
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.