Büyük Tarih Dersleri

Prof. Dr. Mehmet Emin Özel Koordinatörlüğünde yürüttüğümüz "Büyük Tarih" dersleri, 15 Mayıs - 19 Haziran tarihleri arasında, YouTube hesabımızdan canlı olarak gerçekleştirildi.

Büyük Tarih Derslerinin Amacı

Dersin amacı, bilimin son yıllarda ortaya koyduğu gibi; fiziksel evrenin, yıldızların, Güneş’in, Dünya gezegeninin tarihçesi ile yeryüzünde ortaya çıkan “hayat” dediğimiz olayın, daha sonra da insanlık tarihinin, bir bütün olarak kavranmasıdır. Son olarak, insanlığın günümüzde karşılaştığı küresel düzeydeki sorunlar, tehditler ve (varsa) fırsatlar konusunda bütüncül bir bakış açısı kazanılması hedeflenmektedir.

Dersin İçeriği

Ders, evrenin başlangıcının bilimsel açıklaması olan Büyük Patlama (BP) kuramı ile başlayacak, onu takiben de elementlerin (atomların) çoğunun üretildiği ilk yıldızların oluşumuyla sonuçlanan sürec ele alınacaktır.

Gökadaların (galaksilerin) ve Samanyolu’nun oluşumu sonrasında Güneş’in ve gezegenlerinin oluşumu da dahil yeni yıldız sistemleri (bu arada ötegezegenler) ve ilgili gezegensel ve diğer ortamlar, izleyicinin izleyebileceği popüler düzeyde ele alınacak ve uygun bir dilde özetlenecektir.

Dünya’nın oluşumundan ve soğumasından sonra evrendeki en muhteşem ve hala gizemini koruyan olayın, yani yaşamın yeryüzünde nasıl ortaya çıkmış olableceği, bu konudaki deliller ışığında özetlenecektir. Evrim dediğimiz sürecin, tek hücreli hayattan başlayarak, BP’dan bu kadar yıl sonra, bugün içinde yaşadığımız küresel insan medeniyetini oluşturan homo sapienslerin memeliler, maymunsular, hominin, hominid ve modern insan şeklindeki gelişimi bilimin (antropolojinin) verileri ışığında değerlendirilecektir.

Günümüz medeniyetine giden yolda, toplayıcılık, Tarım Devrimi, Sanayi Devrimi ve günümüzün (başka isimler de verilen) dijital devrimine hangi önemli adımlarla ulaştığımızı anlamağa çalışacağız. Bu sırada, mümkün olduğunca teknik olmayan bir dil kullanılacaktır.

İçinden geçmekte olduğumuz korona virüsü salgını, küresel etkileri (bu bakımdan ve sonrasında olacaklar açısından) bir devrim başlatmış olabilir mi? Bu sorular ve olası gelecek perspektifleri takipçlerimizle birlikte ele almak, programa son anda ekleme gereği duyduğumuz diğer bir son konudur.

Ders İçeriği Müfredatı

1.Hafta: Giriş: Yöntem ve Teknikler: Karmaşıklık düzeyleri ve çoklu ölçekler
2.Hafta: Büyük Patlama, Karanlık Çağlar, İlk Yıldızlar, Elementlerin oluşumu
3.Hafta: Yıldız Sistemleri, Samanyolu, Güneş Sisteminin oluşumu, Dünya’nın jeolojik tarihi
4.Hafta: Yaşamın ortaya çıkışı, çok hücreli yaşam
5.Hafta: Evrim, İnsana Giden Yolda Adımlar
6.Hafta: Tarımın keşfi ve yükselişi, politik gücün oluşumu, sanayi devrimi, modern devrimler, İnsanlığın ve hayatın geleceği

Yöntem:

Haftada 1 oturumluk (tartışmalarla birlikte, 2 saatlik) dersler ve yukardaki program halinde, www.rasyonalist.org tarafından internet üzerinden yapılacak YouTube yayını şeklinde bir düzenleme planlanmaktadır. İşleyişin uygulamasına göre, bunda değişiklikler yapılabilecektir.

Prof. Dr. Mehmet Emin Özel hocamızın koordinasyonunda ve danışmanlığında ilerleteceğimiz bu derslerde, mümkün olduğu durumlarda, ilgili alanlarda uzman olan, farklı hocalarımızın da ders anlatımına katılımını sağlayacağız.

Referans Kitaplar:

1. David Christian, “Big History : Big Bang, Life and Rise of Humanity”, The Teaching Company (Great Courses), USA, 2015
2. C.S.Brown, “Büyük Tarih: Büyük Patlamadan Bugüne” (Çeviri: A. Sezgintüredi, Aylak Yayınevi, 2014)
3. Bill Bryson, “A Short History of Nearly Everything”, Black Swan, 2004 (Kitap “Hemen Hemen Herşeyin Kısa Tarihi” adıyla Türkçe'ye de kazandırılmıştır.)

Rasyonalist Ekibi adına Ege Can Karanfil