Sen de görünür müsün?

SEN DE GÖRÜNÜR MÜSÜN?

Görünür olmak, eskiden televizyona çıkmaktan ibaretti. Tanımadığınız kişilerden haber almanızın tek yolu televizyon, radyo ya da gazete gibi araçlardı—ki televizyon diğerlerine göre daha geç icat edildi.

Böyle haber mecralarına çıkmayan birileri hakkında bir şeyler öğrenmeniz mümkün değildi. Herkes kendi hayatını yaşıyordu ve komşunuzun ya da iş arkadaşınızın eve gittiğinde ne yaptığını bilmiyordunuz. Televizyona çıkmak bu sebeple çok büyük bir olaydı çünkü kendinizi “dünyaya” gösteriyordunuz. İnsanlar, televizyona çıkabilmek yani “görünür olmak” için çaba harcıyorlardı. Fakat günümüzde suç oranlarının artması, teknoloji ve internet kullanımlarının yaygınlaşması gibi sebeplerle artık “görünür olmak” büyük bir olay olmaktan çıktı. Bilinçsiz bir eylem haline geldi. Hatta bu bilinçsiz görünürlükten kurtulmak için para ödemeye ya da kendimizi kısıtlamaya kadar gittik. Çünkü artık biz insanlar “görünür”üz. İzlendiğimizin farkındayız.

BELKİ?

İzlendiğinizi bildiğiniz zaman rol yaparsınız. Rol yapmanız ise size başka bir kimlik, artık kendinizden koparamayacağınız bir maske verir. Bu maskeyi kişinin kendisi bile yüzünden ayıramadığında kişilik bozuklukları ortaya çıkmaya başlar. Kimse benliğine eskisi kadar sadık kalmıyor çünkü kendini kameraya, insanlara olduğundan farklı bir şekilde; örneğin insanların tepki göstereceği ya da seveceği uç düşüncelerin yanında gösteriyorlar.Artık buna o kadar alıştık ki, neyin yalan ya da yapmacık olduğunu kolayca ayırt edebiliyoruz. İşte Truman Show da bunu engellemek için yaratılmış. İnsanların rol yaptığı bir şeye inanmasını beklemek artık işe yaramıyor. Günlük hayatı bile anlatsanız, bir şeyler rayına oturmuyor.

Bu sorunun kökten çözümü ise bir insanın izlendiğini bilmeden, doğal olarak kendi benliğindeyken yayımlanması olduğunu düşünen bir yönetmenin Truman Show’u yaratması. Biz insanlar, aynı Truman Show filmindeki gibi, diğer insanlar bizi izliyormuşçasına kendi kendimizeyken sürdüreceğimiz yaşamı dışarı taşımaya çalışırız. Bu tür davranışlara Truman Style denir.Yöntemin ne kadar etkili olduğu ve kişiye olan etkileri tartışmaya açıktır. Fakat günümüzde bu tarz bir yaşam felsefesine sahip olan insanlar var ve bu yaşam tarzlarını en iyi sosyal medyada gösteriyorlar.

İşte sosyal medyanın son yıllarda bu kadar popüler olmasının nedeni de bu: kendimize bir vicdan azabı yaratmak ve onu dindirdiğimizde, yani onlara benzediğimizde vücudumuzda dopamin salgılarıyla beynimizdeki ödül merkezini harekete geçirmek. Yani anlık zevkler için anılarımızı, benliğimizi yakmak.

SOSYAL MEDYA: KENDİ TRUMAN SHOW’LARIMIZ

Truman Show, Truman adındaki bir bireyin hayatının kendisine söylenmeden filme alınmasını anlatıyor. Burada amaç doğallığı yakalamak olarak belirtiliyor fakat televizyonun asıl amacı reyting almak zaten. Sosyal medya ise insanların bu reyting için “savaştığı bir ring” olarak karşımıza çıkıyor. Kullanıcılar kendi Truman Show'larını yaratmaya çalışıyorlar. Üretilen içeriklerin doğal olması için özel hayatın gizliliği hakkına yapılan istismarları kolayca fark edebilirsiniz. İnsanların duygularına oynayabilmek için “beğenilmek” uğruna yapılan çekimlere internette 5-10 dakika dolaştığınızda ulaşabilirsiniz.Burada sadece özel hayattan bahsetmiyoruz, toplum içinde tabu olarak kalması gereken kavramların da açık bir şekilde gözler önüne serildiği bir ortamdan bahsediyoruz.

Peki, bu sosyal medyalardan uzak durabiliyor muyuz?

okul ödevim

(Bu anket yaşı 13-15 aralığında olan gençlere uygulanmıştır.)

Bu anketten de görebileceğimiz üzere, bilimsel olarak beyin ve gelişime açıkça zararlı olduğu belirtilen sosyal medya âlemine insanlar olarak çok erken bir yaşta kapılıyoruz. Özellikle ağırlıklı olarak Instagram üzerinden yürütülen Truman Show'lar pastanın büyük bir kısmını oluşturuyor. Bu, biz gençlerde özgüven eksikliği, kaygı bozuklukları gibi sorunlara yol açıyor. Daha beynimiz bile tam gelişmemişken estetik algıların peşinde koşmaya başlıyoruz. Halbuki peşinde koştuğumuz, uymaya çalıştığımız algılar gerçek bile değiller.Bir takım Truman Style yaşayan insanın ve onlardan para kazanmaya çalışan şirketlerin bizden çıkar sağlamak için oluşturduğu yapay kurallar ve trendlerden ibaret. Bunların bizi nasıl ve ne kadar etkilediği aslında umurlarında bile değil.

BU DA MI GERÇEK DEĞİL?

Truman nasıl sahte bir yaşamın içinde olduğunu fark etmediyse, biz de sosyal medya “gerçekliğinin” çoğunlukla bilincinde olmuyoruz. Önümüze mükemmel ilişkiler, sabah 5.30’da kalkıp spora giden, son 1 yılı 0 karbonhidrat ile kapatmış olan insanlar çıkıyor. Peki, ne kadarı gerçekten doğru? Bazen bunu düşünmeyi unutuyoruz.

Bu içerikler bize sanki bu yaşamlar zaten genelin yaşamı, olması gereken gibi gösteriliyor. Aslında içerik üreticileri ortaya koydukları ürünün gerçeğe ne kadar bağlı olduğunu pek de umursamıyorlar. Sonuçta birkaç dakika rol yapsalar hayatlarında ne kadar şey değişir ki? Lâkin durum bizim için böyle işlemiyor.

Biz bu sahte içerikleri, Truman Show'ları saatlerce izliyoruz. Bir süreden sonra o kadar çok maruz kalıyoruz ki onun gerçeklikten bir farkı olduğunu aklımızın ucundan bile geçirmiyoruz. "O adam her sabah 5.30’da spora gider, o kız da her gün sadece bir tabak salata yer." Bildiğimiz ve üstünde düşünmeyeceğimiz şey bu.

Truman da o lamba düşene kadar böyleydi. Bir set mi? Hayır, bu yaşamdı. Bu gerçekti… mi? O lamba Truman’ı hiç değiştirmedi aslında. O bunları hep görüyordu. Etrafta hep bir şeyler yanlıştı. Sadece bunlar üzerine düşünülmesi gereken şeyler değildi. Fakat siz, o takip ettiğiniz kızı—hani yılı 0 karbonhidrat ile geçiren—dışarıda hamburger yerken görseniz ne düşünürsünüz? Gerçekliğiniz aynı o lamba gibi yıkılmaz mı? Zihninizi çevreleyen duvarların boyası sökülmez miydi?

İşte size açık bir kanıt.

Bu, Truman için babasıydı. Onu orada görmemesi gerekiyordu.

Peki ya o kız size dese ki “Bu yapay bir şey, içinde karbonhidrat yok.”

Yine de inanır mıydınız? Artık o görüntü belleğinize nar lekesi gibi yapışırdı.

Truman için de aslında babasının ölmemiş olması bu kadardı.

Peki ya o reklamlara ne demeli?

Agora Bilim Pazarı

Göz Hastalıkları El Kitabı - Atlas

ISBN: 9786054414925
Sayfa Sayısı: 607
Ebatlar: 13.5×20 cm
Basım Yılı: 2011

Devamını Göster

₺876.00

Satın Al Tüm Ürünler

Durup dururken videoya giren o ürünler… Birçoğu tanıtan üretici tarafından kullanılmayacak bile.

Ne kadar doğru olduklarını iddia ederlerse etsinler, gerçek olduklarını kanıtlayabilirler mi?

Peki ya siz?

Kim yaşamının gerçek olduğunu söyleyebilir ki?

Adımın Azra olduğunu nereden bilebilirsiniz?

İnsan yaşarken gerçek olabilir mi ki?

Peki, senin lamban ne zaman düşecek?