FRANSIZ DEVRİMİ

FRANSIZ DEVRİMİ 1789

Bazı olaylar gerçekleştikten sonra kelebek etkisi misali derinden düzende kırılmalar yaratır. Nitekim bu etkinin başlangıcı da ya bozulmuş düzene sitemden ya da geçilecek olan yeni ve daha gelişmiş düzene insanlığın üstbilinç halinde teşvik olmasıyla doğar. Peki neden Fransız İhtilali bu kadar önemli? ve neden insanlık bu devrime elmas gözüyle bakıyor? Bunun temelde birçok nedeni yatmaktadır, ancak bu etken sebeplere değinmeden önce sizlere kısaca bilgi vermek isterim. Fransız Devrimi 1789'da başlamış (ancak incelediğimiz zaman olaylar daha önceleri patlak vermiştir.) Ve Napolyon'un yükselmesiyle sona ermiş oldukça etkili tarihsel bir süreçtir. Bu süreçte Fransız Halkı yıllardır süregelen monarşi ve feodal düzene sitem ederek başkaldırmıştır. Bu başkaldırılar sonucu büyük miktarda kan dökülmüş olsa da, Fransız Halk iradesinin gücünü fark ederek modern demokrasinin temelini atmıştır.

İhtilal Öncesi Fransa

yeniçağın sonlarına doğru Avrupa'nın en büyük ve en güçlü devletlerinden biri olan Fransa mutlak monarşiyle yönetilmekteydi. Siyasi, sosyal, ekonomi ve hukuk alanındaki bütün güçleri elinde bulunduran kral,yönetimi de kendi üzerine devralmıştı. Devletin genel anlamda bir bütçesi yoktu, ve gelirini iltizam usulüyle toplanan adaletsiz vergiler oluşturuyordu. Bu durum halktan bazı baskı ve şikayetlerin gelmesine sebep oluyordu. Adalet sistemi ise Paris'te Yüksek Mahkeme ve çeşitli illerde on iki mahkemeden oluşuyordu. Aynı zamanda kilise de yönetimin üzerinde büyük etkiye sahipti.

Fransız Devrimi'nin Başlangıcı

1776'da Fransa'nın büyük rakibi İngiltere'yi kösteklemek amacıyla Amerikan Devrimi'ne pahalıya mal olan katılımı, kral 16. Louis ve eşinin savurgan harcamalarıyla birlikte Fransa iflasın eşiğindeydi. Kraliyet hazinesi tükenmiş aynı zamanda 1788'de yaşanan dolu ve kuraklığın da hasadı olumsuz etkilemiş olması, Fransız Halkı'nı ekmek alamaz hâle getirmiştir. Halk kendisinden ağır vergiler alan ve karşılığında hiçbir şey vermeyen rejime öfkesini ve çaresizliğini gösterme yolu olarak grev yapmakta ve etrafı yağmalamakta bulmuştur. Kral, giderek artan aristokrat isyanlarını bastırmak için; soylular, ruhban sınıf ve 3. sıınıfın bulunduğu Genel meclisi topladı. Genel Meclis'in 5 Mayıs 2789'da olması kararlaştırıldı. Bu tarihe kadar herkes krala sunmak üzere şikayetlerini hazırlayacaktı. Ancak Fransa nüfusu meclisin son toplanma tarihi olan 1614'ten beri çok değişmişti. Artık 3. sınıf kesim halkın %98'ini oluşturuyordu. Bunun üzerine halk destek toplamaya başladı. Başka bir deyişle statüye göre değil, nüfus çoğunluğuna göre oylama istiyorlardı.

Tenis Kortu Yemini

Yemin, 20 haziran 1789'da Versay Sarayı'nın yakınlarındaki bir tenis kortunda 3. kamara'nın 577 üyesinden 576'sının ve 1. kamara'nın birkaç üyesinin imzaladığı bir taahhüttü. Genel Meclis'in toplantı salonu yanlışlıkla kilitlenmişti, ancak 3. kamara bunun kendi haklarına bir saldırı olduğunu düşündü. Ve öfkeleri iyice yükseliyordu 3. Kamara yakınlardaki bir tenis kortunda durdu.  "ulusun sesi duyulana" ve talepleri karşılanana kadar yerlerinden kıpırdamayacaklarına dair yemin ettiler. Soylular ve din adamları da olayları takip etti.

Bir hafta sonra kral kabul etti ve Genel Kurul "ulusal meclis" olarak toplandı.

Bastille Kalesi Olayı

İngilizler ile yapılan yüzyıl savaşları sırasında İngilizler, Fransa'yı işgal etmeye kalkmıştır. Bastille Kalesi de surlara destek olması için 13 yıl süren bir çalışmanın  ardından 1383 yılında tamamlanmıştır. Kale 200 yıl boyunca yapılış amacına uygun kullanılmıştır, ancak 2. Henry zamanında tamirat gören kale, hapishaneye dönüştürüldü. Halkla aynı hapishanede yatmak istemeyen mahkum asilzadeler ve bilimciler için kullanılmaya başlandı.

Ancak daha sonra bu amaçtan da saparak engizisyon olarak kullanılmaya başlandı ve siyasi mahkumlarla dolup taştı.

Fransız İhtilali'nin ilk ayaklanması 14 Temmuz 1789'da Bastille Kalesi'nde başladı ve kale, halk tarafından basıldı. İçeride kale komutanı Marquis De Lounay ve 114 askeri ile karşılaşan halk çatışmaya başladı. 4 saat süren çatışma boyunca 93 ihtilalci öldü, karşılığında ancak 1 asker öldürülebildi. Ancak sınırlı sayıdaki askerin karşısına devamlı olarak ihtilalci geldiği için kale komutanı kaleden çıkamayacağını anladı ve barış talep etti. Askerleri serbest bırakan halk, kale komutanının kellesini aldı ve kazandıları zaferi göstermek için sopanın ucuna takıp bütün şehri gezdirdiler. Bu olay fransız ihtilali'nin başlangıcı kabul edilir.

İnsan Ve Yurttaş Hakları Bildirisi

28 Ağustos'ta insan ve yurttaş hakları bildirisi, ulusal meclis tarafından kabul gördü.

Bildirge: insanların doğarken eşit olduğu ve bu sebeple yaşarken de eşit olması gerektiği, insanların zulme karşı direnmeye hakları olduğu, insanların dini ve görüşü yüzünden cezalandırılamayacağını söylüyordu.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor. Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak... Daha fazla göster

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

3 Eylül 1791 de kabul edilen ilk yazılı anayasa, kralın veto yetkisine sahip olduğu ve bakanları atama yetkisine sahip olduğu anayasal monarşiyi kurdu. Ancak bu durum bazı radikallerin hoşuna gitmedi ve daha cumhuriyetçi bir yönetim, ayrıca 16. Louis'in yargılanması için de destek toplamaya başladılar.

Cumhuriyetin İlanı

1792'de radikal jakobenlerin başta olduğu bir grup isyancı, Paris'teki kraliyete saldırması ve kralı tutuklaması siyasi krizin daha radikal bir hal almasına sebep oldu. Bir sonraki ay Paris'li ayaklanmacıların, karşı devrimcileri katlettiği bir şiddet dalgası patlak verdi. Bu şiddetli dalganın ortasında ulusal kongre Monarşiyi kaldırdı ve cumhuriyeti ilan etti.

16. Louis'in Giyotinle İdamı

17 Ocak 1793'te Ulusal Kongre'de kral idama mahkum edildi (suçsuz oyu sıfırken pek çok çekimser oyu çıkmıştır.) infaz dört gün sonra gerçekleştirildi. İnfaz dönemin ünlü celladı Charles-Henry sanson tarafından giyotin aracılığıyla gerçekleştirildi.

İnfaz sırasında devrik krala refakat eden Rahip Henry Essex Edgeworth anılarında infaz sırasında olanları şu şekilde belirtmiştir.

" İskeleye giden yol son derece engebeli ve geçilmesş zordu; Kral koluma yaslanmak zorunda kaldı ve o kadar yavaş hareket ediyordu ki bir an için cesaretini yitireceğinden korktum, ama son basamağa geldiğimde şaşırdım. Aniden kolumu bıraktığını hissettim ve sağlam bir ayakla tüm iskelenin genişliğini sessizce geçtiğini gördüm. Karşıma yerleştirilmiş on beş, yirmi davulun, Pont Tournant'ta duyulmuş olması gereken o kadar yüksek bir sese rağmen, onun şu unutulmaz sözlerini söylediğini duydum: 'Suçlandığım tüm suçlardan masum ölüyorum. Ölümüme neden olanları affediyorum ve Tanrı'ya dökeceğiniz kanım Fransa'ya asla uğratmaması için dua ediyorum' "

Terör Saltanatı 5 Eylül 1793

Fransız Devrimi'nin ardından on ay süreyle iktidarı ele alan jakobenlerin yürüttüğü devrim karşıtlarının yargılandığı ve Paris'te bir dizi idam dalgasının görüldüğü dönemdir.

Napolyon Bonapart

Napolyon Bonapart, 9 Kasım 1799'da yönetimden şikayetçi halkın hoşnutsuzluğu zirveye ulaşınca bir darbe düzenleyerek yönetimi Feshetti ve kendini Fransa'nın ilk konsülü olaral atadı. Bu olay Fransız Devrimi'nin sonu olarak kabul edilir.

Yazımı yazarken, destek olarak https://evrimagaci.org/fransiz-ihtilali-nedir-fransada-monarsi-nasil-devrildi-14953 buradan da yardım aldım. Bu yazıyı da okuyarak fransız ihtilali hakkında daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.^{[2], [3]}

​