Oral Kontraseptifler: En Yaygın Doğum Kontrol Yöntemine Bir Bakış...
Erkeklere Özel Doğum Kontrol Hapları Var mı?
Global Health News Wire
Kontraseptif yöntemler istenmeyen gebeliklerin önlenmesi için kullanılan doğum kontrol yöntemlerini tanımlar. Ülkemizde doğum kontrol ve korunma yolları yeterince uygulanmadığı için bu yöntemler önem taşımaktadır. Oral kontraseptiflerse gebeliği engelleme amacıyla kullanılan etkili doğum kontrol haplarıdır. Hormon içeren ve düzenli kullanım gerektiren bu haplar temelde 2 çeşittir. Kombine oral kontraseptifler ve sadece progestojen içeren ilaçlar. Bunlara ek olarak ''acil oral kontraseptifler'' de piyasada bulunmaktadır.
Kombine Oral Kontraseptifler (KOK)
Östrojen ve progestojen hormonlarını içeren bu ilaçlar beyinde hipofiz bezinden ''Luteinizing Hormon (LH)'' ve ''Follikül Uyarıcı Hormon (FSH)'' salgılanmasını baskılayarak dişinin yumurtlama sürecinin gerçekleşmesini engellerler. Normal bir menstrüel döngüde (adet döngüsü) FSH ve LH yumurta oluşumunu sağlar ve oluşacak embriyonun tutunabilmesi için rahmi hazırlar. Ek olarak KOK'lar, içerdikleri progestojen sayesinde servikal (rahim) mukusun su içeriğinin azaltılmasını ve yoğunluğunun arttırılmasını sağlarlar. Böylece spermin rahim ve fallop tüplerine ulaşarak yumurtayı döllemesi engellerler. İlk menstürasyondan (adet) sonra kullanılmaya başlanabilen bu ilaçlar etkili biçimde gebeliği önler.
Sentetik Progestojen İçeren Oral Kontraseptifler (POP, Progestojen-only pills)
Sadece progestojen içeren bu haplar içerdikleri hormon dozuna göre etki göstermektedir. Dozdan bağımsız olarak bütün POP'ların asıl etki mekanizmaları servikal mukusun yoğunluğunu arttırarak sperm canlılığını ve geçişini önlemektir. Doz miktarı arttıkça yumurtlamayı önledikleri menstrüel siklus (adet döngüsü) oranları da artar. Düşük dozda %50 siklusta yumurtlamayı önleyen bu ilaçlar, yüksek dozlarda bütün adet döngülerinde yumurta oluşumunu engelleyebilmektedir.
Doğum kontrol haplarının bulantı, baş ağrısı, düzensiz kanamalar, ruhsal değişiklikler gibi yan etkileri bulunmaktadır fakat bu etkiler kullanım süresi uzadıkça azalır. Bu ilaçların nadiren de olsa önemli kardiyovasküler etkileri de olabilmektedir. Bu yüzden sağlıklı ve korunmak isteyen bütün kadınlar bu hapların düzenli kullanımı için doktoruyla görüşmelidir. Ayrıca bu ilaçlar cinsel hastalık geçişini engellemez. Bu yüzden cinsel ilişkide kondom kullanımının önemi devam etmektedir.
Acil Oral Kontraseptif Haplar
Bilinen ismiyle ''ertesi gün hapları'' korunmasız veya yetersiz korunmanın uygulandığı cinsel ilişkilerden sonra kullanılabilen ve gebeliğin oluşmasını engelleyen ilaçlardır. Adet döngüsünün herhangi bir zamanında gebelik riski devam eder ve bu ilaçlar yine döngünün zamanından bağımsız olarak kullanılabilir. Cinsel ilişkiden sonra 5 gün içinde fakat mümkün olan en kısa zamanda alındığında gebeliğin %95 oranında engellendiğini görülmüştür. Yumurtlamayı engelleyerek veya geciktirerek etki gösterirler. Oluşmuş bir gebelik üzerine etkileri bulunmaz. Bulantı-kusma, adet gecikmesi gibi nadir yan etkileri bulunan bu ilaçların sık kullanımı önerilmemektedir. Bunun yerine doktora danışılarak düzenli bir kontrasepsiyon yöntemi kullanılmalıdır.
Erkekler İçin Oral Kontraseptifler Üretiliyor mu?
Kadınların uzun zamandır bu amaçla kullandığı ilaçların maalesef erkekler için olanları henüz piyasaya çıkmadı. İyi haber şu ki son yapılan klinik çalışmalarda bu ilaçlar için de büyük adımlar atıldı. İçeriğinde progestin ve modifiye edilmiş testosteron molekülü bulunan bu haplar libidoyu etkilemeden sperm sayısını düşük tutmayı amaçlıyor. Washington Üniversitesi tarafından yürütülen bu klinik çalışmanın sonuçları 23-26 Mart 2019 tarihlerinde New Orleans'ta gerçekleşen ENDO2019 konferansında sunulmuştur.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
20
-
7
-
6
-
6
-
5
-
4
-
4
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
- Türev İçerik Kaynağı: Academic | Arşiv Bağlantısı
- Kathryn A Martin, MD, et al. Overview Of The Use Of Combined Estrogen-Progestin Oral Contraceptives. (25 Eylül 2018). Alındığı Tarih: 26 Nisan 2019. Alındığı Yer: UpToDate | Arşiv Bağlantısı
- Sherry Wu, et al. (2019). Safety And Pharmacokinetics Of Single-Dose Novel Oral Androgen 11Β-Methyl-19-Nortestosterone-17Β-Dodecylcarbonate In Men. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, sf: 629-638. | Arşiv Bağlantısı
- World Health Organization. Emergency Contraception. (2 Şubat 2018). Alındığı Tarih: 26 Nisan 2019. Alındığı Yer: World Health Organization | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 23/02/2025 01:02:02 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7770
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
