Antosiyanin Nedir? Antosiyaninlerin Faydaları

Kendinizi bir çiçek bahçesinde hayal edin. Karşınızda kıpkırmızı güller, mosmor menekşeler, güzel kokulu leylaklar… Yanınızda bir de kiraz ağacı var, üzerinde bordo kirazlar; dibinde böğürtlen ve ahududu çalısı, üzerinde kırmızılı morlu meyveleri; yanında bir de mürdüm eriği ağacı, üzerinde mavi mor erikler. Sizin de gözünüzde muhteşem renklere sahip bir bahçe canlandı mı? İşte yazımızın baş karakteri, tüm bu güzel renklerin varlığının nedeni...

Antosiyanin Nedir?

Antosiyaninler, bitki aleminde bulunan bir grup polifenolik pigmentlerdir. Polifenollerin beyin sağlığından kalp sağlığına, diyabetten bazı kanser tiplerine kadar faydaları bilinmektedir [1]. Bitkilere (özellikle tanıdığımız bazı sebze ve meyvelere) kırmızı, mavi, mor hatta siyah renklerini antosiyaninler verir.

Bitkiler için antosiyaninler, arılar gibi polen taşıyıcıların ve tohum dağıtıcıların ilgilerini çekmesi nedeniyle çoğalmalarında önemli bir etkiye sahiptir. Fakat etkileri sadece bununla sınırlı değildir, aynı zamanda güçlü antioksidan özellikleri sayesinde abiyotik ve biyotik stres faktörlerine karşı da koruma sağlarlar [2].

Antosiyaninler bitkilerin ikincil metabolitlerinin önemli bir kısmını oluşturan flavonoidlerin önemli bir sınıfıdır. Suda çözünebilen pigmentler olduklarından dolayı çoğunlukla hücre kofullarında yer alırlar ve bitkiye verdikleri renk koful içerisindeki ortam tarafından etkilenir. Şu ana kadar doğada 600'ün üzerinde antosiyanin tanımlanmıştır [3]. Bitkilerde en yaygın antosiyaninler, yaygın altı antosiyanid türevleri olan pelargonidin, cyanidin, delphinidin, peonidin, petunidin ve malvidindir [4].

Yunanca koyu mavi (kyanos) çiçek (anthos) anlamına gelen antosiyanin ismi 1835’te Alman botanikçi Ludwig Marquart tarafından verilmiştir [5].

Antosiyanin Nelerde Bulunur?

• Böğürtlen
• Ahududu
• Yaban mersini
• Çilek
• Nar
• Siyah ve kırmızı kuş üzümü
• Mor lahana
• Mürdüm eriği
• Kiraz
• Kırmızı pancar
• Siyah fasulye

Antosiyaninin Faydaları

Antosiyaninin faydaları oldukça fazla olmasına karşın yeni popülerlik kazanmakta ve kayda değer çalışmalar yeni yeni duyulmaya başlamaktadır. Bu makalede antosiyaninlerin faydaları hakkında bilimsel kanıtlara dayalı bazı sonuçlar göreceksiniz.

Güçlü Bir Antioksidandır

Antosiyaninin faydalarının kayda değer bir kısmı bir antioksidan olması dolayısıyla neden olduğu etkilere dayanır.

Antioksidanlar, oksidasyon sürecini engelleyen bileşenlerdir. Oksidasyon, organizmada hücre düzeyinde zincirleme reaksiyonlara yol açarak hasara neden olan serbest radikalleri üreten kimyasal bir süreçtir. Bu nedenle antioksidan tüketiminin sağlığa önemli faydaları bulunur.

Örneğin yıllandırılmış sarımsak özütündeki antioksidanların Alzheimer ve demans gibi nörodejeneratif hastalıklardan, kalp-damar hastalıklarına hatta kansere kadar birçok faydası gözlenmiştir [6].

Virüslere Karşı Etkilidir

COVID-19 uzun zamandır hepimizin gündeminde. Bir yandan elimizden geldiğince önlem almaya çalışırken bir yandan da sevdiklerimiz ve kendimiz için endişelenmeye devam ediyoruz. Bunun en büyük nedeni korona virüse karşı elimizde henüz kesin bir çözümün bulunmaması. Ancak bu tabii ki yapabileceğimiz hiçbir şey olmadığı anlamına da gelmiyor. Bu noktada antosiyaninler, antiviral özellikleri sayesinde kendimizi korumamıza yardımcı olabilirler.

Yapılan deneylerin sonucu gerçekten umut verici. Bu moleküllerin, virüsün hücrelere yapışmasını engellediği ve virüs hücreye bulaşmışsa dahi hücre içerisinde çoğalmasını durdurduğuna dair bilimsel yayınlar var. Yani bu dönemde mümkün olduğunca antosiyanin içerikli besinler tüketmek korona virüse ya da herhangi bir başka viral hastalığa kesinlikle yakalanmayacağınız anlamına gelmese de size koruma sağlayacaktır [7].

Antosiyanin içerikli gıdalar her ne kadar sizi korona virüsten veya diğer viral hastalıklardan tamamen korumasa da, bunlara karşı dirayet oluşturmanıza ve savunmanıza önemli katkılarda bulunur.

Diyabet Hastaları İçin Yararlıdır

Antosiyaninin faydalarına şeker hastalığına olan yardımı da dahildir. Diyabet, vücudumuzda pankreas adlı salgı bezinin yeterli miktarda insülin hormonu üretmemesi ya da ürettiği insülin hormonunun etkili bir şekilde kullanılamaması durumunda oluşan ve ömür boyu süren bir hastalıktır [8]. Antosiyaninler ise antidiyabetik etkileri sayesinde sindirim sistemimizde yer alan ve kan şekerimizin yükselmesinden birinci derece sorumlu olan alfa-amilaz enzimini baskılayarak tüketilen sindirilmemiş şekerin kana daha yavaş karışmasını sağlar.

Yukarıdaki grafikte bir alfa-amilaz inhibitörü (baskılayıcısı) olan akarboz ilacı ile antosiyaninlerin kıyaslaması görülmektedir. 20 µg/ml değerinde akarboz, nişastanın %70'ini şekere çevirirken, antosiyaninde bu oran %50 dolaylarında kalmıştır. Buradan, antosiyaninlerin akarboza göre daha etkili alfa-amilaz inhibitörü olarak önemli antidiyabetik etkiler sağladığı görülmektedir [9].

Kansere Karşı Korur

Kalp ve damar hastalıklarından sonra dünya genelinde en çok can kaybına neden olan hastalık kanserdir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 2018 yılında her altı ölümden birinin nedeni kanser oldu [10]. Kanserin günden güne artmasını engellemek için yapılması gereken elbette çok şey var ve görünen o ki antosiyanin tüketimi de alabileceğimiz önlemlerden biri.

Antosiyaninlerin kanser önleyici etkiye sahip olduklarından konuyla ilgili makalelerde sıklıkla bahsediliyor. Yine beyin kanserine neden olan hücreler üzerinde yapılan bir deneyde de bu molekülerin sağlıklı hücrelere zarar vermediği, kanser hücrelerinde ise yüksek oranda seçici öldürücü rolü olduğu ortaya konulmuştur [11].

Göz Sağlığına Önemli Faydaları Vardır

Normal tension glaucoma (NTG) hastalarında yapılan bir çalışmada, hastaların görme fonksiyonlarında iyileşme olduğunu göstermiştir [14]. Ayrıca retinal enflamasyon sırasında fotoreseptörlerin hücre fonksiyonundaki sorunları engellediği gözlenmiştir [15]. Buna ek olarak katarakt açısından değerlendirildiğinde, lens saydamlığını artırdığı ve oksidatif stresin bir belirtisi olan MDA seviyelerini düşürdüğü gözlenmiştir [16].

Obeziteye Karşı Etkiler Gösterir

Günümüzün en büyük sorunlarından biri olan obezite, birçok kişinin hayatını olumsuz etkilemektedir. Antosiyaninlerle ilgili olan literatür günümüzde yeni yeni gelişmekte olduğundan bu konuda insanlar üzerinde detaylı çalışmalar henüz olmasa da fareler üzerinde yapılan çalışmalar umut verici görünmektedir. Yapılan bir araştırmada antosiyanin verilen farelerin trigliserit ve kolesterol seviyelerini düzenleyerek antiobezite etkilerine sahip olduğu gösterilmiştir [17].

Antimikrobiyal Etkileri Söz Konusudur

Genel olarak antosiyaninler çeşitli mikroplar üzerinde etkili olsa da, gram-pozitif bakterilerin gram-negatif bakterilere göre antosiyaninlere daha duyarlı olduğu gösterilmiştir. Antosiyanin barındıran meyvelerin antimikrobiyal aktivitesinin, barındırdıkları organik bileşikler olan antosiyaninler, zayıf organik asitler, fenolik asitler ve diğer kimyasal formlarının karışımından kaynaklı, muhtemelen çeşitli mekanizmalar ve sinerjik etkilerden kaynaklandığı düşünülmektedir [18].

Fakat antosiyaninlerin antimikrobiyal aktivitesi hakkında daha net konuşabilmek adına, ileri çalışmalar yapılması gerekmektedir.

Özet Olarak, Bol Bol Antosiyaninli Gıda Tüketin

Bahsettiğimiz üzere antosiyaninlerin sağlığımıza yararları saymakla bitmiyor. Her ne kadar bu konuda yapılan bazı çalışmalar öncül nitelikte de olsa, antosiyaninlerin bir gelecek vaat ettiğini öngörmek zor değil. Antiviral özellikte olması, kansere ve diyabete karşı koruma sağlaması dışında kalp-damar hastalıklarının, Alzheimer gibi nörodejeneratif (sinir sisteminde bozulmalara yol açan) hastalıkların gelişimini ve vücutta iltihaplanmasını önlemesi gibi sayısız faydası bulunuyor.

Ayrıca antioksidan, antialerjik ve antimikrobiyal etki gösteriyorlar [12]. Tüm bunlara ek olarak suda kolayca çözünebildiklerinden yüksek dozda kullanılsalar dahi vücuttan kolayca atılabilirler. Bu da onları düzenli tüketime uygun hale getirmektedir [13].

Hazırlayanlar:Arya Elçi & Ögetay Kayalı
Editör:Ögetay Kayalı

Referanslar
1. Healthline, "Polyphenols", <https://www.healthline.com/nutrition/polyphenols>

2. Liu, Y., Tikunov, Y., Schouten, R. E., Marcelis, L. F. M., Visser, R. G. F., & Bovy, A. (2018). Anthocyanin Biosynthesis and Degradation Mechanisms in Solanaceous Vegetables: A Review. In Frontiers in Chemistry  (Vol. 6, p. 52). <https://www.frontiersin.org/article/10.3389/fchem.2018.00052>

3. Smeriglio, A., Barreca, D., Bellocco, E., and Trombetta, D. (2016). Chemistry, pharmacology and health benefits of Anthocyanins. Phytother. Res. 30, 1265–1286. doi: 10.1002/ptr.5642

Agora Bilim Pazarı

Sarah Bakewell Seti (2 Kitap)

Setin içerisindeki kitaplar:

1-Nasıl Yaşanır ya da Bir Soruda Montaigne’in Hayatı ve Cevaplamak İçin Yirmi Teşebbüs

2-Varoluşçular Kahvesi: Özgürlük, Varoluş ve Kayısı Kokteylleri

Bilgiler ve Uyarılar:

1. Bu ürün sipariş alındıktan 1-3 gün içinde postalanacaktır.
2. Lütfen sipariş vermeden önce iade ve ürün değişikliği ile ilgili bilgilendirmemizi okuyunuz.
3. Bu kampanya, Domingo Yayınevi tarafından Evrim Ağacı okurlarına sunulan fırsatlardan birisidir.

Devamını Göster

₺320.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Dış Sitelerde Paylaş

4. Kong, J. M., Chia, L. S., Goh, N. K., Chia, T. F., and Brouillard, R. (2003). Analysis and biological activities of anthocyanins. Phytochemistry 64, 923–933. doi: 10.1016/S0031-9422(03)00438-2

5. David W. Lee and Kevin S. Gould, "Pigments called anthocyanins probably protect leaves from light damage
by direct shielding and by scavenging free radicals", <https://harvardforest.fas.harvard.edu/sites/default/files/leaves/2002_11_leaf_article.pdf>

6. Carmia Borek, Antioxidant Health Effects of Aged Garlic Extract, The Journal of Nutrition, Volume 131, Issue 3, March 2001, Pages 1010S–1015S, <https://doi.org/10.1093/jn/131.3.1010S>

7. Sankara, "Antosiyaninler Koronavirüse Karşı Etkili Olabilir" <https://www.sankara.com.tr/antosiyaninler-koronaviruse-karsi-etkili-olabilir/1722/>

8. Türkiye Diyabet Vakfı, "Diyabet Nedir?"<https://www.turkdiab.org/diyabet-hakkinda-hersey.asp?lang=TR&id=46>

9. Sankara, "Antosiyaninlerin Diyabet İlacı Olarak Kullanılan Acarbose Etken Maddesine Göre Antidiyabetik Etkisinin Belirlenmesi" <https://www.sankara.com.tr/antosiyaninlerin-diyabet-ilaci-olarak-kullanilan-acarbose-etken-maddesine-gore-antidiyabetik-etkisinin-belirlenmesi/1705/>

10. Doğruluk Payı, "Dünyada Her Altı Ölümden Birinin Nedeni Kanser" <https://www.dogrulukpayi.com/bulten/turkiye-de-ve-dunyada-kanser-vakalari>

11. Sankara, "Antosiyaninlerin Hacat & U87 Gerçek Zamanlı Hücre Analiz (RTCA) Sonuçları" <https://www.sankara.com.tr/antosiyaninlerin-hacat-u87-gercek-zamanli-hucre-analiz-rtca-sonuclari/1711/>

12. Dilip Gosh, "Anthocyanins and anthocyanin-rich extracts in biology and medicine: Biochemical, cellular, and medicinal properties", Current Topics in Nutraceutical Research Vol. 3, No. 2, pp. 113-124, 2005

13. Del Bò C, Ciappellano S, Klimis-Zacas D, et al. Anthocyanin absorption, metabolism, and distribution from a wild blueberry-enriched diet (Vaccinium angustifolium) is affected by diet duration in the Sprague-Dawley rat. J Agric Food Chem. 2010;58(4):2491-2497. doi:10.1021/jf903472x

14. Shim SH, Kim JM, Choi CY, Kim CY, Park KH. Ginkgo biloba extract and bilberry anthocyanins improve visual function in patients with normal tension glaucoma. J Med Food. 2012;15(9):818-823. doi:10.1089/jmf.2012.2241

15. Miyake S, Takahashi N, Sasaki M, Kobayashi S, Tsubota K, Ozawa Y. Vision preservation during retinal inflammation by anthocyanin-rich bilberry extract: cellular and molecular mechanism. Lab Invest. 2012;92(1):102-109. doi:10.1038/labinvest.2011.132

16. Thiraphatthanavong P, Wattanathorn J, Muchimapura S, et al. Preventive effect of Zea mays L. (purple waxy corn) on experimental diabetic cataract. Biomed Res Int. 2014;2014:507435. doi:10.1155/2014/507435

17. Kwon SH, Ahn IS, Kim SO, et al. Anti-obesity and hypolipidemic effects of black soybean anthocyanins. J Med Food. 2007;10(3):552-556. doi:10.1089/jmf.2006.147

18. Cisowska A, Wojnicz D, Hendrich AB. Anthocyanins as antimicrobial agents of natural plant origin. Nat Prod Commun. 2011;6(1):149-156.

19. Khoo, H. E., Azlan, A., Tang, S. T., & Lim, S. M. (2017). Anthocyanidins and anthocyanins: colored pigments as food, pharmaceutical ingredients, and the potential health benefits. Food & nutrition research, 61(1), 1361779. <https://doi.org/10.1080/16546628.2017.1361779>