Albino - Albinizm

Çok genel bir anlama sahip olan pigment, doğadaki tüm makro nesnelerin renklerinin oluşmasını sağlayan moleküllere verilen addır. Bu işlevlerini yerine getirebilmeleri için gereken enerji kaynağı da ışıktır. Elektromanyetik spektrumun görünür bölgesindeki renklere karşılık gelen dalga boyları pigmentleri harekete geçirerek nesnelerin görünen renklerini oluşturur. Pigmentlerin büyük bir grubu olan biyolojik pigmentler veya biyokromlar ise bunun canlı maddelerdeki karşılığıdır. Organizmalar tarafından üretilip, ışığı seçici bir şekilde soğurmaları ile renk gösterirler.

Şekil 1. Endüstriyel pigmentler.

Örneğin melanin çoğu organizmada bulunan doğal pigmentlerdendir. Teknik olarak tirosin aminoasitinin oksidasyonu ile oluşan bu pigment, öncelikle deri, saç ve göz renklerinden sorumludur. Ayrıca bitkilere yeşil rengi veren klorofil ve turuncu rengi veren karoten de pigment tipleridir. Canlının rengi, diğer bir deyişle gelen ışığı görünür bölgenin hangi dalga boyunda yansıttığı işte bu pigmentlerin miktarlarına bağlıdır.

Şekil 2. Klorofil, karoten ve melanin pigmentlerinin farklı miktarlarına göre olası sonuçları.

Albino - Albinizm

Genetik deformasyon ve anormallikler bir canlıda, her şeyi olduğu gibi biyolojik pigmentleri de etkileyebilir (örneğin melanin için tirosinaz enzimini veren tirosinaz geninin mutasyonu). Pigmentler doğal olarak canlının genetiğine bağlı şekilde değişik miktarda, dolayısıyla renklerde olabilir. Ancak miktarının çok az veya tamamen yok olması da albinizm problemini oluşturur. Albinizme sahip bireyler, albino veya akşın olarak adlandırılmaktadır. Tabii bu noktada pigmentlerin eksikliği sadece beyaz ten, beyaz tüy veya beyaz yaprak olarak görülmemelidir, çünkü organizmanın ışık ile etkileşen yerlerinin bütününe yayılmış (gözün iris bölgesi gibi tüm dış bölgeler) bir eksiklik söz konusudur.

Albinizm aynı zamanda kalıtsal bir genetik bozukluktur. Nesilden nesile aktarılabilir. Kendi türümüzün istatistiği olarak, dünyada her 17000 insanda bir görülen bu durumun sadece bir cilt hastalığı olmadığı anlaşılmıştır. Pigment eksikliğinin bazı sonuçları olarak; Albino bireyler zamanla görme kaybı da yaşamaktadırlar ve elektromanyetik radyasyona karşı daha savunmasızdırlar. Albinizm bazı bireylerde kısmi olarak da görülebilir. Kısmi albinolara vitiligo denilmektedir.

Şekil 5. İnsanda bazı yetişkin ve çocuk albinolar.

Pigmentasyon (organizmanın pigment oluşturması) doğal seleksiyonun bir sonucu olarak morötesi radyasyona karşı geliştirilmiş bir mekanizmadır. İnsanların ten renklerinin, coğrafi olarak güneşten gelen kozmik ışınlara göre şekillendiğine dair düşünceler de vardır. Halen araştırmalar devam etmektedir.

---

Hazırlayan:Emir Haliki

Referanslar

1. RA King, CG Summers - Dermatologic clinics, 1988, Europe PMC
2. http://www.cnchemicals.com/Page/Industry/101-Pigment.html
3. http://www.wisegeek.com/what-is-medium-skin.htm
4. http://www.dementiadiet.com/Glossary.html
5. http://lifeforaforest.com/2016/01/11/albino-plants/
6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3024016/