Cinsel Seçilimin Cevapladığı Kritik Soru: Erkekler Neden Var?

"Erkek" diye bir cinsiyetin var olma nedeni, uzun bir süredir bilim insanlarının kafasını kurcalamaktadır. Yüzeysel olarak bakıldığında eşeyli üreme verimsiz ve masraflıdır; ancak buna rağmen çokhücreli canlıların ezici bir çoğunluğu genlerini gelecek nesillere aktarmak için bu yöntemi seçmiştir. Bu durumda... Erkekler neden var? Güney Angliya Üniversitesi'nden bilim insanları, bu soru işaretini aydınlatmayı başardıklarını düşünüyor. Cevap, evrimsel biyolojiden anlayanların büyük oranda öngörecekleri gibi: Cinsel Seçilim. Ancak araştırmacılar, cinsel seçilimin toplum sağlığı üzerinde etkisi olduğunu ve böylece türleri yok olmaktan koruyucu bir görev gördüğünü de gösterdiler. Böylece ikinci bir cinsiyetin varlığının, soyun kırılmasını önleyici bir mekanizma görevi gördüğünü ortaya koymuş oldular.

Nature dergisinde yayımlanan araştırmada Tribolium cinsi un böcekleri üzerinde çalışılarak, çokhücreli canlıların üremek için neden sekse başvurduğu anlaşılmaya çalışıldı. Kontrol altındaki laboratuvar koşullarında araştırmacılar, 10 yıllık bir süre boyunca böceklerin 50 neslini adım adım takip ettiler ve cinsel seçilimin böceklerin evrimi üzerindeki etkisini incelediler. Charles Darwin tarafından ortaya konduğu gibi cinsel seçilim, genellikle erkeklerin dişileri elde etmek için birbiriyle mücadele etmesi sürecidir. Makalenin baş yazarı Matt Gage şöyle söylüyor:

Dünya üzerindeki çok hücreli canlıların neredeyse hepsi seks yaparlar. Ancak seksin varlığını açıklamak çok kolay değildir, çünkü seks yapmak büyük bir yüktür. Bu yükün başında, yavrularınızdan sadece yarısının (dişi olanların) yavruyu meydana getirebilecek cinsiyete sahip olmasıdır. Bu durumda tüm bu türler neden erkeklerle zaman kaybetmektedir?

Bizler, Darwinci seçilimin bu kadar yaygın ama aynı zamanda bu kadar da müsrif gibi gözüken bir üreme sisteminin devamlılığını neden sağladığını anlamak istedik. Çünkü örneğin sadece dişilerden oluşan aseksüel popülasyonlarda seks yapmadan, çok daha fazla sayıda yavru üretebilmek daha avantajlı gözükmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Evrimsel Biyoloji ile ilgili diğer içerikler ›

• Aşk Nedir? Neden Evrimleşmiştir? Nasıl Aşık Oluruz?
• Genişletilmiş Evrimsel Sentez Röportajı (Massimo Pigliucci)
• Neden Solucanlar? Bilim İnsanlarının Bu Solucan Merakı Nereden Geliyor?

Araştırmacılar cinsel seçilimin etkisini ortadan kaldırdıklarında böceklerin tek eşli olacak şekilde çiftlere ayrıldıklarını gördüler. Bundan hemen sonra, böceklerin sağlığı hızla kötüleşti ve sadece 10 nesil sonra tamamen yok oldular! Bunun tam tersi şekilde, 90 erkeğin sadece 10 dişiyle çiftleşmek için mücadele etmek zorunda olduğu, üzerlerinde yoğun miktarda cinsel seçilim baskısı bulunan böcekler soy tükenmesine çok daha dirençliydiler. Gage şöyle diyor:

Rakipleri elemekte iyi olmak ve üremek üzere eşleri üzerine çekmek için bir bireyin birçok farklı açıdan iyi olması gerekmektedir. Dolayısıyla cinsel seçilim, popülasyonların genetik sağlığını korumak ve geliştirmek için çok etkili bir filtredir. Bulgularımız, üreme için seks yapmanın baskın yöntem olmasının sebebinin, cinsel seçilimin bu önemli genetik faydaları sağlaması olduğu fikrini doğrulamaktadır.

Araştırma, cinsel seçilimin zararlı genetik mutasyonları elemek konusunda kritik bir rol oynadığını da göstermektedir. Erkekler arasında rekabet oldukça, dişiler genetik olarak zayıf erkeklerle üremekten uzak duracaktır. Araştırmanın gösterdiğine göre sadece 20 nesil boyunca bile yapılan iç döllenme (ensest çiftleşme) sonrasında cinsel seçilim etkisi altında olan böceklerin daha yüksek uyum başarısı vardı ve popülasyonlarının sağlık durumu çok daha iyiydi; üstelik yok olmaya karşı çok daha dirençlilerdi.

Aslında araştırma, çok uzun bir süredir cinsel seçilimin cinsiyetlerin ortaya çıkmasında ve onları pekiştirmesindeki role bir diğer açıdan, pratik ve deneysel bir kanıt sunmuş oluyor. Eşeyli üreme her ne kadar eşeysiz üremeye göre daha masraflı olsa da, getirileri de eşeysiz üremeyle kıyaslanamayacak kadar fazladır. Örneğin, evrimsel sürecin devamlılığı ve türlerin varlıklarını koruyabilmesi için çeşitlilik vazgeçilmez bir öneme sahiptir. Eşeyli üremede, eşeysiz üremeye nazaran çok daha fazla çeşitlilik üretilip korunabilmektedir. Böylece eşeyli üreyen canlılar daha fazla çeşitlenebilmekte, evrime de çalışabileceği malzeme yaratılmış olmaktadır. Bu çeşitlilik arasında ortam şartlarına en uyumlu olanlar daha kolay hayatta kalıp üremekte ve kendilerini güçlü/uyumlu kılan genleri daha fazla gelecek nesillere aktarabilmektedir. Dolayısıyla çeşitliliği pekiştiren her mekanizma (eşeyli üreme gibi), evrimsel süreçte de avantaj sağlayacaktır. Bu nedenle canlılar, tek cinsiyet yerine iki cinsiyetli bir sisteme doğru evrimleşmektedir. Evrim Ağacı olarak, eşeyli üremenin evrimsel kökenlerini buradaki makalemizde, birçok canlı türünde neden sadece 2 cinsiyeti olduğunu buradaki yazımızda detaylıca işlemiştik.