Orta Asya Haricinde Küresel Ani Kuraklıklar Yoğunlaşıyor!

Geophysical Research Letters dergisinde yayınlanan bir araştırma, ani ve şiddetli kuraklık dönemleri olarak bilinen ani kuraklıklar dünya genelinde artarken dağlık Orta Asya’da ani kuraklık alanları azaldığını gösteriyor. Isınan iklimin neden olduğu ısı ve yağış düzenlerindeki değişiklikler bu eğilimleri tetikliyor.

Ani kuraklıklar haftalar içinde aniden ortaya çıkar ve genellikle hazırlıklı olmayan topluluklarda kalıcı etkilere neden olur. Bu da su ve gıda güvenliği için endişe vericidir. Yeni çalışma, ani kuraklıkların küresel görülme sıklığını sistematik ve nicel bir yaklaşımla ele alıyor. Araştırmacılar, son on yıllarda hızlı artış gösteren sıcak noktaları ve bölgeleri haritaladı. Makalenin başyazarı ve aynı zamanda NASA’nın Marshall Uzay Uçuş Merkezi ve Üniversiteler Uzay Araştırma Derneği’nde iklim bilimci olan Maheshwari Neelam şöyle diyor:

Dünyanın birçok yerinde ani kuraklıkların daha geniş alanlara yayıldığını, daha uzun sürdüğünü ve daha hızlı başladığını gördük.

Çalışma, kuraklık şiddetinin üç kritik ölçütünü belirledi: Başlangıç hızı, süresi ve coğrafi kapsamı. Tahmin ve afete hazırlığı geliştirmek amacıyla NASA'nın 1980'den 2019'a kadar 40 yıllık MERRA-2 iklim verileri, hava gözlemleri, uydu görüntüleri ve modellenmiş kök bölgesi toprak neminden yararlanılarak analiz edildi. Neelam şöyle devam ediyor:

Örneğin, Güney Amerika’daki havza bölgelerinde başlangıç hızı yılda yaklaşık 0.12 gün daha hızlı oluyor, bu nedenle on yıl boyunca bir gün daha erken gelişiyorlar. Kapsam yılda %1 ila %3 oranında artıyor. Bu ölçütler, erken uyarı sistemleri tarafından ani kuraklık özelliklerindeki değişim oranlarını risk değerlendirmesi ve afet hazırlığına dahil etmek için kullanılabilir.

Güney Amerika, özellikle güney Brezilya ve Amazon, bölgedeki ormansızlaşma modelleri, yüksek sıcaklıklar ve daha az yağmurla uyumlu olarak ani kuraklığın her üç boyutunda da güçlü bir yoğunlaşma yaşamaktadır. Kongo, Angola, Zambiya, Zimbabve, Güney Afrika, Lesotho ve Madagaskar da sıcak noktalar arasındadır. Afrika'daki su havzalarında yüksek sıcaklıkların azalan yağışlardan daha önemli olduğu tespit edilmiştir.

Arazi örtüsü de ani kuraklık hassasiyeti için önemlidir. Çalışma, savana ve çayırların, özellikle nemli ve yarı nemli iklimlerde diğer ekotiplerden daha fazla ani kuraklıklara duyarlı olduğu gösteriyor.

Himalaya Karakoram, Tianshan ve Hindu Kush gibi yüksek dağları merkez alan Orta Asya havzalarında, dünya genelindeki eğilimin tersine, çalışma dönemi boyunca ani kuraklığın boyutu küçülmüştür. İklim kaynaklı yağış değişiklikleri, eriyen kar örtüsü ve dağlarda kar yerine yağmura geçiş, toprakları nemli tutmuştur. Bu değişiklikler, bölgede gözlemlenen ani sel olaylarını artırabilir.

Neelam, su bütçelerinin ve su yönetiminin değerlendirilmesi için afetlere karşı arazilerin havza ölçeğinde tepkisini anlamanın önemini vurgulayarak siyasi sınırları aşan bir yaklaşıma dikkat çekiyor:

Doğal afetlerin siyasi değerleri yoktur. Bu yüzden ülkeler yerine havzaları inceledik.