İnsanlar mı Hayvanlardan Daha Zeki, Yoksa Her Hayvanın Zekası Farklı Kategoride mi?

Adeliade Üniversite’sinden evrimsel biyoloji uzmanlarına göre, insanlar kendilerini, binlerce yıldır hayvanlar aleminden daha zeki oldukları konusunda (aksi yönde giderek artan verilere rağmen) kandırıyorlar. Üniversitenin tıp bilimleri bölümünde konuk araştırmacı olan Dr. Arthur Saniotis şöyle diyor:

Bin yıldır, her türden yetkili makamlar -dinlerden, seçkin otoritelere kadar- rahatsızlık verecek şekilde insanların, hayvanlar aleminde en zeki varlıklar olduğu fikrini tekrar ediyorlardı. Ancak, bilimin bize gösterdiğine göre hayvanlar, insanlardan üstün bilişsel yeteneklere sahip olabilirler.

Dr. Saniotis, insanların üstün zekaya sahip olduğu inancının, 10.000 yıl kadar önce Tarım Devrimi’ne bağlı olarak tahıl üretimi ve hayvanların evcilleştirilmesi ile ortaya çıktığını düşünüyor. Bu inanç, insanları yaradılışın üstün türü olarak gören organize dinlerin ortaya çıkışı ile hızlı bir şekilde yayıldı. Dr. Saniotis:

İnsanların zeka üstünlüğü inancı, felsefe ve bilimde değişmez bir yere sahip oldu. Belki de filozoflar arasında en çok sözü geçen düşünür olan Aristo bile insanların muhakeme yetenekleri yüzünden hayvanlardan üstün olduğunu savundu.

19. yy’da hayvan haklarının önemi artmaya başladığında, Sanayi Devrimi diğer hayvanların hakları hakkında yapılan kazançların farkındalığını engelledi. Tıp bilimleri fakültesinde antropolojik ve karşılaştırmalı anatomi profesörü olan Prof. Maciej Henneberg, hayvanların çoğu zaman insanlar tarafından yanlış anlaşılan farklı özelliklere sahip olduğunu söylüyor. Prof. Henneberg:

Biz onları anlayamıyor iken onların da bizi anlayamaması, bizim 'zeka'mızın seviyesinin yüksek olduğunu anlamına gelmiyor, sadece zekalarımızın birbirlerinden farklı tipte olduğunu gösteriyor. Örneğin, bir yabancı kendi dilimizin yanlış/eksik haliyle bizimle iletişim kurmaya çalıştığında onun çok da zeki olmadığını düşünürüz. Ancak gerçek bu değildir.

Hayvanlar, insanların tespitlerine göre dil ve teknoloji alanında küçümsenen, farklı tiplerde zeka örnekleri sergiliyor. Bunların içinde sosyal ve kinestetik (bedensel) zeka da bulunuyor. Asya maymunları (Hylobatidae ailesi) gibi bazı memeliler çok çeşitli sesler çıkarabilirler – 20’den fazla anlamı olan bu sesler ağaçta yaşayan bu primatlara tropik orman örtüsü boyunca iletişim kurma olanağı sağlıyor. Herhangi bir ev kurmamaları ise asya maymunları ile tamamen alakasız bir konu. Prof. Henneberg diyor ki: 

Çoğu dörtayaklı, yaşadıkları çevreye karmaşık koku izleri bırakıyorlar, ve koalalar gibi bazıları ise göğüslerinde koku izleri bırakabilmek için bezlere sahipler. Kısıtlı koku duyuları ile insanlar, bu koku izleri içinde bulunan görsel dünya kadar bilgi açısından zengin olabilecek bu karmaşık mesajları anlayamıyorlar bile.

Prof. Henneberg evcil hayvanların da memeli ve kuşların zihinsel yeteneklerini anlayabilmemiz için yakın bir öngörü verdiklerini söylüyor ve ekliyor: 

Evcil hayvanlar bizimle iletişim kurup istediklerini anlatabilmek ile kalmıyor bize istediklerini de yaptırabiliyorlar. Hayvanlar alemi düşündüğümüzden çok daha karmaşık.