Türk tarihi genellikle kahramanlık, adalet, hoşgörü ve devlet kuruculuğu ekseninde anlatılsa da, her büyük medeniyet gibi hatalar, zulümler, başarısızlıklar ve eleştirilebilir olaylar da barındırır. Tarih, yalnızca övünmek için değil; aynı zamanda ders çıkarmak içindir. Bu nedenle “Türkler hiç yanlış yapmadı mı?” sorusu, hem bilimsel hem de ahlaki açıdan önemlidir.
Göçebe Dönem ve Erken Türk Devletlerinde...
Avar Türklerinin Çin'de katliamları (582–600):
Avarlar, isyan bastırırken on binlerce Çinliyi öldürmüştür.[1] (1084 yılında yazılan Zizhi Tongjian)
Göktürklerin iç boylara baskıları; Töreye uymayan boyların malları alınmış, sürgün edilmiştir.[2]
Selçuklu ve Beylikler Dönemi
Ani şehrinin alınışı (1064): Şehirde bazı Ermeni kaynaklarına göre yağma ve kilise tahribatı anlatılır. Tahribat belirtileri yabancı kaynaklara göre büyük çaptadır.[3]
Haçlı esirlerine kötü muamele vakaları: Selçuklu komutanlarından bazıları esirleri fidye için kötü koşullarda tutmuştur.[4]
Osmanlı’da Eleştirilen Uygulamalar
Devşirme Sistemi
Hristiyan ailelerden zorunlu olarak çocuk alma sistemi. Bazı Avrupalı tarihçilerce “çocuk haraç sistemi” olarak eleştirilir.
Şehzade Katli (Kardeş Katli)
I. Mehmed, II. Murad, II. Bayezid dönemlerinde uygulanmıştır. Fatih Kanunnamesi'nde “nizâm-ı âlem için evlâtdır gerekse katledeler” şeklinde resmileşmiştir.
Celali İsyanları ve Halk Zulmü (1596–1610)
Anadolu’da vergi baskıları, eşkıyalık ve devlet şiddeti yüzünden köyler boşalmış, halk katledilmiştir.
Ermeni Tehciri (1915)
Osmanlı Devleti zorunlu sürgün uygulamıştır. Bazı bölgelerde isyanlar ve katliamlar (Van, Zeytun) olurken; bazı yerlerde devlet kontrolü dışındaki milisler tarafından sivil ölümleri yaşanmıştır.
Sonuç: Gerçek Tarih Ne Siyah, Ne de Beyazdır
Türkler tarih boyunca büyük devletler kurmuş, adalet, medeniyet ve hoşgörü taşımıştır. Ama hiçbir millet gibi hatasız değildir; savaşlar, siyasi çekişmeler ve insani zaafların doğurduğu zulümler yaşanmıştır. Tarihe dürüst yaklaşmak, ne “biz sütten çıkmış ak kaşığız” demek, ne de “her şey yanlış” demek gerektir. Diğer milletlerin perspektifi taraflı da olabilir. Bunu da göz önünde bulundurmakta gerektir.
Osmanlı Bölümü İçin Kaynakça;
Heath Lowry – The Nature of the Early Ottoman State
Fatih Devri Üzerinde Tetkikler ve Vesikalar - 1 - Halil İnalcık
Türk Halkının Dirlik ve Düzenlik Kavgası "Celaliler İsyanları" - Prof. Dr. Mustafa Akdağ
Yusuf Halaçoğlu'nun “Ermeni Soykırım İddiaları ve Arşiv Belgeleri”
Umarım yardımcı olur...
Kaynaklar
- 司马光. (1084). 资治通鉴（中华经典普及文库） (中华书局出品) (Chinese Edition). ISBN: 9787101053463.
- P. B. Golden. (1992). An Introduction To The History Of The Turkic Peoples: Ethnogenesis And State Formation In Medieval And Early Modern Eurasia And The Middle East. ISBN: 9783447032742. Yayınevi: Harrassowitz.
- A. Lastivertc'i. (1079). Aristakes Lastivertc'i's History. ISBN: 9781925937558.
- S. Runciman. (1991). A History Of The Crusades: Vol. 2: The Kingdom Of Jerusalem And The Frankish East 1100-1187. ISBN: 9780140137040.
