Oturduğumuz yerden veya yattığımız yerden kalktığımızda başımızın dönme sebepleri nelerdir?

Bu olay aslında tıpta ortostatik hipotansiyon olarak geçmekte. Araştırmalarımı da şöyle sizinle paylaşayım.

Genel bilgiler

Postural hipotansiyon olarak da adlandırılan ortostatik hipotansiyon, oturduktan veya uzandıktan sonra ayakta dururken meydana gelen bir düşük tansiyon şeklidir. Ortostatik hipotansiyon baş dönmesine veya baş dönmesine ve muhtemelen bayılmaya neden olabilir.

Ortostatik hipotansiyon hafif olabilir. Bölümler kısa olabilir. Bununla birlikte, uzun süreli ortostatik hipotansiyon daha ciddi sorunlara işaret edebilir. Ayağa kalktığınızda sık sık başın döndüğünü hissediyorsanız, bir sağlık uzmanına görünmeniz önemlidir.

Nadir görülen ortostatik hipotansiyona genellikle dehidrasyon veya uzun süreli yatak istirahati gibi bariz bir neden neden olur. Durum kolayca tedavi edilir. Kronik ortostatik hipotansiyon genellikle başka bir sağlık sorununun işaretidir, bu nedenle tedavi nedene bağlıdır.

Ortostatik hipotansiyonun belirtileri

Ortostatik hipotansiyonun en sık görülen semptomu, oturduktan veya uzandıktan sonra ayağa kalkıldığında baş dönmesi veya baş dönmesidir. Semptomlar genellikle birkaç dakikadan az sürer.

Ortostatik hipotansiyon belirtileri ve semptomları şunları içerir:

• Ayakta dururken baş dönmesi veya baş dönmesi

• Bulanık görüş

• Zayıflık

• Bayılma (senkop)

• Bilinç bulanıklığı, konfüzyon

Ortostatik hipotansiyonun nedenleri

Otururken veya uzanırken, yerçekimi kanın bacaklarda ve karın bölgesinde birikmesine neden olur. Kan basıncı düşer çünkü kalbe geri akan daha az kan vardır.

Genellikle kalp ve boyun atardamarlarının yakınındaki özel hücreler (baroreseptörler) bu düşük kan basıncını algılar. Baroreseptörler beyne sinyaller gönderir. Bu, kalbe daha hızlı atmasını ve daha fazla kan pompalamasını söyler, bu da kan basıncını dengeler. Bu hücreler ayrıca kan damarlarını daraltır ve kan basıncını yükseltir.

Ortostatik hipotansiyon, vücudun düşük tansiyonla başa çıkma sürecini bir şey kesintiye uğrattığında ortaya çıkar. Aşağıdakiler dahil birçok durum ortostatik hipotansiyona neden olabilir:

• Dehidrasyon. Ateş, kusma, yeterince sıvı içmemek, şiddetli ishal ve çok fazla terleme ile yorucu egzersiz dehidrasyona yol açabilir. Dehidrasyon kan hacmini azaltır. Hafif dehidratasyon halsizlik, baş dönmesi ve yorgunluk gibi ortostatik hipotansiyon semptomlarına neden olabilir.
• Kalp sorunları. Düşük kan basıncına yol açabilen bazı kalp rahatsızlıkları arasında aşırı düşük kalp hızı (bradikardi), kalp kapağı sorunları, kalp krizi ve kalp yetmezliği yer alır. Bu koşullar, ayağa kalkarken vücudun hızla daha fazla kan pompalamasını engeller.
• Endokrin sorunları. Tiroid koşulları, adrenal yetmezlik (Addison hastalığı) ve düşük kan şekeri (hipoglisemi) ortostatik hipotansiyona neden olabilir. Kan basıncını kontrol eden sinyallerin gönderilmesine yardımcı olan sinirlere zarar verebilen diyabet de aynı şekilde olabilir.
• Sinir sistemi bozuklukları. Parkinson hastalığı, çoklu sistem atrofisi, Lewy cisimcikli bunama, saf otonomik yetmezlik ve amiloidoz gibi bazı sinir sistemi bozuklukları, vücudun kan basıncını kontrol etme yeteneğini bozabilir.
• Yemek yemek. Bazı kişilerde yemek yedikten sonra kan basıncı düşer (yemek sonrası hipotansiyon). Bu durum daha çok yaşlı erişkinlerde görülür.

Ortostatik hipotansiyonun risk faktörleri

Ortostatik hipotansiyon için risk faktörleri şunları içerir:

• Yaş. Ortostatik hipotansiyon 65 yaş ve üstü kişilerde sık görülür. Kan basıncını kontrol eden kalp ve boyun atardamarlarının yakınındaki özel hücreler (baroreseptörler) siz yaşlandıkça yavaşlayabilir. Yaşlanan bir kalbin kan basıncındaki düşüşleri telafi etmek için hızlanması da daha zor olabilir.

• İlaçlar. Bunlar, diüretikler, alfa blokerler, beta blokerler, kalsiyum kanal blokerleri, anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri ve nitratlar gibi yüksek tansiyon veya kalp hastalığını tedavi etmek için kullanılan ilaçları içerir.

Ortostatik hipotansiyon riskini artırabilen diğer ilaçlar arasında Parkinson hastalığını tedavi etmek için kullanılan ilaçlar, bazı antidepresanlar, bazı antipsikotikler, kas gevşeticiler, erektil disfonksiyonu tedavi eden ilaçlar ve narkotikler yer alır.

• Bazı hastalıklar. Düşük kan basıncı riskini artırabilen hastalıklar arasında kalp kapağı sorunları, kalp krizi ve kalp yetmezliği gibi bazı kalp rahatsızlıkları yer alır. Ayrıca Parkinson hastalığı gibi belirli sinir sistemi bozukluklarını da içerir. Ve diyabet gibi sinir hasarına (nöropati) neden olan hastalıkları içerir.

• Isıya maruz kalma. Sıcak bir ortamda olmak, kan basıncını düşürebilen ve ortostatik hipotansiyonu tetikleyebilen aşırı terlemeye ve muhtemelen dehidrasyona neden olabilir.

• Yatak istirahati. Bir hastalık veya yaralanma nedeniyle uzun süre yatakta kalmak halsizliğe neden olabilir. Bu ortostatik hipotansiyona yol açabilir.

• Alkol. Alkol almak ortostatik hipotansiyon riskini artırabilir.