Dünya'nın En Hızlı Canlıları

Doğada hız, çoğu zaman bir ölüm kalım meselesidir. Herhangi bir avcının daha hızlı hareket etmeye başlaması demek, onun avladığı türün de hızlanmak zorunda olması demektir. Öyle ki, bu rekabet sonunda bugün vahşi yaşamda gördüğümüz inanılmaz hız makinelerini ortaya çıkarmıştır.

En Hızlı Canlılar

Dünya üzerindeki en hızlı canlı türünün hangisi olduğu sorusuna yanıt bulmaya çalıştığımızda bütün türlerin aynı kulvarda yarışmadığı gerçeğini dikkate almamız gerekir. Karada yaşayan bir tür olduğumuz için hız dediğimizde genelde koşan bir organizma aklımıza gelir hemen. Ne var ki, bir yere süratle gitmek için uçmayı ve yüzmeyi tercih eden türler de vardır. Her kulvarın farklı bir rekortmeni mevcuttur. Örneğin küçük bir kene türünün bile birinci olduğu bir hız kulvarı bulunur. Bu durumun nasıl mümkün olduğuna daha sonra değineceğiz. Şimdi isterseniz ilk olarak adı hızla özdeşleşmiş bir kedigiller üyesini sahneye alalım.

Karada yaşayan organizmalar söz konusu olduğunda altın madalyayı çitaya vermemiz gerekir. Çitaların saatte 120 kilometre hıza ulaşabildikleri bilinmektedir. Ağırlıkları 21 ile 72 kg arasında değişen çitaların avlanabilme konusunda en büyük avantajı bu yüksek hızlara sadece 3 saniye gibi bir sürede çıkabilmeleridir. Ancak çita bir kez hızlandığında avını yakalayabilmesi çok önemlidir. Çünkü bu türün bireyleri maksimum hızlarında en fazla 20 saniye civarında kalabilirler. Bir çita kovaladığı avı yakalayamadığı takdirde 3 saniyede 100 km/saat hıza çıkmak için harcadığı önemli miktarda enerji boşa gitmiş demektir. Çitaların bu enerji tüketimi ayrıca, avlarını yakaladıktan sonra halsiz kalmalarını fırsat bilen büyük kedi türlerinin de iştahını kabartır. Bu yüzden avlarını kaptırmamak için de dikkatli olmak durumundadırlar.

Koşmak yerine gökyüzünde süzülmeyi tercih eden türler arasında ise şampiyon yere doğru dalışa geçtiğinde saatte 389 kilometre hıza ulaşabildiği kaydedilen ala doğandır. Ala doğan, bu denli hızlı bir şekilde hareket etmek için yer çekimini kullanır ve kendisini kontrollü bir biçimde serbest düşmeye bırakır. Ancak yatay şekilde yol alırken bu kadar hızlı değildir. Bu kategoride,saatte 170 km hıza ulaşabilen iğne kuyruklu ebabiller (Hirundapus caudacutus) birincilik ipini göğüslemektedir. Bu kuşlar hemen hemen bütün yaşamlarını havada geçirirler ve nadiren yere konarlar.

Denizler ve okyanuslar, diğer yaşam alanlarına göre hız açısından daha zorlu bölgelerdir. Çünkü su ortamı, havaya göre çok daha yoğundur. Bu yoğun ortamı yararak ilerleyen türler bu açıdan saygıyı hak etmektedir diyebiliriz. Suyun içinde hız rekorunun sahibi 130 km/saat ile Istiophoridae familyasına mensup siyah marlin (Istiompax indica) adlı bir türdür.

Peki daha adil bir karşılaşmaya ne dersiniz? Hayvanlar çok farklı cüsselere sahip olabilirler ve bir hız karşılaştırmasında aslanlar ile karıncaları yarıştırmak çok da sağlıklı olmayabilir. O yüzden vücut büyüklüklerine göre alınan yolu hesaplamak ufak vücutlu türleri biraz olsun rekabetin içine sokabilir. Böyle bir kategoride ne çitanın, ne de ala doğanın esamesi okunmaz. Zira bir kene türü olan Paratarsotomus macropalpis saniyede vücut uzunluğunun 322 katı kadar yol alacak şekilde zıplayabiliyor. Bunun ne kadar büyük bir hız olduğunu kavramak için saatte 100 km hızla yol alan bir çitanın her saniye için vücut uzunluğunun 16 katı yol aldığını anımsamak yeterlidir. Bizler insan türü olarak Paratarsotomus macropalpis gibi saniyede vücudumuzun 322 katı kadar gidebilseydik bu durumda hızımız 2100 km/saat olurdu.

Görüldüğü üzere çoğu karşılaştırma gibi “kim daha hızlı” sorusu da hangi açıdan baktığınıza göre değişiklik gösteriyor. Bu durumda her kulvarın şampiyonunu ayrı ayrı tebrik etmekten başka çaremiz yok. Bu arada belki kendi türümüzü de kutlamaya zaman ayırabiliriz. Çünkü sadece vücudumuz söz konusu olduğunda bir hız şampiyonu olmasak da vücudumuzun bir parçası olan beynimizin tasarladığı araçlar doğanın limitlerine meydan okuyor.

Çeviren ve Derleyen:Mümin Can

Referanslar
1. Livescience, What is the Worlds Fastest Animal, <http://www.livescience.com/32116-what-is-the-worlds-fastest-animal.html>
2. National Geographic, Fastest Animals, <http://voices.nationalgeographic.com/2014/04/30/fastest-animals-science-mites-record/>