Denizanaları Hakkında Bilinmeyenleri Öğrenince Çok Şaşıracaksınız!

Denizanalarının yüz milyonlarca yıldır aramızda olduğunu biliyor muydunuz? Bilinmeyenlere geçmeden önce, hep beraber biraz tanıyalım. Denizanalarının vücutları genelde yayvan ya da kubbeli bir şemsiye şeklindedir. Bu şemsiye sayesinde yüzebilir ve ileriye doğru hareket ederler. Beyinleri yoktur bunun yerine ışığa ve kokuya duyarlı olan sinir sistemleri vardır. Küçük deniz canlılarıyla beslenirler. Bu avları, dalgalanma yaratarak yakalarlar.

Yumuşak ve yapışkan denizanaları muhtemelen deniz ürünleri denildiğinde akla gelen ilk canlı değiller ancak, aslında oldukça şaşırtıcı özelliklere sahip yaratıklar. Ve bugün hala hayatta olan dünyanın en eski hayvanları arasındalar. Denizanalarıyla ilgili bu ilginç gerçekleri öğrenmek için birkaç dakikanızı ayırın. Bu tuhaf karizmatik jelatinimsi canlılar hakkında bilmediklerinize şaşırabilirsiniz.

1) Denizanalarının geçmişi 650 milyon yıl önceye dayanıyor.

Denizanalarının kemikleri yoktur, bu yüzden de fosillerini bulmak oldukça zor. Bununla birlikte, bilim insanlarının çalışmalarına göre tüm dünya denizlerinde yaşayan bir canlı türü olan denizanaları, paleontolojik kayıtlara göre 650 milyon yıldır aramızda. Ki bu dinozorlardan çok daha öncesine giden bir tarih!

2) Aslında balık değil, jelatinimsi zooplanktonlar.*

Bir denizanasına baktığınızda bu oldukça açık olarak görünen bir özellik. Ancak, onlar aslında balık değiller. Onlar, Knidliler* sınıfından omurgasız canlılar ve oldukça fazla türü bulunmakta. Birçok bilim insanı ayrım yapmaktansa, onları "jelatinimsi zooplankton" olarak adlandırıyor.

3) Beyinleri ve kalpleri yoktur. %98'i sudan oluşuyor.

Denizanaları şeffaf yapılarından dolayı çevresini yansıtıyor. Okyanusun akıntıları ile hafifçe dalgalanıyorlar ve bunun aslında ilginç bir nedeni var: Vücutlarının yaklaşık %98'i sudan oluşuyor. Karaya çıkarlarsa, vücutları buharlaşmaya başlıyor ve birkaç saat sonra da yok olabiliyorlar. İlkel bir sinir sistemleri olmakla birlikte beyinleri yok. Ayrıca kalpleri de yok. Jelatinimsi vücutları o kadar ince ki, sadece difüzyonla nefes alıyorlar.

4) Bazılarının gözü var.

Basit vücut tasarımlarına rağmen, bazı denizanalarının gözleri vardır. Aslında, birkaç tür için görme olayı, oldukça karmaşık bir yapıda olabilir. Örneğin kutu denizanası, karmaşık görsel sensörler dizisi olan 24 gözü sayesinde, dünyayı 360 derece görebilen birkaç canlıdan biri.

5) Ölümsüz denizanaları

Bilim insanlarının, özelliklerini insana aktarmaya çalıştığı ölümsüz canlı Turritopsis Dohrnii, oldukça eşsiz bir denizanası türü ve ölümsüz! Bu tür, organizma hücrelerinin esasen tekrar yeni hale geldiği bir süreç olan "hücresel transdiferansiyasyona"* girebilir. Başka bir deyişle, bu denizanası kalıcı bir gençlik çeşmesine sahiptir. Teorik olarak ölümsüz!

6) Dünyanın en ölümcül yaratıkları arasındalar.

Dünyadaki en zehirli denizanası, muhtemelen yetişkin bir insanı sadece birkaç dakika içinde acı içinde öldürebilen kutu denizanasıdır. Her kutu denizanasının 60'tan fazla insanı öldürecek kadar zehir taşıdığı bilinmektedir. Daha da kötüsü, zehirden önce ağrıdan ölmeniz oldukça muhtemel. İyi tarafından bakarsak, bu bilgi Avustralyalı araştırmacıların kutu denizanası sokmaları için potansiyel bir panzehir geliştirmelerine yardımcı oldu.

7) Bazı denizanaları karanlıkta parlayabiliyor.

Birçok denizanası, biyolüminesan özelliğe sahiptir. Biyolüminesan, canlıların ışık üretmesini ve bu ışığı yaymasını sağlar. Denizanaları, bu ışığı avlarını kendilerine çekmek veya avcılarını rahatsız etmek gibi çeşitli nedenlerle kullanıyor.

8) Denizanaları, nükleer reaktörleri etkisiz hale getirebiliyor.

Son on yılda denizanalarının, birkaç nükleer reaktörün kapatılmasından sorumlu olduğu ortaya çıktı. Denizanası sürüleri giriş borularını tıkayabilir, tesisleri geçici olarak çalışmayı durdurmaya zorlayabilir.

9) Denizanası kendilerini klonlayabiliyor.

Bir denizanası ikiye kesildiğinde, denizanası parçaları yenileyebilir ve iki yeni organizma oluşturabilir. Benzer şekilde, bir denizanası yaralandığında kendisini klonlayabilir ve böylece potansiyel olarak yüzlerce yavru üretmiş olur.

10) Bazı denizanalarının dokungaçları yoktur.

Scyphomedusa deepstaria, avını yakalamak için dokungaçlara ihtiyaç duymaz.

11) Dev Denizanası: Pink Meanie

Bu denizanasının bilimsel adı Drymonema Larsoni olsa da yırtıcı hareketleri ve ayırt edici rengi ona "Pink Meanie" takma adını kazandırmıştır.

12) Süper Güçleri Olan Canlılar

Yapılan araştırmalara göre taraklılar ismindeki bir denizanası türünün dirimsel ışık yayabildiği, ay denizanalarının bir türünün 400 bine yakın yavru doğurabildiği, denizanalarının süper güçlerine verilen örnekler arasında yer alıyor.

Canlı canlı görmek isterseniz:

*Denizlerde ve tatlı su kütlelerinde sürüklenen organizmalar.

*Knidliler veya Sölenterler veya Haşlamlılar, büyük çoğunluğu denizlerde, birkaç türü tatlı sularda yaşayan, doku içeren bir hayvanlar alemi şubesi.

*Hücrelerin yeniden değişmesi ve dönüşmesi.

Çevirmen:Gamze Korkmaz

Referanslar

1.MNN, "12 astonishing facts about jellyfish"
https://www.mnn.com/earth-matters/animals/stories/11-astonishing-facts-about-jellyfi
2.TreeHugger, "14 fascinating facts about jellyfish"
https://www.treehugger.com/natural-sciences/14-fascinating-facts-about-jellyfish.html
3.LiveScience, "Jellyfish Have Human-Like Eyes"
https://www.livescience.com/7243-jellyfish-human-eyes.html

Video Referansı: https://www.nationalgeographic.com/

Kapak Görseli: https://www.wallpaperflare.com/search?wallpaper=abstract+jellyfish&page=3

Meraklısına

1.CNNTürk,"Denizanaları dünyanın en güçlü canları arasında"
https://www.cnnturk.com/yasam/denizanalari-dunyanin-en-guclu-canlari-arasinda
2.ChemLife, "Bilim İnsanlarının, Özelliklerini İnsana Aktarmaya Çalıştığı Ölümsüz Canlı:Turritopsis dohrnii"
https://www.chemlife.com.tr/bilim-insanlarinin-ozelliklerini-insana-aktarmaya-calistigi-olumsuz-canliturritopsis-dohrnii
3.BBC News Türkçe, "İngiltere'de 20 kilogramlık dev denizanası - BBC TÜRKÇE"
https://www.youtube.com/watch?v=S-CT-18Dhho