Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Yürüyen Balık: Kurbağa Balığı ve Evrim

Yürüyen Balık: Kurbağa Balığı ve Evrim
5 dakika
4,042
Tüm Reklamları Kapat

Çoğu zaman insanlar köklü evrimsel değişimlerin nasıl olabileceğini hayal etmekte güçlük çekerler. Bunun en temel sebebi, evrimsel süreçlerin çok yavaş işliyor olmasıdır. Ancak bunun ötesinde sorun, canlılığı ve çeşitliliği hiç tanımıyor olmamızdır. Örneğin ilkokuldan beri öğrendiğimiz "klişe hayvanlar" (kedi, köpek, fil, at, deve, vs.) haricinde kaç canlıyı tanıyorsunuz? 100 tane hayvanı sayıp, kabaca özelliklerini söylemenizi istesek, kaçımız bunu yapabilirdi? "Ben 100 değil, 1000 tane yaparım!" diyor olsanız bile (ki hiç sanmıyoruz), tüm Memeli Hayvanlar'ın %20'sinden azını, tüm Hayvanlar Alemi'nin %1.6'sını sayabilmişsiniz demektir. Tüm karmaşık yapılı ökaryotik canlıların ise %0.01 civarını... Söylemek istediğimiz şu: canlılığı tanımıyoruz, çeşitliliğinden bihaberiz, doğal sistemleri, ekolojiyi, türlerin çevreleriyle olan etkileşimine dair hiçbir fikrimiz yok, genlerden ve binbir analiz yönteminden haberimiz yok ve daha nicesi... Ancak tüm bunlara ve çok çok daha fazlasına dayanarak geliştirilmiş Evrim Teorisi ile ilgili susmak bilmez miktarda fikrimiz var. :) Sanıyoruz bir yerlerde sorun var...

Örneğin omurgalıların evrimini ele alalım. Günümüzden 375 milyon yıl kadar önce denizel omurgalılardan bir kısmı, karasal adaptasyonlar kazanarak kara yaşantısına uyum sağlamaya başladılar. Bir diğer deyişle, bildiğimiz balıklar evrimleşerek önce çiftyaşamlı (amfibi) türlere dönüştüler. Bunlar, denizlerde de karalarda da yaşayabilen canlılardı (bu yüzden iki yaşamlı deniyor). Bunların torunları halen yaşıyor (kurbağalar ve semenderler gibi). Ancak 350 milyon yıl kadar önce bu amfibiler içerisinden bir dal tamamen kara yaşantısına adapte olmaya başladı. Nihayetinde, amfibilerden sürüngenler evrimleşti. Sonrasında sürüngenlerden ayrılan bir dal da, 320 milyon yıl kadar önce en erken memeli hayvanlara ve onların atalarına evrimleşti.

Tüm Reklamları Kapat

Şimdi böyle söyleyince kulağa ne kadar kolay geliyor: balık vardı, hooop karaya çıktı, hooop memeli hayvanlara evrimleşti. Elbette böyle olmadı. İlk olarak, söz ettiğimiz zaman dilimine bir bakın: sudan karaya çıkışın tamamlanması kabaca 60-70 milyon yıl sürdü! 70.000.000 yıl! Bunun ne demek olduğunu hayal edebiliyor musunuz? Şu anda muhtemelen 20-50 yıl arası bir süre boyunca Dünya'dasınız. Bizim sadece bu "kısa" evrim kesiti için kullandığımız zaman ise, sizin Dünya üzerinde geçirdiğiniz ortalama zamanın 2 milyon katı! Akıl almaz bir süre, akıl almaz...

Dahası sadece süre de değil. Çeşitlilik de burada kritik bir faktör. Canlıları, okullarda bize hep "klişe hayvanlar" öğretildiği için, hep tekdüze zannediyor. "At dediğiniz, her yerde attır işte." değil mi? Çeşitliliğinin farkında değiliz. Ancak eğer ki atlara ilgi duyan birine bunu söyleyecek olsanız, muhtemelen dayak yersiniz. Çünkü her at farklıdır. Tür ya da çeşidinden de bahsetmiyoruz. Bireysel farklılıkları bile muazzamdır. Şu veriyi unutmayın: insan türü içerisindeki çeşitlilik, Memeli Hayvanlar ortalamasından çok ama çok düşüktür. Yani sizinle Avusturalya yerlileri arasındaki farklılık, iki at ya da sincap arasındaki farklılıktan daha düşük olabilir! Ancak biz, kendi türümüzü görmeye alışık olduğumuz için onun farklılıklarına alışığızdır. Bu nedenle Çinlilerin hepsi bize benzer gelir. Onlara da biz benzer geliriz. Görmeye alışık olduklarımızın detaylarını daha bariz fark edebiliriz. Aynı şey, diğer hayvanlara bakış açımız için de geçerlidir. Köpek sahibi olana kadar, çeşit bazındaki farklılıklar hariç (çünkü o çeşitleri sürekli sokakta, sağda solda görürüz) köpeklerin hepsi birbirine benzer. Ancak bir Golden Retriever sahibi olduğunuzda, hayata bakış açınız değişir. Keza bir sincap uzmanı olan bir biyologsanız, hiçbir sincabın birbirinin aynı olmadığını bilirsiniz. Ancak bizler için tüm sincaplar aynıdır. Çünkü biz, bu konuda kör cahilleriz.

Tüm Reklamları Kapat

İşte canlılığa dikkatli bakmaya başladığınızda gördüğünüz müthiş çeşitlilik aklınızı başınızdan alabilir. :) Bu çeşitlilik, seçilim için müthiş ve sonsuz bir malzemedir. Çevre değiştikçe, bireysel farklılıklar avantajlar ve dezavantajlar sağlamaya başlar. Avantajlı bireyler seçilir, ürer ve gelecek nesle daha fazla katkı sağlar. Böylece her nesilde çevresine uyumlu olan özelliklerin görülme sıklığı artar. Bu, evrimdir (spesifik olarak "mikroevrim"dir). Bu özelliklerin değişimi dört bir yana doğru saçıldığında ve seçilim baskıları değiştikçe yön değiştirdiğinde, torun canlılar da atalarından farklı gözükmeye başlar. Bu da, evrimdir (spesifik olarak "makroevrim"dir).

Bu kadar basit! 

Bir balıkta yürümeye ya da en azından kendini itelemeye yarayan uzuvlar görmeyi pek beklemeyiz. Balıklar bizim için hep aynıdır ve kabaca "kefal"e benzerler. Uzunca bir hayvan, "bildiğiniz" bir kuyruk, "bildiğiniz" yüzgeçler, "bildiğiniz" solungaçlar... Ancak bir uzmansanız, bu tanımı yapan biriyle 3 saniyeden fazla zaman geçirmek istemezseniz. Çünkü bu konuda kör cahil olduklarını bilirsiniz. Bilirsiniz ki akciğerli balıklar, diğer balıklardan çok farklı yapıdadır, karada bile nefes alabilirler. Sölekantlar diğer balıklardan çok farklıdır, adeta yüzen fosiller gibidirler, atalarından sayısız özelliği günümüze kadar taşımışlardır. Bir alabalık ile bir iskorpitin üreme davranışları arasında dağlar kadar fark vardır. Levreklerin hayatta kalma adaptasyonları ile yassıbalıklarınki bambaşladır. Bunların hepsi, evrimsel süreçle seçilen çeşitliliğin birer ürünüdür.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

İşte bu nedenle çeşitliliği tanımak, bilmek, anlamak önemlidir. Canlıların evrimlerini mümkün kılan, bu çeşitliliktir. Çeşitlilik ne kadar fazlaysa, evrime o kadar fazla malzeme sunulmuş olur. Atalarımızda olan da buydu. Örneğin akciğerli balıkların bazılarının yüzgeç yapısı karada kendilerini sürüklemek için günümüzde bile işlevseldir. Atalarında da bu özelliklerin benzerlerinin görülmesi kaçınılmazdır. Sahillere yakın noktalarda yaşayan bu atalardan bazılarının gel-gitler sırasında karalarda daha uzun kalmak zorunda kalışı, suların çekilmesiyle savunmasız kalan canlıları avlamak konusundaki başarısı diğerlerinden farklı olacaktır. Bunların sürekli seçilimi, her seferinde daha uzun karalarda kalabilen, daha az denizlere muhtaç nesilleri ortaya çıkarır. Buna bağlı olarak yüzgeç yapısı, solungaç yapısı, akciğer yapısı, göz yapısı, parmak yapısı, kemik düzeni, dolaşım sisteminin özellikleri yavaş yavaş değişir. Ve artık öyle tuhaf torunlara erişirsiniz ki, atalarına dair hiçbir iz taşımazlar bile (en azından cahil bir göze öyle gözükür). İşte bu, evrimdir.

Aşağıdan, yürüyen veya su tabanında süzülen balıkların hoş bir örneğini izleyebilirsiniz:

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
1
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Bilim Budur! 4
  • Tebrikler! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • İnanılmaz 2
  • Muhteşem! 1
  • Güldürdü 1
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 12:25:31 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/3315

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Kategoriler ve Etiketler
Tümünü Göster
Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Yürüyen Balık: Kurbağa Balığı ve Evrim. (28 Şubat 2015). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/3315
Bakırcı, Ç. M. (2015, February 28). Yürüyen Balık: Kurbağa Balığı ve Evrim. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/3315
Ç. M. Bakırcı. “Yürüyen Balık: Kurbağa Balığı ve Evrim.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 28 Feb. 2015, https://evrimagaci.org/s/3315.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Yürüyen Balık: Kurbağa Balığı ve Evrim.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, February 28, 2015. https://evrimagaci.org/s/3315.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close